افزایش قیمت طلا در بازارهای داخلی سبب کاهش شدید تقاضا شده و حتی به گفته رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران، عروس و دامادها بجای خرید طلا، نقره و بدلیجات میخرند. راهکار پیشنهادی برای برون‌رفت بازار طلا از رکود عمیق، کاهش عیار طلا در کشور است.
قیمت‌ها در بازار طلا و جواهر ایران به حدی افزایش یافته که دیگر با قدرت خرید متقاضیان همخوانی ندارد و تقاضا در این بازار به شدت کاهش یافته است. بر اساس آخرین قیمت‌های اعلام شده در روز گذشته هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار ایران دو میلیون و ۳۵۴ هزار تومان معامله شد. هر سکه کامل طلا نیز ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان قیمتگذاری شده بود.
نادر بذرافشان رئیس اتحادیه طلا، جواهر، نقره و سکه تهران اعلام کرده که تقاضا در بازار طلا ۲۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته و حتی عروس و دامادها هم به سمت خرید نقره و بدلیجات رفته‌اند.
رئیس اتحادیه طلا، جواهر، نقره و سکه تهران تأکید کرده که «رکود حاکم بر بازار طلا از ابتدای سال جاری ایجاد شده و طی ماه‌های اخیر به اوج خود رسیده است.»
او گفته در حالی که این امیدواری وجود داشت که بعد از ماه رمضان تقاضا در بازار طلا افزایش پیدا کند اما «خبرهای سیاسی- اقتصادی و سایر شرایط مختلف بر بازار طلا و سکه اثر گذاشته و اجازه نداده است که بازار طلا و سکه رونق خاصی داشته باشد و رکود حاکم بر بازار ادامه‌دار شد.»
رئیس اتحادیه طلا، جواهر، نقره و سکه تهران گفته که حتی در دوران شیوع کرونا این میزان «رکود و کاهش تقاضا» وجود نداشت و رکود کنونی سبب بروز مشکل در ٧٠ درصد از واحد‌های تولیدی صنعت طلا شده است.
یوسف تقی‌زادگان رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد نیز اردیبهشت امسال با اشاره به رکود در بازار طلا خبر داده بود که زوج‌های جوان به دلیل افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت طلا نسبت به سال گذشته و نداشتن قدرت خرید طلا، حلقه نقره میخرند.
یوسف تقی‌زادگان گفته بود که در سال‌های گذشته در هفته ۷ تا ۸ سرویس طلا برای زوج‌های جوان به فروش می‌رسید اما این فروش به «صفر» رسیده است.
شورای جهانی طلا نیز در گزارشی اعلام کرده بود خرید جواهرات طلا در ایران طی سه ماهه ابتدایی سال جاری میلادی (تقریبا معادل فصل زمستان) نسبت به دور مشابه پارسال ۱۵ درصد افت کرده و به هفت هزار و ۱۰۰ کیلوگرم کاهش یافته است.
کاهش تقاضا در بازار طلا سبب شده بار دیگر پیشنهاد کاهش عیار طلای ساخت داخل مطرح شود. طلای ساخت ایران عیار ۱۸ درصد دارد اما در دیگر کشورها طلا با عیار پایین‌تر نیز ساخته می‌شود. برخی فعالان بازار امیدوار هستند با کاهش عیار قیمت‌ها نیز کمتر و در نتیجه تقاضا در بازار طلا افزایش پیدا کند.
نادر بذرافشان در اینباره گفته که «پیشنهاد شده که به دلیل کاهش قدرت خرید مردم از طلای پایین استفاده کنیم تا با کاهش قیمت میزان تقاضا افزایش پیدا کند که هنوز این پیشنهاد تصویب نشده‌است.»
محمد کشتی‌آرای فعال بازار طلا و جواهر و رئیس سابق صنف طلا و جواهر کشور در این خصوص گفت: «متولی تعیین عیار طلا در کشور سازمان ملی استاندارد است. طبق قانون این سازمان، فروش و تولید طلا کمتر از ۱۸ عیار برای بازار داخلی ممنوع است.»
رئیس سابق صنف طلا و جواهر کشور در ادامه توضیح داد: «زمانی که رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور بودم موضوع کاهش عیار طلا در کشور پیشنهاد شده بود. به دلیل اینکه قیمت مصنوعات طلا پایین‌تر دربیاید، طلا با عیار ۱۴ و ۱۰ تولید و به فروش برسد. این در حالی بود که در سال‌های گذشته همه تلاشمان این بود که عیار طلای کشور را مانند کشورهای مترقی این حوزه مانند ایتالیا، ترکیه،کره و امارات در بیاوریم و عیار طلای کشور بالا برود.»
