سردار محمد کاظمی رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مصاحبه با وبسایت دفتر علی خامنه‌ای می‌گوید سرویس‌های اطلاعاتی نزدیک به ۲۰ کشور خارجی در دامن زدن به «اغتشاشات» نقش داشتند.
وی در همین مصاحبه گفته سرویس‌های اطلاعاتی و سفارتخانه‌ها با همکاری «عوامل نیابتی» برای اعمال فشار به جمهوری اسلامی، متحدسازی و تقویت عناصر اپوزیسیون، تشدید تحریم‌ها و زمینه‌سازی و حمایت از برگزاری تجمعات ضدانقلاب در خارج کشور و خرابکاری اقدام می‌کنند.
یکی از مؤسساتی که رئیس «ساس» به آن اشاره کرده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» (FDD) است. او می‌گوید: «اندیشکده‌های وابسته به هیئت حاکمه آمریکا با بررسی و آسیب‌شناسی اعتراضات در ایران به ویژه وقایع آبان ۹۸ فعال شده و به تمرکز بر حوزه زنان و جوانان برای براندازی بلندمدت جمهوری اسلامی توصیه می‌کردند. بطور مثال در گزارش مؤسسه FDD تأکید می‌کنند که تظاهرات آینده در ایران احتمالاً متضمن خشونت بیشتری اعم از خرابکاری علیه اموال عمومی و… است و احتمالاً اعتراضات به صورت انفجاری و با فواصل کوتاه‌تر بین هر قیام رخ می‌دهد.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد حساسیت نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بر عملکرد مؤسسه FDD از دی‌ماه ۱۳۹۶ پس از آغاز فصل تازه اعتراضات ضدحکومتی در ایران بیشتر شده است. مطالعه و تفسیر بر موضوعات مرتبط با ایران به ویژه در مورد برجام، پروژه‌های امنیتی و نظامی (موشک‌های بالستیک و پهپادها)، دور زدن تحریم‌ها (پولشویی و بلاکچین) و شبکه‌های مالی و پولشویی رژیم و موازی با آن مطالعه وضعیت گروه‌های شبه نظامی به ویژه حزب‌الله یکی از محورهای اصلی مؤسسه FDD با مدیریت مارک دوبوویتز است.
یکی از عوامل اصلی حساسیت نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در مورد عملکرد FDD حضور پژوهشگران و محققان جوان ایرانی‌تبار در این مؤسسه است که بطور مشخص پایگاه فکری آنها همان جریان فکری است که رژیم بیشترین ستیز را با آن دارد: تفکر سکولاردموکراسی مبتنی لیبرالیسم با تمرکز بر منافع ملّی، آزادی‌های فردی، شفافیت اقتصادی.
ارتباط FDD با جامعه ایرانی
بهنام بن‌طالبلو، سعید قاسمی‌نژاد و علیرضا نادر ایرانی‌هایی هستند که در این مؤسسه فعال‌اند یا سابقه همکاری با این اندیشکده را دارند. ریچارد گلدبرگ از جمله همکاران ارشد FDD است که مقالات و مصاحبه‌های زیادی درباره مسائل ایران دارد. ارتباط گسترده FDD با فعالان سیاسی ایرانی خارج از کشور از ویژگی‌های برجسته این مؤسسه است که در سایر مؤسسات مشابه کمتر می‌توان سراغ گرفت. بدیهی است همین رویه به ویژه در پنج سال گذشته سبب شده که در اتاق‌های فکر و محافل امنیتی جمهوری اسلامی گزارش‌ها و تفسیر و مقالات اعضای این مؤسسه با وسواس دنبال شود.
عمرو بن‌العاص‌های ولایی و ابوموسی اشعری‌های غربی#دیدگاه
سعید قاسمی‌نژاد @SGhasseminejad🔹نظام اسلامی مشغول بررسی و منتظر چیست که چند ماه پس از به قدرت رسیدن سید کاخ‌نشین محرومین همچنان خبری از بازگشت به مذاکرات اتمی نیست؟…https://t.co/hEBaZWJPeh pic.twitter.com/huecBxMVZy
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 28, 2021
یک بررسی کوتاه نشان می‌دهد محتوای پژوهشی یا مقالات اعضای شده FDD به عنوان مرجع از سوی نهادهای مختلف حکومت و تحلیلگران و کارشناسان داخل ایران به ویژه جریان نزدیک به مرکز اصلی قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نگرانی از فعالیت‌های FDD سبب شد وزارت خارجه جمهوری اسلامی شهریور ۱۳۹۸ این مؤسسه و مدیر آن را تحریم کند.
پس از آغاز خیزش ضدحکومتی در ایران از اواخر تابستان ۱۴۰۱ اندیشکده FDD در یک گزارش توجیهی به دولت جو بایدن پیشنهاد داد که برای برای حمایت از مردم ایران مذکرات هسته‌ای را متوقف کند. در این گزارش فهرستی از اقدامات حمایتی به دولت پیشنهاد شده بود که هرکدام برای جمهوری اسلامی بر مشکلات موجود آن بیش از پیش می‌افزود:
-ارائه اطلاعات به معترضان در مورد حرکت نیرو‌های امنیتی ایران
-استفاده از قابلیت‌‌های سایبری در حمایت از معترضان
-حمایت از اعتصابات کارگری از طریق ایجاد صندوق مالی
-فعال‌سازی دور زدن فیلترینگ
-افزایش پایانه‌‌های استارلینک
-گسترش تحریم‌‌های حقوق بشری
-تحریم رهبر ایران
-رد ویزا برای افراد وابسته به رژیم در ایالات متحده
-فعال‌سازی قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت در سازمان ملل
برآوردها نشان می‌دهد مقامات امنیتی حکومت به این نتیجه رسیده‌اند که «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» بخشی از همان جریان ضدحکومتی است که در ارتباط مستقیم با خیزش آزادیخواهی مردم و اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی و لو رفتن مسیر دور زدن تحریم‌ها قرار دارد. این طرز نگاه پس از همراهی سعید قاسمی‌نژاد با شاهزاده رضا پهلوی در جریان سفر به اسرائیل تشدید شد. پیش از این مقالات و گزارش‌های زیادی در مورد فعالیت FDD «علیه نظام» منتشر شده بود اما هیچگاه سابقه نداشت که یک مقام ارشد امنیتی بطور مستقیم اشاره به نقش FDD در تحرکات ضد رژیم داشته باشد.
