کارزار وسیعی از تهران تا بروکسل و از آنجا تا واشنگتن به راه افتاده است تا قبل از انتخابات نمایشی مجلس شورای اسلامی در اسفند ۱۴۰۲ در ایران چیزی شبیه توافق بین آمریکا و رژیم ایران شکل بگیرد. خط مشترک این کارزار مشخص است: جمهوری اسلامی در آستانه ساخت بمب اتم قرار دارد و تحریم‌ها اثر نداشته و «اعتراضات مردم در ایران به جایی نرسیده» و رژیم هنوز سقوط نکرده، پس چاره‌ای جز توافق نیست!
منابع غیررسمی گزارش می‌دهند انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده مذاکرات احیای برجام با علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی در دوحه پایتخت قطر دیدار کرده‌اند.
گفته می‌شود فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی، پشتیبانی نظامی جمهوری اسلامی از روسیه در جنگ علیه اوکراین و وضعیت زندانیان آمریکایی در ایران از مسائل اصلی بود که درباره آنها صحبت شده است. مفادی که به عنوان گزینه‌های اصلی این توافق یا تفاهم مطرح است اغلب بر اساس نسخه‌ای است که رابرت مالی مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا یک سال قبل روی میز گذاشت. اساس آن پیشنهادات دستیابی به توافقی بود که حتا بطور موقت از تشدید اقداماتی از جمله افزایش سطح غنی‌سازی و حمله به نیروهای آمریکایی توسط نیابتی‌ها در ازای آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران جلوگیری می‌کند. درواقع نوعی باج دادن به رژیم ایران برای آرام‌نگه داشتن مصنوعی اوضاعی که هرگز نه تنها عادی نمی‌شود بلکه روند و شواهد آن نشان می‌دهد که همواره به سوی تشدید و وخیم شدن حرکت کرده است.
بررسی مذاکرات مستقیم
اکنون در بالاترین سطوح امنیتی در ایران شرایط مذاکرات مستقیم با آمریکا را می‌سنجند. در همین ارتباط شهریار حیدری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی می‌گوید این کمیسیون در مورد «پیام‌های آمریکایی‌ها برای مذاکره مستقیم با ایران» با اعضای شورای عالی امنیت ملی جلسه داشتند تا تصمیم درست گرفته شود.
آنطور که به نظر می‌رسد جریان‌هایی در داخل ایران و همچنین مقاماتی در دولت جو بایدن قصد دارند از تمام ظرفیت‌ها برای دستیابی به شکلی از توافق یا «تفاهم» بر سر طیف گسترده‌ای از مسائل استفاده کنند. به ویژه آنکه علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نیز اخیراً گفت «توافق عیبی ندارد اما به زیرساخت‌های اتمی دست نزنید.»
«نرمش قهرمانانه»ی جدید علی خامنه‌ای: عیبی نداره، توافق کنید! ولی دست به زیرساخت‌ها نزنید!
یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲
در شرایطی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده که جمهوری اسلامی در سایت‌های اعلام نشده اقدام به «آزمایش انفجاری مواد هسته‌ای» کرده است، علی خامنه‌ای به مجریانِ… pic.twitter.com/VD8pEbAXIe
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 11, 2023
ابراهیم رئیسی سه‌شنبه شب ۳۰ خرداد در یک مصاحبه تلویزیونی شکست مذاکره با غرب را نتیجه اعتراضات مردم در داخل ایران خواند اما اعلام کرد جمهوری اسلامی همچنان آماده ادامه گفتگوهاست. وی توضیح داد: «مذاکره با غربی‌ها تا حدودی پیشرفت و خواسته‌های ما مطرح شد و اتحادیه اروپا رسماً اعلام کردند خواسته‌های شما منطقی و عقلانی است منتها قضایا مصادف شد با اغتشاشات. محاسبه غلط آنها این بود که تصور کردند در اغتشاشات خواسته‌هایشان را دنبال کنند. البته الان در عمل ما احساس می‌کنیم آنها نادم شدند و پیام‌هایی که از آنها به ما می‌رسد همین است. تصورشان این بود که می‌توانند با این اغتشاشات مشکلی برای جمهوری اسلامی ایجاد کنند غافل از اینکه استحکام جمهوری اسلامی بیش از اینهاست که بخواهند با این قضیه مشکل ایجاد کنند. ما میز مذاکره را ترک نکردیم اما آنها گفته‌اند می‌خواهند مسئله را غیرمیز برجام دنبال کنند. اما برجام یکی از پرونده‌های ما است اگر آنها رفتار عزتمندانه داشته باشند مذاکره ادامه پیدا می‌کند.»
تریتا پارسی: نشانه‌ای از سقوط رژیم نیست!
تأکید رئیسی بر اینکه «اغتشاشات مشکلی برای جمهوری اسلامی پیش نیاورد» و «نظام مستحکم مانده» و باید عزتمندانه با جمهوری اسلامی گفتگو کنند درست شبیه کلیدواژه‌هایی است که تریتا پارسی عضو پیشین نایاک و عضو فعلی مؤسسه «کوئینسی» در مقاله خود در باره ضرورت توافق میان ایران و آمریکا در نشریه «فارین پالیسی» (سیاست خارجی) نوشته است.
تریتا پارسی و تیم او که از زمان دولت حسن روحانی به شدت به دنبال توافق ملاها و آمریکا بودند می‌نویسد «یک معامله نانوشته جایگزین ضعیفی برای توافق است اما دقیقاً همان چیزی است که ایران و آمریکا به آن نیاز دارند.»
