بر اساس آخرین نظرسنجی مرکز تحلیل اجتماعی «متا» وابسته به دانشگاه «امام صادق» ۷۱ درصد مردم معتقدند نهادهای قانونی میان مردم و مسئولین برخورد تبعیض‌آمیز دارند و بیش از ۶۰ درصد جامعه ایران فکر می‌کنند که داشتن دوست و آشنا، اصلی‌ترین عامل استخدام است.
مرکز تحلیل اجتماعی «متا» وابسته به دانشگاه «امام صادق» نتایج یک نظرسنجی را که در اسفند ۱۴۰۱ از طریق تماس تلفنی با ۳ هزار نفر در سراسر ایران و طرح سه پرسش درباره تبعیض اجتماعی برگزار شده منتشر کرده است.
نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد بیش از ۷۱ درصد شرکت‌کنندگان معتقدند نهادهای قانونی میان مردم و مسئولین برخورد تبعیض‌آمیز دارند و نهادهای قانونی نسبت به افرادی که مسئولیت دولتی دارند، آسان می‌گیرند و به هیچ وجه شبیه تخلفات افراد عادی با آن برخورد نمی‌کنند.
بر اساس نتایج این نظرسنجی که به صورت اینفوگرافی در رسانه‌های داخلی منتشر شده، مردم بر این باورند که «نهادهای قانونی نسبت به افرادی که مسئولیت دارند آسان برخورد می‌کنند و به هیچ وجه شبیه افراد عادی با آنها رفتار نمی‌کنند.»
حدود ۴۰ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند که روش‌های قانونی برای احقاق حق در ساختار جمهوری اسلامی ناکارآمد است.
نتایج این نظرسنجی همچنین نشان از آن دارد که جامعه ایران در نتیجه‌بخش بودن مسیرهای قانونی برای احقاق حق مردد است و افراد دارای تحصیلات دانشگاهی اعتقاد کمتری نسبت به کارآمدی مسیرهای قانونی دارند.
همچنین بیش از ۶۰ درصد شرکت‌کنندگان داشتن دوست و آشنا را اصلی‌ترین عامل موثر استخدام می‌دانند. ۲۰ درصد شرکت‌کنندگان نیز معتقد هستند که داشتن رویکردهای مذهبی و سیاسی همسو یکی از عوامل اصلی «گزینش» است. از سوی دیگر تنها ۱۵ درصد مردم به شایسته سالاری در استخدام‌‌ها باور دارند.
فساد و رانت، و تسلط محافل مافیایی بر بخش‌های مختلف حکومت سبب ایجاد ساختاری شده که یک نتیجه آن آشکار شدن تبعیض و عدالت اجتماعی است که در نتایج این نظرسنجی نیز تبلور پیدا کرده است.
اگرچه بلافاصله پس از انقلاب ۵۷ «گزینش» متقاضیان کار در سازمان‌ها و ادارات مختلف با دیدگاه ایدئولوژیک جمهوری اسلامی سنجیده می‌شد و هرچه فردی از نظر ایدئولوژیک به جمهوری اسلامی نزدیکتر بود شانس بیشتری برای استخدام و پیشرفت شغلی پیدا می‌کرد اما پس از شکل گرفتن و تقویت مافیاهای حکومتی، روند پارتی‌بازی برای استخدام دچار تحولاتی در مسیر وابستگی به این محافل مافیایی شد.
جدا از موضوع استخدام، برخورداری از فرصت‌های دیگر اقتصادی، علمی و فرهنگی در کشور نیز نیازمند برخورداری از روابط و اتصال به بخشی از بدنه مافیایی حکومت است. رنگ باختن شایسته‌سالاری در ایران ساختار حاکم بر ایران را به کاکیستوکراسی (نالایق‌سالاری یا ناشایسته‌سالاری) تبدیل کرده است.
