کن مک کالوم مدیرکل MI5 (سازمان امنیت داخلى) بریتانیا میگوید: «این کشور از قبل در سطح بالایی براى مقابله با تهدیدات رژیم جمهورى اسلامى آماده بوده است.»
کن مک کالوم مدیرکل سرویس امنیتی بریتانیا برای نخستین بار در نشستى بیسابقه در این زمینه که با حضور رؤسای اطلاعاتی از ایالات متحده، کانادا، استرالیا و نیوزلند برگزار شد، به این موضوع پرداخت.
او گفت که «حملات وحشتناک» به اسرائیل میتواند خطر جنایات تروریستی در بریتانیا را افزایش دهد و نگرانیها را در مورد تهدیدات جمهوری اسلامی ایران شدت بخشد.
وى افزود: رژیم تهران قبلاً یک تهدید «به ویژه تند و شدید» بود اما اکنون ممکن است «به سمت مسیرهای جدید حرکت کند».
مک کالوم هشدار داد: «بدیهی است ما مدتهاست نگران رفتار [رژیم] ایران در بریتانیا بودهایم بهخصوص در ١٨ ماه گذشته یا بیشتر در مرحله شدیدترى از تهدیدات جمهوری اسلامی در خاک بریتانیا قرار داشتیم.»
وی ادامه داد: «واضح است که رویدادهای خاورمیانه این احتمال را تشدید میکند که [رژیم] ایران ممکن است تصمیم بگیرد به سمت مسیرهای جدید حرکت کند. من این احتمال را رد نمیکنم که میتواند شامل بریتانیا نیز شود، اما ما در حال حاضر در سطح بالایی هر نوع تهدید از سوی جمهورى اسلامى را مدیریت مىکنیم.»
به گفتهی این مقام امنیتی بریتانیا، «در بیشتر موارد، فعالیتهایی که در حدود ١٨ ماه گذشته توسط رژیم ایران در بریتانیا شاهد بودهایم، جمهورى اسلامى عمدتا دشمنان داخلی رژیم، مخالفان و کارمندان رسانههای فارسیزبان را هدف قرار داده است. واضح است یکی از نکاتى که ذهن ما را به خود مشغول مىکند این است که شاید ایران در واکنش به رویدادها، هدفهاى خود را به مناطق دیگرى گسترش دهد.»
این در حالیست که تنشها در اروپا پس از اینکه پلیس در بروکسل یک تروریست مظنون را که روز دوشنبه دو هوادار فوتبال سوئدی را به قتل رساند، به ضرب گلوله کشت. پناهجوی مربوطه از طریق لامپدوزا وارد اروپا شد و به نگرانیهای جدیدی در مورد مرزهای قابل عبور این قاره دامن زد.
بلژیک از روز آن حمله مرگبار تا کنون در بالاترین سطح هشدار تروریستی قرار دارد و اروپا خود را برای حملات بیشتر آماده میکند.
پلیس متروپولیتن بریتانیا اعلام کرد که در پی حمله تروریستی در بروکسل، سهشنبه شب حضور پلیس در استادیوم ومبلی برای بازی بین انگلیس و ایتالیا «بسیار چشمگیر» بود.
فرانسه نیز پس از قتل تروریستی یک معلم در روز جمعه در حالت آمادهباش قرار دارد. اسپانیا نیز تدابیر امنیتی خود را تقویت کرده است.
چارلز میشل رئیس شورای اروپا پیش از کنفرانس ویدیویی رهبران اتحادیه اروپا برای اتخاذ یک موضع مشترک در مورد مناقشه در اسرائیل، هشدار داد که اینهمه میتواند «عواقب امنیتی بزرگی» برای اروپا داشته باشد.
پس از حمله وحشیانه و فجیع گروه تروریستی حماس به اسرائیل، گزارشها حاکى از افزایش یهودستیزى در بریتانیا است و برخی تظاهرکنندگان حمایت خود را از سازمان تروریستی ممنوعه در اعتراضات به اصطلاح طرفداری از فلسطین نشان دادهاند. راهپیمایی دیگری نیز در همین زمینه در لندن برای آخر این هفته برنامهریزی شده است.
