جمعی از فعالان سیاسی مشروطهخواه در نامهای مشترک روز ۲۲ مهرماه مصادف با تولد شهبانو فرح پهلوی را به وی تبریک گفتند و از نقش وی در عرصههای مختلف از جمله ارتقاء سطح فرهنگ و تاریخ ایران تقدیر کردند.
متن این نامه به این شرح است:
شهبانو فرح پهلوی!
به عنوان جمعی از ایرانیان، فرا رسیدن زادروزتان را به شما، خانواده معظم پادشاهی پهلوی و ملت بزرگ ایران شادباش میگوییم و از بن جان آرزومندیم تندرستی و شادابی بر جان و روان شما و دوستداران شما حاکم باشد.
ایرانیان پیش از هر چیز شما را به ارج و قدری میشناسند که به هنر والای ایرانی گذاشتید. واقعیت آن است که ستایشگری نسبت به هنر و فرهنگ اگرچه از دوران رضاشاه بزرگ در پادشاهی پهلوی نمودی پررنگ داشت ولی پیوستن پربرکت حضرتعالی به خانواده پادشاهی و قرارگرفتن در جایگاه شهبانوی ایران، به این نمود، وجه کیفی و نهادی پررنگی بخشید. هنردوستی شما و تلاشهای شما در این حوزه به جرئت هنر ایران را بیش از پیش در سطح جهان شناساند. شرح اقدامات فرهنگساز شما گرچه در این مجال نمیگنجد اما در شهر هر سو که سر برگردانیم نشان از نشانآفرینیهای شماست.
شما البته که در فرهنگ و هنر خلاصه نمیشدید و در امور سیاسی نیز حضور شما نیکآفرینیهای خاص خویش را داشت. حضور شما در جایگاه نائبالسلطنهی ایران که یک زن را به جایگاه رفیع سیاسی بر کشانده بود، اگرچه ناشی از نگاه برابریجویانهی پادشاهی پهلوی نسبت به زنان و تلاش برای بهبود وضعیت آنان نیز بود، اما در عینحال شهادتی بود بر صلاحیت و کیفیت کممانند حضرتعالی در حوزه تصمیمگیری و اهمیتبخشی به منافع کلان کشور و ملت که تصمیمگیران کشور را به اتخاذ چنین تصمیم نیکی مجاب ساخته بود.
این دو وجه پررنگ فرهنگی و سیاسی، شما را از لزوم حفظ کیفیت بالای زندگی شخصی غافل نساخته بود و از این منظر نیز حضرتعالی نمونهای مثالزدنی برای مردان و زنان هستید. گفتن ندارد که مدیریت امور زندگی خانواده پادشاهی در جایگاه همسر و مادر، ایفای نقش مادری برای چهار شاهزاده، تلاش برای استقرار آرامش در خانواده بزرگ پهلوی و لزوم مراقبت از مناسبات درباری، چه اندازه وظیفهی سنگینی بود. بارز است که مدیریت چنین فضایی با کمترین تنشهای ممکن، از شخصی با ارزشمندترین ویژگیهای شخصیتی بر میآید و شما دقیقاً چنین شخصی بودید.
بر این اساس، اگرچه یادآوری سالهای تبعید خانواده پادشاهی پس از فتنه ۵۷، یاد شاهدوستان را سخت آزار میدهد اما در عینحال نمیتوانیم خرسندی خود را از حضور پرمهرتان در کنار شاهنشاه آریامهر در سالهای سخت تبعید پنهان سازیم. ما نبودیم و بر ما پیدا نبود اما ناگفته آشکار و هویداست که حضور شما چه وجه آرامبخشی برای پادشاه ایران و فرزندان ارجمند شما داشت.
در همه سالهای پس از درگذشت پادشاه نیز ذرهای از یاد میهن باستانی و ملت رنجور ایران غافل نبودید و زندگی شخصی خود را فدای جایگاه رفیع خود ساختید. البته که پاداش چنین فداکاری بیمانندی، محبوبیت بیمثال شما در میان ایرانیان است. پیوند عمیق شما و ملت ایران شگفتانگیز است و این را چگونه میتوان تفسیر کرد جز از این طریق که دل شما به دل ملت راه دارد. شما لحظهای از یاد ایران و ایرانیان غافل نبودید. حتی در درگذشت شاهدخت لیلا و شاهپور علیرضا نیز، اندوه سنگین مادرانهی خویش را به رنج بزرگ ملت ایران گره زدید و از مادران جواناز دستداده گفتید؛ جوانانی که هر کدام شاهزادهی پدر و مادر خویش بودند.
شهبانوی بیمانند ایران! دگرباره فرارسیدن زادروزتان را به شما، به خانواده محترم پادشاهی و ملت بزرگ ایران شادباش میگوییم و آرزومند روزی هستیم که حضور شما در خاک تبدیدهی ایران، به آن دیار اهورایی رنگی از حلاوت و تازگی بخشد.
جاویدشاه
پاینده ایران
مهر ۲۵۸۲ (۱۴۰۲)
امضا کنندگان:
روشنک آسترکی
عبدالرضا احمدی
محمود ابطحی
امیرحسین اعتمادی
لیلی بازرگان
وحید بهمن
امین سوفیامهر
بابک شکرآبی
حامد شیبانیراد
سعید قاسمینژاد
حجت کلاشی
علیرضا کیانی
بهزاد مهرانی
شاهین نجفی