وی افزود: «به همین دلیل با اقدامات صورت‌گرفته در سال‌های گذشته این تلاش به نتیجه رسید و سازمان ملی استاندارد حداقل عیار طلای کشور را ۱۸ تعیین کرد. بنابراین هر گونه تغییری در عیار طلای کشور نیز باید از سوی این سازمان باشد.»
محمد کشتی‌آرای با اشاره به سابقه اقدامات و بررسی‌های صورت گرفته توسط اتحادیه طلا و جواهر کشور برای تعیین عیار طلا در سال‌های گذشته گفته که «در سال‌های قبل توسط جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران نظرسنجی با هزینه اتحادیه طلا و جواهر کشور انجام شد. در همین راستا پرسشنامه‌هایی نیز تهیه و در مناطق ۲۲ گانه تهران برای نظرسنجی توزیع شد.»
این مقام صنفی سابق درباره نتایج آماری این نظرسنجی گفت: «بیش از ۸۵ درصد مردم راضی نبودند که عیار استاندارد طلای کشور کاهش پیدا کنند. زیرا معتقد بودند ارزش طلای کشور کاهش پیدا می‌کند. بنابراین چون عموم مردم مخالف بودند ما چنین کاری را نکردیم و الان هم اگر بخواهد اتفاقی بیافتد باید سازمان ملی استاندارد تصمیم بگیرد.»
گفتنی است در ایران و کشورهای خاورمیانه، طلا با عیار بالا پرطرفدارتر است و معمولا مصنوعات طلا با عیار ۱۸، ۲۲ و ۲۴ عرضه می‌شود. در کشورهای اروپایی و آمریکایی اما عموما استقبال از طلا با عیار پایین‌تر مانند ۱۴، ۱۲، ۱۰ بیشتر است. در ایران به‌ویژه اما از طلا با عیار ۱۸ استقبال می‌شود در حالی که طلا با عیار ۲۴ نیز عرضه می‌شود.
با توجه به اینکه در جمهوری اسلامی که معمولا «نبود زیرساخت و بسترهای لازم» در اجرای طرح‌ها و تغییرات سبب ایجاد هرج و مرج و نابسامانی در بازارهای مختلف شده، مشخص نیست در صورت موافقت سازمان استاندارد با کاهش عیار طلای داخلی این طرح چه وضعیتی در بازار طلا ایجاد کند. به ویژه آنکه مشکلات زیرساختی در صنعت و بازار طلای ایران کم نیستند!
در همین رابطه نادر بذرافشان توضیح داده که مشکلات فعالان در صنف طلا و جواهر تنها کاهش تقاضا نیست و برخی مشکلات صنفی نیز مزید بر علت برای تشدید بحران در این واحدها شده است. به گفته این فعال صنفی فراهم نبودن زیر ساخت‌ها برای اجرای سامانه جامع تجارت در حوزه معاملات و همچنین مشکل کارگاه‌های تولیدی از جمله مشکلات صنعت طلا و جواهر کشور است.
او در ادامه گفته که «از اردیبهشت ماه سال جاری، بر اساس تبصره ۴ ماده ١٨ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ثبت معاملات انواع طلا اعم از آب شده، شمش، مسکوکات و مصنوعات در سامانه جامع تجارت الزامی شد و تخلف از ضوابط مذکور، موجب محکومیت به ضبط کالا و پرداخت جریمه برابر ارزش کالا خواهد شد؛ این دستورالعمل در حالی اجرایی شده که هنوز زیرساخت‌های آن به صورت کامل فراهم نیست و این موضوع در جلسات با وزارت صمت نیز اعلام شده است.»
نادر بذرافشان یکی دیگر از مشکلات صنف طلا و جواهر را موانع صادراتی عنوان کرده و گفته «شرایطی برای صادرات فراهم است و حتی در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ترازو برای وزن کشی و صادرات طلا وجود دارد اما به‌قدری موانع و مشکلات پیش پای صادرات این حوزه وجود دارد که فعالان صنف طلا رغبتی برای صادرات ندارند؛ بنابراین نیاز است که دولت به این موضوع نگاه ویژه‌ای داشته باشد.»