اجلاس امنیتی که در «سیلیکون ولی» کالیفرنیا برگزار شد نیز اولین نشستی است که اعضای ائتلاف اطلاعاتی Five Eyes در انظار عمومی با یکدیگر ملاقات کردند.
آنها نه تنها در مورد بحران خاورمیانه، بلکه همچنین تهدیداتی که چین و روسیه برای غرب ایجاد میکنند، مورد گفتگو و بررسی قرار دادند. مک کالوم این دو کشور را «دولتهای اقتدارگرا» توصیف کرد که «خیلی تهاجمیتر از گذشته رفتار میکنند».
او گفت: «ما اکنون در جهانى متفاوت از دنیایی که همه ما از زمان پایان جنگ سرد در آن زندگی کردهایم، بسر مىبریم.»
مک کالوم با اشاره به وقایع اسرائیل گفت: «حماس در یورش هیولایی خود ١۴٠٠ نفر را به قتل رساند که شامل شهروندان بریتانیایی نیز شده است. بقیه هنوز مفقود هستند.»
وی افزود: «من عمیقترین مراتب همدردی خود را با همه کسانی که در اسرائیل زندگیشان در نتیجه این اقدامات ظالمانه برای همیشه تغییر داده شده، ابراز میکنم.»
در حمله وحشیانه تروریستی هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به خاک اسرائیل حداقل شش انگلیسی کشته و ١٠ تن دیگر مفقود شدهاند. دستکم ٣٠ آمریکایی نیز جان خود را از دست دادهاند و بیم آن می رود که سایرین در میان بیش از ۲۰۰ شهروندی باشند که توسط گروه تروریستی حماس به گروگان گرفته شدهاند.
مک کالوم با پرداختن به نگرانیها مبنی بر گسترش درگیری به خیابانهای بریتانیا، هشدار داد: «به وضوح این احتمال وجود دارد که رویدادهای عمیق در خاورمیانه موجب حجم بیشتری از تهدیدات در بریتانیا شده و یا شکل آن از نظر آنچه هدف این رویدادهاست تغییر یابد.»
رئیس سازمان امنیتى MI5 فاش کرد که جمهورى اسلامى در سال ٢٠٢٢ حداقل ١٠ بار برای ربودن یا کشتن افراد در خاک بریتانیا تلاش کرده و از جمله مخالفان و کارمندان برخی رسانههای مخالف را هدف قرار داده است.
هشدار او در روز سهشنبه پیش مبنی بر اینکه رژیم ایران میتواند اهداف خود را تغییر دهد پس از آن صورت گرفت که بن والاس وزیر دفاع سابق بریتانیا هفته گذشته در مقالهای که در «تلگراف» منتشر شد نوشت که جمهوری اسلامی ایران در حال «ترویج عقاید افراطی مسلمانان» از جمله میزبانی از اعضای ارشد گروه تروریستی القاعده در داخل مرزهای ایران است.
مک کالوم گفت که بحث در مورد بحران جاری در خاورمیانه به صورت خصوصی در اجلاس Five Eyes انجام خواهد شد «از جمله اینکه حمله حماس چه در منطقه و چه در سرزمین ما چه معنایى دارد.»
کریستوفر رای رئیس افبىآى (سازمان امنیت داخلی ایالات متحده) نیز در نشست خبری گروهی منتخب از روزنامهنگاران بریتانیایی، در کنار مدیر MI5، هشدارهای خود را مبنی بر اینکه حماس یا دیگر سازمانهای تروریستی خارجی «میتوانند از درگیری کنونی سوء استفاده کنند» ابراز داشت. وی افزود احتمال دارد این گروهها از حامیان خود بخواهند تا «در خاک ما حملاتى انجام دهند».
در ادامه، مک کالوم به یک تهدید خاص برای جوامع یهودی نیز اشاره کرد و گفت: «متأسفانه افراد خاص یا نهادهای یهودی یا اسرائیلی، با خطرات بالقوه تفکرات افراطی اسلامگرا و یا راست افراطی، یهودستیز یا نئونازی مواجه هستند. ما هر دو نوع تروریسم را در بریتانیا میبینیم.»
تروریسم جناح راست افراطی که در بریتانیا در حال گسترش است، اکنون حدود یک چهارم پروندههای تروریستی MI5 را تشکیل میدهد.
