قیمت نان در چند استان ایران تا ۴۰ درصد افزایش یافته و به گفته معاون وزیر اقتصاد قرار است در دیگر استان‌ها نیز قیمت قوت غالب مردم افزایش پیدا کند. در این میان وزیر کشور افزایش قیمت نان را تکذیب کرده است.
افزایش رسمی قیمت نان هفته گذشته از شهر مشهد آغاز شد و طی چند روز در مجموع ۱۳ استان کشور با افزایش قیمت نان روبرو شدند.
محمد جلال سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان ۱۳ تیرماه پس از انتشار خبرهایی مبنی بر آغاز سهمیه‌بندی نان در کشور در یک برنامه تلویزیونی گفته بود که تنظیم بازار نان در قالب اختیاراتی به استان‌ها داده شده است.
سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان نیز افزایش هزینه‌های صنف نانوایان را تأیید کرده و گفته بود که یکی از راه‌های جبران زیان‌دهی نانوایان پرداخت کمک هزینه است که به ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
محمد جلال همچنین از تعیین نرخ نان به صورت منطقه‌ای خبر داده و گفته بود که در نرخ‌گذاری و اصلاح نرخ کلیه اختیاراتی که وجود داشته به استان‌ها واگذار شده است.
در روزهای گذشته قیمت نان در استان‌های مختلف از جمله فارس، قزوین و مرکزی افزایش یافته و استان گلستان سیزدهمین استان است که روز گذشته افزایش رسمی قیمت نان را اعلام کرد.
محمد برزعلی رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان صبح پنجشنبه ۱۲ امرداد اعلام کرد که از این پس در این استان قیمت نان سنگک با وزن ۶۰۰ گرم هر عدد ۹ هزار تومان، بربری با وزن ۵۰۰ گرم هر عدد ۷ هزار و ۵۰۰ تومان و تافتون با وزن ۲۰۰ گرم هر عدد ۴ هزار تومان خواهد بود.
محمد دهنوی معاون برنامه‌ریزی امور اقتصادی استاندار گلستان در گفتگو با خبرنگاران در خصوص سهمیه نانوایی‌های «سوپر آزادی» که تخلف کرده بودند، گفت: تصمیم گرفتیم سهمیه نانوایی‌های متخلف را در اسرع وقت باطل کنیم و روند باطل شدن جواز آنان را سرعت بدهیم. بیش از ۳۰ نانوایی سوپر آزاد متخلف در استان شناسایی شده‌اند که پیش‌بینی می‌شود عدد نانوایی‌های متخلف به ۵۰ عدد برسد و جواز فعالیت همه آنها در آینده نزدیک باطل خواهد شد.
سردار پاسدار احمد وحیدی وزیر کشور اما چهارشنبه ۱۱ امرداد افزایش قیمت نان را تکذیب کرد و گفت: «در دولت چیزی با عنوان افزایش قیمت نان نداشتیم.»
این تکذیب در حالی صورت گرفته که همزمان با افزایش قیمت نان در شهر مشهد مشخص شد نظارت بر افزایش قیمت‌ها به استانداری‌ها و فرمانداری‌ها سپرده شده است؛ نهادهایی که زیر نظر وزارت کشور هستند!
رضا رمضانی معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری مشهد در گفتگو با روزنامه «خراسان» افزایش قیمت نان در این شهر را تأیید کرده و گفته بود که «افزایش قیمت خیلی وقت است که در دستور کار قرار دارد و از امروز در نان‌هایی که در شهرستان مشهد پخت می‌شود، بطور میانگین بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش قیمت داریم.»
معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری مشهد علت گرانی نان را مشکلات صنف نانوایان برای تأمین هزینه‌ها اعلام کرده و گفته بود که در حال حاضر صنف نانوایان با مشکلاتی از جمله اجاره‌بهای بالا، دستمزدهای سنگین کارگران، افزایش مالیات و بهای آب، برق، گاز و تلفن روبرو هستند.
رضا رمضانی تاکید کرده بود که استان خراسان مقداری دیرتر اقدام به افزایش قیمت نان کرده و بعضی استان‌ها زودتر این افزایش را اجرایی کردند.
اینهمه نشان می‌دهد یا ناهماهنگی و آشفتگی حتی در سطح اعضای هیئت دولت نیز گسترش یافته که وزیر کشور از تصمیم وزارت اقتصاد و جهاد کشاورزی و مسئولیتی که به نهادهای زیرمجموعه وزارت کشور سپرده شده یا «نان» موضوعی «امنیتی» است و قرار است دولت با تأیید و تکذیب مردم را گام به گام با افزایش ۴۰ درصدی قوت غالب روبرو کند.
از سوی دیگر با افزایش قیمت مواد غذایی دیگر و حذف یکی پس از دیگری اقلام خوراکی از سفره مردم و به ویژه با توجه به تورم بالای برنج در دو سال گذشته، نان به عنوان خوراک اصلی بسیاری از خانوارها تبدیل شده است. افزایش ۴۰ درصدی قیمت نان برای بخش زیادی از جامعه از جمله خانوارهای کارگری و بازنشسته قطعا اقدامی بحران‌آفرین در حوزه معیشت خواهد بود.
