سرکوب گسترده فعالان سیاسی و مدنی و موج بازداشت‌های فردی و گروهی در ایران از جمله خانواده جانباختگان اعتراضات و مرگ مرموز بازداشت‌شدگان در زندان‌ها در آستانه سالگرد خیزش ضدحکومتی در ایران بازتاب بین‌المللی داشته است.
مجله آلمانی «اشپیگل» مرگ مرموز بازداشت‌شدگان و فعالان سیاسی در زندان‌ها را مورد توجه قرار داده است. در گزارش این رسانه آمده سازمان دیده‌بان حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای خواستار تحقیق درباره مرگ مشکوک جواد روحی معترض زندانی در شهرستان نوشهر شده است. وی محکوم به اعدام بود اما منابع حکومتی ادعا کردند علت بستری شدن وی در بیمارستان «مصرف شیشه و کراک و زخم در اندام وی بود.»
تارا سپهری‌فر کارشناس دیده‌بان حقوق بشر در ایران می‌گوید: «هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم مقامات ایرانی تحقیقات شفاف انجام خواهند داد… بنابراین یک تحقیق بین‌المللی ضروری است.»
این سازمان به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد روحی به مدت ۴۸ ساعت در معرض دمای زیر صفر بوده است. علاوه بر این، تکه‌های یخ روی بیضه‌ها و سایر قسمت‌های بدنش قرار داده شد. دیده‌بان حقوق‌بشر گفت: «مهاجمان همچنین با باتوم او را مورد ضرب و جرح قرار دادند و بدنش از جمله کف پاهایش را در حالی که به یک میله بسته بودند شلاق زدند.»
آنچه در اشپیگل درباره مرگ مرموز زندانیان در بازداشتگاه‌ها منتشر شده بازتابی از مسائلی است که در داخل ایران نیز مطرح شده است.
https://twitter.com/Naseram0110/status/1697513328086589765
خبرگزاری «فرانس۲۴» به نقل از فعالان مدنی گزارش می‌دهد با دستگیری شخصیت‌های برجسته، مبارزان و بستگان جانباختگان اعتراضات سرکوب‌ها در ایران شدت گرفته است.
درگذشت مهسا امینی در بازداشت «گشت ارشاد» در تهران به دلیل عدم رعایت پوشش اجباری ماه‌ها اعتراض را پی داشت. معترضان خواستار سرنگونی جمهوری اسلامی هستند.
هرچند پس از سرکوب گسترده در سال ۱۴۰۱ و بازداشت هزاران نفر از مردم و کشته شدن صدها نفر با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی اعتراضات تا حدی فروکش کرد اما فعالان در خارج از ایران می‌گویند که مقامات رژیم به شدت از شعله‌ور شدن دوباره اعتراضات در سالگرد خیزش سراسری نگران‌اند وبرای همین سرکوب‌ها را شدت بخشیده‌اند.
مهدی یراحی خواننده سرشناس، پس از انتشار ترانه «روسریتو» بازداشت شد.
خبرگزاری «هرانا» گزارش داد که ۱۱ نفر از فعالان حقوق زن در استان گیلان بازداشت شده‌اند. در همین حال، عفو بین‌الملل از بازداشت خودسرانه اعضای خانواده‌های کشته‌شدگان خبر داد. جمهوری اسلامی با فشار بر این خانواده‌ها می‌خواهد آنها را وادار به سکوت در مورد سرنوشت عزیزانشان کند.
هادی قائمی مدیر اجرایی مرکز حقوق بشر در ایران در نیویورک (CHRI) به خبرگزاری فرانسه گفت: «این دستگیری‌ها تلاش آشکار از سوی مقامات ایران برای ایجاد ترس در بین مردم در آستانه سالگرد جنبش و برای جلوگیری از اعتراضات بیشتر است.»
قائمی هشدار داد که «سکوت جامعه بین‌المللی» در برابر سرکوب، خطر «چراغ سبز نشان دادن به دستگاه امنیتی حکومت برای ادامه سرکوب جامعه مدنی» را در پی دارد.
خبرگزاری «تسنیم» وابسته به سپاه پاسداران: اعضای تیم حامی «جریان سلطنت‌طلب» در سیستان و بلوچستان بازداشت شدند!
