شکوه میرزادگی- بر اساس اطلاع خبرگزاری‌ها، این روزها چهره‌ی مجموعه‌ی تاریخی میدان امیر چخماق شهر یزد بار دیگر در حال تغییر است و برای چندمین بار قرار است که تغییراتی در این مجموعه زیبا و تاریخی سرزمین‌مان به وجود آید.
میدان و مجموعه‌ی تاریخی امیر چخماق، که بخشی از آن در سال ۱۳۳۰ و بخشی دیگر در سال ۱۳۴۱ در فهرست میراث ملی ثبت شد، شاخص‌ترین مجموعه بنای تاریخی در استان یزد به شمار می‌رود و از نظر قدمت معماری از ارزش بالایی برخوردار است. این مجموعه که در قرن هشتم خورشیدی به همت امیرجلال الدین چخماق و همسرش فاطمه خاتون بنا شده، تقریباً در وسط بافت قدیمی شهر واقع است و یکی از نقاط مهم یزد محسوب می‌شود. به همین دلیل این مجموعه مورد توجه بسیار توریست‌ها و افرادی است که به یزد سفر می‌کنند. این مجموعه که شامل حمام عمومی، کاروان‌سراها، قنات‌خانه، و چاه آب نوشیدنی، و مسجدی است که در دوران صفویان به آن اضافه شد، کاملاً سلامت و سرپا بود و هیچ مشکلی نداشت.
در سال ۱۳۸۱، در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی، پروژه‌ای را شروع کردند برای ایجاد ارتباط خیابان امام خمینی به خیابان سلمان فارسی که سبب می‌شد بخشی از حمام تاریخی مجموعه‌ی امیرچخماق ویران شده تا بر روی آن پلی گذاشته شود. در جریان ویران کردن این حمام ناگهان سر و صدا بلند شد که آثار و اشیایی گران‌قیمت از دوره‌های گذشته در آنجا پیدا شده است. بلافاصله ساخت و ساز را متوقف کردند و به جستجوی بیشتر این آثار برآمدند (و شاید هم به قول یکی از علاقمندان به میراث فرهنگی یزد، در ابتدا هم ویران کردن این حمام با علم به بودن این اشیاء انجام گرفته بود چرا که خیابان امام را می‌توانستند به شکل دیگری هم به خیابان سلمان فارسی مرتبط کنند.) به هر حال، پروژه برای سه سال متوقف شد و هیچ کسی نمی‌داند در این سه سال چه آثاری در این مکان کشف شد و کدام به موزه برده شد و کدام ناپدید شد. فقط در سال ۱۳۸۴ در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد یک صبحگاهی پیمانکاران بسان راهزنان در یک نیمه شب ریخته و حمام را به وسیله‌ی بولدوزر خراب و روی آن را با ماسه پر کردند و، بدین‌سان، حمام استثنایی این مجموعه را که بسیاری از سنت‌ها و آداب پیشینیان را در دوران گذشته به نمایش می گذاشت نابود کردند.
در همان هنگام، سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد که این کار بدون اجازه‌ی آنها بوده و قرار است موضوع را پی‌گیری کنند ولی مثل همه‌ی کارهای سازمان میراث فرهنگی پس از انقلاب، دیگر خبری از پی‌گیری ویرانی‌هایی که به دست دولت و یا پیمانکاران آنها انجام می‌شد منتشر نشد.