وی همان سخنان نخ‌نما درباره برجام را تکرار و ادعا کرده چنین توافقی «یک پیروزی برای هر دو کشور است زیرا، بدون این توافق غیررسمی، دو طرف بطور پیوسته به سمت یک رویارویی فاجعه‌بار حرکت می‌کنند.»
پارسی همچنین تأکید کرده «جو بایدن به شدت می‌خواهد تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ از هرگونه بحران با ایران جلوگیری کند. با توجه به بحران‌ها و تنش‌ها در اوکراین و تایوان، او نمی‌تواند جنگ در خاورمیانه را تحمل کند. تهران نیز به نوبه خود نیازمند تسکین اقتصادی و همچنین آرامش در جبهه با آمریکاست تا بتواند به عادی سازی خود با کشورهای عربی ادامه دهد. علاوه بر این، تهران می‌خواهد برجام را زنده نگه دارد.»
وی می‌گوید: «سرکوب وحشیانه و خونین اعتراضات در ۱۰ ماه گذشته، تمایل کنگره برای تصویب مجدد توافق هسته‌ای را تقریباً از بین برده است. با این حال، یک توافق غیررسمی از چنگال کنگره می‌گریزد و بایدن را قادر می‌سازد تا از درگیری با آنها فرار کند. تهران نیز به نوبه خود معتقد است که هرگونه توافق رسمی کوچکتر از برجام به ضرر آن خواهد بود، زیرا اهرم هسته‌ای ایران را کاهش می‌دهد. با این حال، یک توافق کوچکتر و غیررسمی آن اشکال را ندارد.»
در بخش دیگری از این مقاله آمده «برخلاف انتظار واشنگتن، گذشت زمان موقعیت چانه‌زنی تهران را تضعیف نکرده است. علیرغم تحولات داخلی و عدم محبوبیت گسترده رژیم آخوندی، ایران برنامه هسته‌ای خود را گسترش داده، روابط با عربستان سعودی را عادی کرده است و روابط خود را با پشتیبانی از روسیه در جنگ علیه اوکراین تقویت کرده است. به عنوان یک تحریک بزرگ تلقی می شود. در نتیجه، هرگونه توافق – رسمی یا غیررسمی- همچنین باید برخی از پیشرفت‌های ایران در این جبهه‌ها را به عقب براند. علاوه بر این، علیرغم سوء مدیریت اقتصادی و عدم مشروعیت آن، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که رژیم در خطر فروپاشی قریب الوقوع باشد.»
واشنگتن فری‌بیکن: جو بایدن به دنبال معامله‌ای با رژیم ایران است که حتا جرأت آوردن اسم آن را هم ندارد!
-آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا ادعا کرده «گزارش‌ها درباره توافق با ایران بر سر پرونده اتمی و زندانیان آمریکایی درست نیست».
-خبرگزاری رویترز اخیراً به نقل از مقامات جمهوری… pic.twitter.com/yUIX9B8ZCZ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 18, 2023
توافق تا قبل از انتخابات در ایران
روزنامه «فایننشال تایمز» نیز در توجیه ضرورت توافق دولت بایدن با رژیم ایران گزارش بلندی منتشر کرده که یکی از نویسندگان آن نجمه بزرگمهر است که مواضعی شبیه نگار مرتضوی، فرناز فصیحی و عسل راد دارد که به همسویی و تبلیغِ منافع جمهوری اسلامی مشهورند.
در این گزارش با افرادی مثل ولی نصر استاد دانشگاه جانز هاپکینز و حسین موسویان عضو پیشین هیات مذاکرات اتمی و سفیر سابق جمهوری اسلامی در آلمان در زمان «ترور میکونوس» مصاحبه شده که هر دو در تمام این سال‌ها برای توافق ملاها با آمریکا سخنرانی و مصاحبه داشته‌اند.
خلاصه گزارش «فایننشال تایمز» این است که چون جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را به درجه تسلیحاتی نزدیک کرده و موشک‌های بالستیک دارد و شریک روسیه در جنگ اوکراین است و احتمال حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای رژیم وجود دارد، دولت بایدن به توافق با جمهوری اسلامی نیاز دارد. این روزنامه بدون اشاره به دیدار علی خامنه‌ای و سایر مقامات حکومت با رهبران گروه‌های تروریستی مثل حماس و جهاد اسلامی در تهران ادعا می‌کند جمهوری اسلامی به دنبال تنش‌زدایی در سیاست خارجی است.
سعید لیلاز عضو حزب «کارگزاران سازندگی» نیز می‌گوید که جمهوری اسلامی باید قبل از انتخابات پارلمانی اسفندماه به نوعی توافق کند تا مشارکت در انتخابات را بالا ببرد. لیلاز توضیح داده که «جمهوری اسلامی در پی آن است که ایرانیان را به رأی دادن به عنوان مدرکی بر مشروعیت خود پس از اعتراضات تشویق کند. باید کاری کرد که امید در بین مردم افزایش یابد.»
تلاش حکومت و دلال‌های سیاسی برای دستیابی رژیم ایران به شکلی از توافق یا تفاهم با دولت بایدن، موضوعی تکراری و براساس منافع ضدملّی خود آنهاست آنهم در حالی که آنچه نسبت به گذشته تغییر عمیق یافته است، دگرگونی اجتماعی در ایران است.
مخالفان جمهوری اسلامی می‌گویند هرگونه توافق ملاها آنها را در سرکوب مردم و گسترش تروریسم تقویت می‌کند.