مک کالوم هشدار داد در حالی که «دولت اسلامی» (داعش) پنج تا ١٠ سال پیش باعث حملات تروریستی در بریتانیا شده بود، در دوران اخیر «گرایش به سمت تروریسم خودانگیخته بوده که عمدتاً به صورت آنلاین تغذیه میشود».
وی در توضیح این خطر گفت: «تروریستها میتوانند نه تنها از اتفاقاتی که در داخل بریتانیا میبینند بلکه از رویدادهایی که در خاورمیانه یا در قارهها دیگر اتفاق میافتد، الهام بگیرند. بنابراین سادهلوحانه خواهد بود اگر به دقت به این مسائل توجه نکنیم.» وی افزود: «من بخش عمدهای از دوران حرفهای خود را صرف مبارزه با تروریسم کردهام که پیوسته احوالم را دگرگون مى کند. MI5 بدون ترس یا گذشت وظیفهی خود را برای محافظت از امنیت ملی بریتانیا در هر جایی که احساس تهدید کنیم انجام خواهد داد.»
در این میان، بریتانیا کشتیها و هواپیماهای جنگی را نیز برای کمک به اسرائیل به منطقه فرستاده است و همچنین قول پشتیبانی اطلاعاتی و حمایتهاى امنیتى به این کشور داده است.
مک کالوم افزود که بریتانیا با اسرائیل «برای اثبات حقایق در سریعترین زمان ممکن» همکارى میکند و MI5 «میتواند نقشی» در جستجوی گروگانها ایفا کند. با این حال، او در مورد چگونگى این کمکها و همکاری اشارهاى نکرد.
«شکست امنیتی» اسرائیل
ناکامی در کشف توطئهی صدها تروریست حماس برای حمله به مرز اسرائیل با غزه، پرسشهای جدی و نگرانکنندهای را در مورد ساختار اطلاعات و امنیت اسرائیل ایجاد کرده است.
کارشناسان نقص امنیتی فاجعهبار اسرائیل را «شکست تخیل» در تشخیص حملهای که به اهداف متعدد در امتداد مرز انجام شده است، توصیف کردهاند که منجر به تلفات جانی زیادی شد.
مک کالوم در مورد آژانس اطلاعات داخلی بریتانیا همچنین یادآوری کرد: «من این را همیشه به اعضای جدید امآی۵ در آغاز کارشان میگویم که ما همیشه باید در کارمان به خاطر داشته باشیم که علیه افرادی داریم مبارزه میکنیم که خلاقیت دارند و بطور مستمر به دنبال دور زدن روشها و سیاستهاى دفاعی کشورمان هستند. ما تلاش میکنیم سازمانی باشیم که فقط در هنگام رویدادهای شوکآور در جهان به این موضوع فکر نکند، بلکه سعی میکنیم تا جایی که میتوانیم از دشمنان خود جلوتر باشیم؛ اگرچه این را هم میدانیم که احتمال دارد همیشه نتوانیم چنین باشیم.»
اتحاد Five Eyes متشکل از سازمانهای اطلاعاتی بریتانیا، ایالات متحده، کانادا، استرالیا و نیوزلند است که در پی جنگ جهانی دوم برای مقابله با تهدیدات ناشی از اتحاد جماهیر شوروی به وجود آمد و تا کنون تا حد زیادی در سایه باقی مانده بود.
رهبران این سازمان به دعوت کریستوفر رای مدیر افبیآی در قلب سیلیکون ولی دیدار کردند تا در مورد چگونگی مبارزه با تهدیدات ناشی از کشورهای متخاصم، به ویژه چین، در مورد سرقت مالکیت معنوی در زمینههای کلیدی که شامل هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی نیز میشود، گفتگو کنند.
آنها توصیههای مشترک و جهانی را به شرکتها برای جلوگیری از سرقت اسرار تجاری توسط رقبا ارائه کردند از جمله ارائه مشاوره به مشاغل آسیبپذیر در مورد امنیت سایبری و تشویق شرکتها برای داشتن یک کارشناس امنیتی در سطح هیئت مدیره.
مک کالوم در همین ارتباط گفت: «بریتانیا شاهد افزایش شدید تلاشهای تهاجمی سایر کشورها برای ربودن امتیازات رقابتی است. این تهدید در مورد هر پنج کشور ما یکسان است.»
