پس از سال‌ها تلاش در دولت‌های مختلف و با وجود مخالفت فعالان محیط زیست طرح توسعه گردشگری جزیره آشوراده در استان گلستان به مراحل اجرا نزدیک شده است.
خبرگزاری «رکنا» امروز دوشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ گزارش داده که طرح توسعه گردشگری جزیره آشوراده در استان گلستان به بهانه «رونق بخشیدن به منطقه» و با رویای تبدیل کردن این جزیره به «کیش دوم» به مرحله اجرا نزدیک شده است.
آشوراده در انتهای شرقی شبه‌جزیره میانکاله در شهرستان بندر ترکمن در استان گلستان قرار دارد. این جزیره در کنار جزایر آکاز و اسماعیل‌سای از جزایر ایرانی دریای مازندران واقع است.
آشوراده که تا کنون بافت سنتی و طبیعی خود را حفظ کرده و یکی از جاذبه‌های توریستی استان گلستان است، سال‌هاست به بهانه توسعه گردشگری در مرکز توجه طرح‌های دولت‌های مختلف برای تبدیل شدن به منطقه‌ای تجاری- تفریحی قرار داشته است.
در گزارش خبرگزاری «رکنا» آمده که مدیران استانی گلستان ادعا می‌کنند که جزیره آشوراده می‌تواند مانند کیش توسعه یابد و جوامع محلی از اقتصاد گردشگری منتفع شوند.
بر اساس این گزارش، هرچند بیش از دو دهه تلاش ناکام در دولت‌های مختلف برای تبدیل کردن این جزیره به یک منطقه تجاری- توریستی، اصرار بر توسعه نهایتا توانست منجر به یک توافق بین سازمان محیط زیست و وزارت میراث فرهنگی برای توسعه گردشگری در این منطقه شد.
در ادامه این گزارش آمده که قوه قضاییه نیز پیرو این توافق به یک درگیری قدیمی میان سازمان منابع طبیعی و بنیاد مسکن درباره مالکیت اراضی این جزیره وارد و به نفع بنیاد مسکن داد و به این ترتیب اختیار و شرایط سرمایه گذاری و توسعه گردشگری در این منطقه به دست بنیاد مسکن افتاد.
ریشه این اختلاف به دولت محمد خاتمی باز می‌گردد که در ۱۳۸۳ سند مالکیتی که در سال ۱۳۷۶ و در نخستین سال فعالیت دولت محمد خاتمی ثبت شده بود به بنیاد علوی وابسته به بنیاد مستضعفان واگذار و در نتیجه بنیاد مستضعفان مدعی مالکیت جزیره شد. بنیاد علوی مدتی بعد با واگذاری بخش‌هایی از جزیره به یک شرکت خصوصی، بخش خصوصی را با سازمان محیط زیست وارد مناقشه حقوقی کرد.
در دوره ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست نیز دولت واگذاری ۳۸۰ هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگری جهان» را تصویب کرد.
اکنون پس از سال‌ها با حکمی که قوه قضاییه به نفع بنیاد مستضعفان داده مشخص نیست چه سرنوشتی پیش روی این جزیره است؛ به ویژه آنکه به نظر می‌رسد بنیاد مستضعفان تصمیم دارد به سرعت ساخت و ساز در این منطقه را آغاز کند. در همین رابطه مدیر بنیاد مسکن استان گلستان گفته که «اگر این اتفاقات در مورد جزیره آشوراده ۲۰ سال پیش رقم می‌خورد اکنون این منطقه به قطب گردشگری کشور تبدیل شده بود.»
حیدر آسیابی رئیس کل دادگستری استان گلستان امروز دوشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ در مورد آزادسازی جزیره آشوراده توضیح داده که «نزدیک به ۲ دهه بود که می‌خواستند گردشگری آشوراده را احداث کنند. در سفر رئیس قوه قضائیه و دیدار با سازمان حفظ محیط زیست مقرر شد این طرح اجرا شود. عنوان شد تعداد مشخصی گردشگر به جزیره بیایند اما نمی‌شود امکان بیتوته نداشته باشند.»
رئیس کل دادگستری استان گلستان افزوده که «سال ۷۲ با بالا آمدن آب تعدادی از خانه‌های روستا زیر آب می‌رود. آن زمان بنیاد مسکن عنوان می‌کند به جای خانه در این جزیزه در بندر ترکمن زمین بگیرند و زمین‌های این خانواده متعلق به سازمان منابع طبیعی است. اما زمانی که برای جزیره سند گرفته شد قریه آشوراده هم در سند ماند. تعریف دعوا شد چرا که مشخص نبود سند مرتبط با بنیاد مسکن باشد یا منابع طبیعی. ما نشست رسیدگی فوق‌العاده برگزار کردیم.»
این مقام قضایی همچنین ادامه داده که «ظرف یک ماه جلسات سنگین برگزار شد و ۱۹ هکتار سندش تغییر مالکیت داد و صادر شد و آن ۱۹ هکتار که گفته می‌شود برای سازمان منابع طبیعی است، خیر، اینگونه نیست. ۱۴ روز بعد از دستور رسیدگی رئیس محترم قوه قضاییه برای این موضوع این اتفاق رخ داد.»
حکم مالکیت بنیاد مسکن بر بخش مهمی از اراضی آشوراده در حالی صادر شده که سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز دو سال پیش از همسویی نظرات فراکسیون محیط زیست مجلس با فعالان محیط زیستی درباره مخالفت با تغییر و ساخت و ساز در این جزیره خبر داده بود.
سمیه رفیعی گفته بود که «محیط زیست به مثابه اکوسیستم چرخه‌ای از عوامل در هم تنیده است که یک تصمیم اشتباه، اثر سوء خود را بر کل آن می‌گذارد. انتظار می‌رفت مراجع تخصصی نظیر سازمان حفاظت محیط‌زیست پیش از هر تصمیمِ مقام اجرایی دولت، نظر کارشناسی خود را ارائه می‌کردند.»
با اینهمه سازمان محیط زیست و فعالان زیست محیطی نسبت به عواقب طرحی که قرار است در جزیره اجرا شود هشدار داده و با آن مخالف هستند. مخالفان معتقدند پایداری اکولوژیک ایران به دلیل پیامدهای تغییر اقلیم و سوء مدیریت در منابع آب و خاک و تنوع زیستی تحت مخاطره جدی قرار گرفته و چنین طرح‌هایی نیز نابودی زیست محیط کشور در مناطق مختلف را سرعت می‌بخشد.
علی سلاجقه در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران سال گذشته با بیان اینکه سازمان محیط زیست با هرگونه ساخت و ساز در آشوراده مخالف است گفته بود: «در جهت حفاظت از ارزش‌های بی‌نظیر اکولوژیک وگردشگری جزیره و جلوگیری از تکرار وقایع تلخ ساخت و ساز در روستای زیارت گرگان ، سازمان با هر گونه ساخت و ساز جدید در جزیره مخالف است.»
