خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که جمهوری اسلامی از صدور ویزا برای مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قصد سفر به ایران داشتند خودداری کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۴ سپتامبر (۱۳ شهریور) در گزارش فصلی خود اعلام کرد «مذاکرات با ایران در مورد موضوعات حساسی مانند نصب مجدد دوربین‌های نظارتی و توضیح درباره علت وجود آثار اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده هیچ پیشرفتی نداشته است.»
در همین گزارش تأکید شده جمهوری اسلامی با نقض برجام همچنان به تولید و ذخیره‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی که نزدیک به درجه تسلیحاتی است ادامه می‌دهد، هرچند که به گفته آژانس «غنی‌سازی اورانیوم در ایران در مقایسه با سه ماه قبل، با سرعت کمتری رشد می‌کند و برخی مواد رقیق‌تر شدند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌نویسد در حالی که ایران غنی‌سازی را کند کرده، اما مشکلات دیگری برای نظارت‌های آژانس ایجاد کرده است. مقامات جمهوری اسلامی صدور ویزا برای مقامات آژانس را رد کرده‌اند و این مسئله بر عملکرد نظارتی آنها به اشکال مختلف تأثیر گذاشته است. جمهوری اسلامی رد ویزا برای مقامات آژانس را تأیید نکرده است.
رویترز: طبق گزارش محرمانه آژانس مذاکره با جمهوری اسلامی در مورد «موضوعات حساس» هیچ پیشرفتی نداشته است
– رافائل گروسی: «مذاکرات با ایران در مورد موضوعات حساسی مانند نصب مجدد دوربین‌های نظارتی و توضیح درباره علت وجود آثار اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده هیچ پیشرفتی نداشته است.»
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 4, 2023
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی پنجم شهریور در جریان مراسم رونمایی از تولید آزمایشگاهی «رادیو نوکلئید سزیم-۱۳۷» در تهران در پاسخ به پرسش خبرنگار «فارس» گفت که معاون گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر می‌کند.
آسوشیتدپرس در بخش دیگری از این گزارش می‌نویسد که رژیم «ایران مدت‌هاست که کار روی ساخت سلاح‌های هسته‌ای را انکار می‌کند و همچنان اصرار دارد که به دنبال برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای است، هرچند مدیرکل آژانس هشدار داده که تهران به اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده برای ساخت چند بمب هسته‌ای دارد.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فوریه ۲۰۲۱ به دلیل محدودیت‌های ایران قادر به دسترسی به فیلم‌های دوربین‌های نظارتی نبوده و تنها داده‌های ثبت‌شده از ژوئن ۲۰۲۲ از دوربین‌های کارگاهی در شهر اصفهان در دسترس بوده است.
آنچه در گزارش آژانس آمده با ادعاهای رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی به روشنی مغایرت دارد.
یک دیپلمات ارشد به رویترز گفته بود، میزان تولید اورانیوم ممنوعه در ایران از حدود ۹ کیلوگرم در ماه به حدود ۳ کیلوگرم در ماه کاهش یافته است اما محمد اسلامی ادعا می‌کند «غنی‌سازی طبق برنامه اقدام راهبردی در چارچوب تدابیر کلی نظام انجام می‌شود.»
چند کارشناس سیاسی در گفتگو با روزنامه «شرق» اقدام جمهوری اسلامی را «تنش‌زدایی در آستانه نشست فصلی آژانس» عنوان کرده‌اند. کاری که همواره انجام می‌شود و تا کنون نیز به سود رژیم ایران پاسخ داده است!
اختلاف درون نظام بر سر نحوه مذاکره و معامله با غرب با وجود چراغ سبز خامنه‌ای برای «توافق»
-محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، همان روزی که علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی با انریکه مورا نماینده اروپا در مذاکرت اتمی در دوحه ملاقات کرد، ادعای نصب ۱۰… pic.twitter.com/fGPoGUTpJb
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 21, 2023
جریان‌های قدرتمند درون نظام می‌گویند همکاری‌های جمهوری اسلامی و آژانس که اسفند سال ۱۴۰۱ بر سر آن توافق شد «برخلاف قانون اقدام راهبردی مجلس است.» طبق قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی، در صورت عدم لغو تحریم‌ها، جمهوری اسلامی باید دسترسی بازرسان به سایت‌های اتمی را محدودتر کند و تولید اورانیوم در سطوح بالا را ادامه دهد.
با اینهمه به نظر می‌رسد که در توافقی نانوشته دولت بایدن تا حدود زیادی تحریم‌های نفتی جمهوری اسلامی را نادیده گرفته و تهران نیز میزان تولید اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد را کاهش داده است. احتمالاً برخی مفاد این تفاهم محرمانه با «سند سپتامبر» که حسین امیرعبداللهیان به آن اشاره کرد مشترک است. اگرچه برخی مقامات تهران همزمان عنوان کرده‌اند که «سند سپتامبر» محتوای تازه‌ای ندارد.
در این میان، شماری از تحلیلگران معتقدند «عدم صدور ویزا برای بازرسان و مقامات آژانس» و «محدودکردن دسترسی بازرسان به سایت‌ها» اقدامات موقت دولت جمهوری اسلامی برای راضی کردن جریان‌های پرنفوذ با نمایش سختگیری و ناسازگاری در مقابل آژانس و غربی‌هاست. اما برخی دیگر براین باورند این خبرها شواهدی است که نشان می‌دهد اختلاف در بالاترین سطوح نظام جدّی است.