در آذر ماه سال ۱۳۹۳، ناگهان اعلام شد که «چون به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای باقیمانده اجساد شهدای اسلام باید در سراسر ایران، و بخصوص در مناطقی خاص، به خاک سپرده شوند، به زودی باقیمانده اجساد شهدای اسلام را که در جنگ ایران و عراق شهید شده بودند طی مراسمی خاص در میدان امیرچخماق یزد دفن خواهند کرد». باز، طبعاً، سر و صدای دوستداران میراث فرهنگی بلند شد که: «این محوطه در فهرست میراث ملی ایرانیان قرار دارد و بر اساس قوانین یونسکو دخل و تصرف در این نوع محوطه‌ها ممنوع است» و، به خیال این که با ریاست جمهوری حسن روحانی اختیارات سازمان میراث فرهنگی فرق کرده، به او متوسل شدند. اما، چند روز بعد، در حالی که عده‌ای با سرعت در حال کندن گورهایی در محوطه‌ی تاریخی میدان امیرچخماق بودند، بیانیه‌ای از سوی سازمان میراث فرهنگی ـ که زیر نظر مستقیم رییس جمهور کار می‌کندـ منتشر شد مبنی بر این که: «فرهنگ شهادت بالاترین فرهنگ‌ها است و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، حفاظت از این میراث معنوی برجسته [یعنی فرهنگ شهادت] را جزو وظایف ذاتی و بنیادین خود می‌داند…»
در این نامه تلویحاً آمده که یکی از دلایل در نظر گرفتن این مکان برای دفن اجساد شهدای گمنام آن است که همانجا «قدمگاه مقام معظم رهبری در سفر او به یزد» نیز می‌باشد و لذا با این که سازمان میراث فرهنگی به مسئولین مربوطه پیشنهاد کرده است که برای دفن اجساد، به جای میدان امیرچخماق، از مسجد حضیره و یا مسجد مصلی یزد استفاده کنند این نظر مورد قبول واقع نشده است.
در مطالب و گفته‌های بعدی روشن شد که آیت‌الله خامنه‌ای هم با «دفن بازمانده پیکر شهدای اسلام» در مجموعه‌ی تاریخی امیرچخماق و در «قدمگاه خود» موافقت کرده است.
اکنون، یک سال پس از آن ماجرا و دفن شهدا و غیره، دیگرباره بخش‌های وسیعی از این محوطه را بدون هیچ توضیح روشنی کنده‌اند.
در این ارتباط محسن ذاکری نیا، معاون اداره کل میراث فرهنگی یزد در گفت و گو با خبرنگاران می‌گوید: «طرح ساماندهی مجموعه امیرچخماق تا کنون یک پروسه بیش از ۱۵ ساله و حتی نزدیک به بیست ساله را از طراحی تا کنون سپری کرده است، طراحی اولیه و مطالعات اولیه این طرح از سال هزار و سیصد و هفتاد و سه آغاز شده و هم اکنون طرح با اولویت ساخت جداره سازی در دستور کار قرار گرفته است. »
گفته‌های این مسئول سازمان میراث فرهنگی نشان می‌دهد که همه‌ی این کارها با اطلاع و موافقت مسئولین سازمان و کلاً دولت‌ها بوده است. او در ارتباط با به هم ریختن و تخریب حوض‌ها و آب‌نماهای مجموعه، که همین روزها انجام گرفته، تاکید می‌کند که: حوض‌ها و آب‌نماها شکستگی‌هایی داشتند که آب نشت می‌کرد و لازم است که کف‌سازی میدان، حوض‌سازی و محوطه‌سازی مجدد انجام شود.
با آنچه تا کنون بر سر این بنای تاریخی و دیگر آثار فرهنگی ما آمده، امیدوارم که ماجرا همین باشد که گفته می‌شود و بلای تازه‌ای بر سر این محوطه‌ی زیبای تاریخی نیاید و یا آثاری را مخفیانه از زیر زمین خارج نکنند و بعداً مردمان خبرش را در دولت آینده بشنوند. زیرا، بر اساس اسناد و مدارک موجود و منتشر شده، به ویژه در نشریات داخل کشور، اگر چه ممکن است دولت‌های جمهوری اسلامی فرق‌هایی در ارتباط با مسایل سیاسی و اجتماعی داشته باشند اما، در ارتباط با مسایل فرهنگی مربوط به فرهنگ ایرانی و غیر مذهبی ما، و یا آثار غیر شیعی ایران، هیچ تفاوتی با هم ندارند و هیچ کدام مهر و سازش و سازندگی با این فرهنگ را نداشته‌اند.
۱۹ ژانویه ۲۰۱۶