-در گزارش «تسنیم» ادعا شده یک تیم چهار نفره در زاهدان با «مدیریت از خارج مرزها» تلاش کردند با برافراشتن پرچم «شیروخورشید» در میان مردم، جمعیت را همسو با خانواده پهلوی… pic.twitter.com/I6HDnwuLNF
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 1, 2023
عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد که خانواده‌های قربانیان کشته شده در سرکوب در سراسر ایران در ماه‌های اخیر مورد بازجویی‌های توهین‌آمیز، دستگیری و بازداشت خودسرانه و یا احضار و محکومیت ناعادلانه قرار گرفته‌اند.
دیانا الطحاوی معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در خاورمیانه و شمال آفریقا، با متهم کردن مقامات رژیم ایران به «تلاش شوم برای سرپوش گذاشتن بر جنایات خود» گفت: «ظلم مقامات ایرانی حد و مرزی ندارد.»
در نمونه‌ای جدید، نیروهای امنیتی سه نفر از اعضای نزدیک خانواده حنانه کیا را که به ضرب گلوله در اعتراضات کشته شده بود بازداشت کردند. یکی دیگر از کسانی که در هفته‌های اخیر بازداشت شده سارو مستاجر شهروند اهل شهر سقز است.
کمیته حقوق بشر سازمان ملل گفت که تنها در هشت روز ماه اوت ۲۱ نفر از اعضای خانواده قربانیان در ایران به دادگاه احضار یا بازداشت شدند.
رویا برومند مدیر اجرایی مرکز «عبدالرحمن برومند» مستقر در ایالات متحده نیز می‌گوید که «اعضای خانواده قربانیان بطور سیستماتیک هدف قرار گرفته‌اند… آنها دستگیر شده‌اند، دائم احضار و بازجویی می‌شوند، یا به خانه‌هایشان یورش می‌برند.»
برومند گفت که سرکوب «هماهنگ با هدف جلوگیری از انتشار اخبار، فیلم‌ها و تصاویر قربانیان، مراسم بزرگداشت و سایر تجمعات و جلوگیری از بسیج عمومی مجدد در داخل و خارج از ایران است.»
پرونده‌سازی برای فعالان مدنی بازداشت شده در گیلان با شکنجه و ضرب و جرح در اتاق بازجویی
– سارا جهانی دکتر داروساز و از بازداشت‌شدگان در شهر رشت هنگام بازداشت به دلیل مقاومت در برابر دادن رمز گوشی موبایلش به مأموران به شدت مورد ضرب و جرح قرار گرفته است.
– هومن طاهری بر اثر ضرب… pic.twitter.com/Guvqhzx0WS
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 30, 2023
خبرگزاری فرانسه می‌نویسد این اعتراضات با برداشتن روسری توسط زنان و سردادن شعارهایی علیه علی خامنه‌ای، در تظاهرات خیابانی، تابوهایی را شکست که از ۴۳ سال قبل، پس از انقلاب اسلامی در ایران تحمیل شده بود.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش جداگانه‌ای اعلام کرده که رژیم ایران سرکوب زنان بی‌حجاب توسط «گشت ارشاد» و همچنین رصد آنها با دوربین‌های نظارتی تشدید شده است. با اینهمه بر اساس تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده برخی زنان همچنان بدون حجاب در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کنند.
در همین حال، سازمان حقوق بشر ایران که مقرّ آن در نروژ است، می‌گوید که در سال جاری ۴۸۶ نفر در ایران هدف فضای «ایجاد رعب و وحشت در جامعه و جلوگیری از تظاهرات بیشتر» قرار گرفته و کشته شده‌اند.
در حالی که هفت مَرد در پرونده‌های مربوط به اعتراضات اعدام شده‌اند و اجرای این احکام اعتراض بین‌المللی را برانگیخته است، اما اکثر اعدام‌شدگان در ارتباط با پرونده‌های قاچاق مواد مخدر و قتل هستند؛ افرادی که «قربانیان کم‌هزینه ماشین کشتار جمهوری اسلامی» به شمار می‌روند.
ماشاالله کرمی پدر محمدمهدی کرمی از معترضانی که دی‌ماه ۱۴۰۱ اعدام شد ۳۱ امرداد توسط ماموران امنیتی در تهران بازداشت شد. همچنین گزارش‌هایی مبنی بر دستگیری‌هایی در استان‌های کردنشین ایران منتشر شده است.