اگر در گذشته یکی از اقدامات آنها برای «خنثی کردن» فعالیت‌های FDD برنامه‌سازی علیه آنها در مؤسسات رسانه‌ای بود، حالا بعید نیست با افزایش بحران‌های رژیم شکل تقابل آنها با اپوزیسیون و وارد مرحله‌ای غیر از تخریب‌های رسانه‌ای و برچسب جاسوسی و یا تبلیغات سوء شود.
ارتباطات گسترده اعضا و کارشناسان FDD با فعالان سیاسی و مدنی ایرانی نقطه قوت این مؤسسه است. «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» (NUFDI) که به صورت غیررسمی بخشی از امورات تدارکات سیاسی شاهزاده رضا پهلوی را به عهده دارد روابط حسنه‌ای با اعضای FDD دارد. مهمانان خارجی جلسات و سمینارهای این مؤسسه چهره‌هایی مثل ری تکیه یا اریک ادِلمان هستند که در تحلیل‌های خود برخلاف دلال‌های سیاسی و محققان وابسته به «نایاک» و «کوئینسی » با صراحت کامل بیان می‌کنند که مردم ایران «تغییر رژیم» را می‌خواهند و از این ایده دفاع نیز می‌کنند.
Ray Takeyh: Where was the intel failure?
Reuel Marc Gerecht: I think U.S. intel was well aware of problems in #Iran, but that it would escalate into an #IslamicRevolution? They weren't spending a lot of time trying to understand Iranian society.
WATCH: https://t.co/eXUkM4Skyc pic.twitter.com/je3KDT7aYA
— FDD (@FDD) February 11, 2019
مفسران حکومت اعضای FDD را متهم به همراهی با پروژه «براندازی» و «بی‌ثبات‌‌سازی ایران از داخل» با آشوب و اغتشاش و دوقطبی‌‌سازی می‌کنند.
فعالان سیاسی از طیف‌های مختلف مشروطه‌خواه و جمهوریخواهان و بخشی از حامیان شاهزاده رضا پهلوی جلسات بحث و گفتگو با اعضای FDD دارند و مقالات آنها در رسانه‌های این طیف از جمله «فریدون» و رسانه‌های مرتبط با «حزب ایران نوین» به عنوان روایت‌های مرجع منتشر می‌شود.
روزنامه «کیهان» چاپ تهران که سال‌هاست پاتوق نویسندگان و پژوهشگران انقلابی با سوابق امنیتی است اواخر دی‌ماه ۱۴۰۱ با اشاره به نقش مشکلات زندگی مردم در بالا گرفتن اعتراضات ضدحکومتی می‌نویسد «بنیاد دموکراسی‌ها در سال‌های اخیر آتش تهیه جنگ اقتصادی علیه ایران بوده است.»
خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران نیز در اوج خیزش ضدحکومتی در آبان‌ماه ۱۴۰۱ گزارش می‌دهد که اسرائیل پروژه ادامه «آشوب» در ایران را دنبال می‌کند و FDD به اسرائیلی‌ها خط داده که باید از طریق عوامل نفوذی خود در ایران جمهوری اسلامی را وادار کند تمام ذخایر ارزی خود را خرج کند. یکی از این پروژه‌ها خروج پول از حساب شخصی شهروندان در بانک‌ها بود.
تجربه نشان داده حکومت برای نیل به اهداف خود مستقیم و غیرمستقیم از طریق نیابتی‌ها دست به سازماندهی‌های نامتقارن می‌زند. اخیراً اقدامات ضدامنیتی جمهوری اسلامی علیه فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران و رسانه‌های خارج از کشور تشدید شده است. بعضی از موارد رسانه‌ای می‌شوند اما بخش زیادی از آنها به دلایل مختلف کمتر علنی شده‌اند.
اسماعیل قاآنی فرمانده «سپاه قدس» ۲۰ ابان ۱۴۰۱ در یک سخنرانی روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی را تهدید کرد و گفت «حتا یک روز علیه ایران کار رسانه‌ای کرده باشند اسمشان در جایی که باید ثبت شده و ضربه خواهند خورد و یک روز نوبت آنها هم می‌رسد.» در همان مقطع اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، فعالان ایرانی در خارج کشور را تهدید به «مجازات» کرد. وی در یک مصاحبه تلویزیونی گفته بود «کسانی که به مردم و کشور آسیب زده‌اند، هر کجای دنیا که باشند، مجازات می‌شوند.»
به این ترتیب به نظر می‌رسد آنچه می‌بایست اهمیت ویژه‌ای برای فعالان سیاسی و پژوهشگران مرتبط با مسائل ایران در خارج کشور داشته باشد، هوشیاری در روابط و مناسبات است. رژیم در بسیاری از موارد از کانال‌هایی به مخالفان ضربه زده که کمتر قابل پیش‌بینی بوده است.