خبرگزاری «ایلنا» امروز جمعه ۱۳ مرداد ۱۴۰۲ در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته که دلایل گران کردن نان همان موضوعاتی است که در سال‌های اخیر در هر شوک تورمی تکرار شده است؛ بنزین گران می‌شود تا الگوی مصرف مردم تغییر کند و به سمت صرفه جویی برود؛ نرخ رسمی دلار گران می‌شود تا صرافی‌ها تخلف نکنند و بازار سیاه به وجود نیاید و نان گران می‌شود تا نانوایی‌ها قیمت‌گذاری خودسرانه نکنند و کم فروشی شکل نگیرد!
این گزارش با تأکید بر اینکه « تاثیر قیمت نان بر سفره‌های کارگران اظهر من الشمس است» نوشته که گرانی ۳۰ تا ۴۰ درصدی نان، در حالی که کارگران کم‌درآمد در شبانه‌روز دو یا سه وعده آن را مصرف می‌کنند، می‌تواند سبد خوراکی‌های آنها را دچار یک شوک تورمی مجدد کند و حال سوال اینجاست که آیا سفره‌های کارگران می‌تواند خالی‌تر شود؟! آیا برای شوک‌های تورمی بیشتر جایی باقی مانده است؟!
فرامز توفیقی فعال کارگری نیز به خبرگزاری «ایلنا» گفته که گرانی‌ها محدود به نان نیست؛ لبنیات در حال خروج کامل از سفره‌های کارگران است؛ برنج از سبد خرید خیلی‌ها حذف شده؛ کارگران نمی‌توانند میوه‌های تابستانی بخورند؛ حتی شکر و قند هم گران شده است.
فرامز توفیقی با بیان اینکه «بهانه‌هایی مانند کم‌فروشی و تخلف و… نمی‌تواند واقعیت تلخ شتاب تورم را انکار کند» افزوده در این شرایط، هیچ توجهی به دستمزدی ندارند که حالا دیگر یک سوم خط فقر یا حتی پایین‌تر است، و به درخواست اعضای کارگری شورای عالی کار برای تشکیل جلسه و ترمیم مزد وقعی نمی‌نهند!
یک کارگر نانوا در تهران هم معتقد است که «ما کارگرانِ نانوایی‌ها مخالف گران شدن نان هستیم؛ هر بار گرانی نان، سفره‌های خود ما را نیز کوچک‌تر می‌کند؛ چرا باید مردم و ما کارگران تاوان افزایش هزینه‌های نانوایی‌ها را بدهیم؛ چرا کسی نمی‌گوید اجاره مغازه نانوایی‌ها یا مالیات و قبوض انرژی سنگین است که هزینه بالا رفته؟»
این کارگر افزوده که «راهکار، افزایش قیمت نان نیست؛ دستمزد کارگران خباز باید مطابق قانون برابر تورم و هزینه‌های زندگی افزایش یابد و دولت نباید در این شرایط سخت زندگی مردم، نان را به بهانه‌ی اینکه کارفرمایان خباز سود نمی‌کنند، گران کند.»
شکست طرح قیمت‌گذاری دستوری؛ افزایش ۴۰ درصدی قیمت نان در مشهد
در آنسوی ماجرا اما نانوایان هم توان افزایش دستمزدها یا ادامه کار با قیمت‌های کنونی نان را ندارند. نانوایان از مدت‌ها پیش از زیان گسترده به دلیل قیمت‌گذاری دستوری شکایت داشته و معتقد بودند هزینه‌های آنها بیش از درآمد ناشی از فروش نان با قیمت تحمیلی از سوی دولت است. این مشکلات از سال گذشته و با از زمان هوشمندسازی یارانه نان افزایش یافته بود.
علی ذبیحی رئیس اتحادیه نانوایان کاشان هفته پیش در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» با بیان اینکه اجرای طرح هوشمندسازی یارانه نان موجب کمبود نیرو کار در صنف نانوایان شده، گفته بود که «کم شدن سهمیه آرد واحد‌های نانوایی، بسیاری از آنها را مجبور به تعدیل [اخراج] نیرو به منظور کاهش هزینه‌ها کرده است.»
علی ذبیحی توضیح داده بود که «کارگران پس از ترک کار و تشکیل پرونده در خصوص حقوق و مزایا نسبت به دریافت مطالبات قدیمی خود اقدام کرده و پس از آن روانه شرکت‌های تولیدی در کاشان می‌شوند؛ این زنگ خطری برای آینده و نبود کارگر برای فعالیت در این صنف است.»
با اینهمه به نظر می‌رسد علت اصلی موافقت دولت با افزایش قیمت نان کمبود منابع کافی برای ادامه پرداخت یارانه‌‌ی نان از سوی دولت است. در بودجه امسال منابع یارانه نقدی نزدیک به ۳۶۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. یارانه دارو ۶۹ هزار میلیارد تومان و یارانه نان هم ۵۶ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
در میانه اردیبهشت ماه امسال اعلام شد که یارانه نان از ۵۶ هزار میلیارد تومان به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت اما کسری بودجه شدید دولت و عدم انتقال پول‌های بلوکه شده به کشور دولت را در بحران مالی شدید قرار داده است.
این در حالیست که کارشناسان کسری بودجه دولت را بیش از ۷۹۴ هزار میلیارد تومان برآورد می‌کنند و در چنین شرایطی نه تنها یارانه نان و دارو تأمین نمی‌شود بلکه ممکن است ناتوانی در پرداخت یارانه سوخت به گرانی بنزین نیز منجر شود.