او ادامه داد: «در حال حاضر مخاطرات در مورد فناوریهای در حال ظهور بسیار زیاد است. کشورهایی که در زمینههایی مانند هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و زیستشناسی مصنوعی پیشرو هستند، این قدرت را خواهند داشت که تمام آینده ما را شکل دهند. همه ما باید قبل از اینکه خیلی دیر شود آگاه باشیم و پاسخ دهیم.»
وى همچنین گفت که قوانین جدید امنیت ملی که در تابستان امسال معرفی شدند در نهایت امکان محکوم کردن عواملی را که برای رژیم چین کار می کنند ممکن میسازد. با اینهمه تا حال حتی یک نفر به جاسوسی برای چین متهم نشده چه رسد به اینکه محکوم شود.
برخلاف ناتوانی بریتانیا در پیگرد قانونی برای جاسوسی از سوی چین، کریستوفر رای مدیر افبیآی در این اجلاس فاش کرد که ایالات متحده اکنون «بیش از ٢٠٠٠ پرونده تحقیقاتى» در این زمینه گشوده است.
او گفت که ایالات متحده در سالهای اخیر شاهد «رشد تصاعدی» در تلاشهای چین برای «سرقت مالکیت معنوی یا اسرار تجاری» بوده و افزود: «این تهدید در سالهای اخیر خطرناکتر و موذیانهتر شده است.»
قانون اسرار رسمی «منسوخ شده»
سازمانهای اطلاعاتی در بریتانیا مدتهاست که شکایت میکنند که قانون اسرار رسمی، که بیش از ١٠٠ سال قدمت دارد، در مقابله با جاسوسی مدرن منسوخ شده و به کار نمیآید.
قانون جدید امنیت ملی که برای نخستین بار در رابطه با جرائم مداخله خارجی شکل گرفت، به سازمانهای اطلاعاتی اجازه می دهد تا جاسوسان خارجی را به همان روشی که به تعقیب کیفری صدها مظنون ترور کمک کرده، مورد پیگرد قرار دهند.
مک کالوم رئیس سازمان امنیت بریتانیا افزود: «همانطور که به وظایف خود ادامه میدهیم، انتظار میرود که پلیس ما، سرویس دادستانی سلطنتی و دادگاههای بریتانیا اغلب با فعالیت در زمینه تهدیدات دولتی به شیوهای که در فعالیتهای ضد تروریسم ما معمول است، مرتبط باشند.»
وی با بیان اینکه پیش از این MI5 (سازمان امنیت داخلى بریتانیا) بجای کشاندن افراد به دادگاه، مجبور به نفوذ در شبکههای جاسوسی شده بود، افزود: «همیشه امکان اثبات یک جرم جدی وجود نداشته و اکنون در موقعیت دیگری قرار داریم.»
مک کالوم به این پرسش که آیا ممکن است دهها هزار کسب و کار بریتانیایی آسیب ببینند، پاسخ مثبت داد و گفت: «MI5 اکنون در تلاش است تا در کنار کسب و کارهای بزرگی که مسئول زیرساختهای ملی هستند، با شرکتهای کوچکتر نیز ارتباط برقرار کند.»
او افزود: «نمیتوان امیدوار بود که نوعی هواپیما پر از کارشناسان امنیتی با همه این شرکتهای تماس بگیرند و مذاکره کنند. شما باید به روشی گستردهتر، دیجیتال و عمومی به آنها دسترسی پیدا کنید. رویدادهایی مانند آنچه در حال حاضر برای آن اینجا جمع شدهایم.»
او همچنین گفت که آژانسهای اطلاعاتی اکنون «مقدار قابل توجهى از فعالیتهای مخفی از سوی افرادی اعزامی از جمهوری خلق چین و به ویژه روسیه و جمهوری اسلامی ایران را شناسایی میکنند.» وی افزود که هدف این کشورها از اعزام افراد نفوذی و جاسوس نه تنها به دست آوردن اسرار نظامی بلکه اسرار «استارتاپهای موفق» را نیز هدف قرار دادهاند.
او به شرکتهای با فناوری پیشرفته هشدار داد: «در سال ٢٠٢٣ اگر به مرزهاى پیشرفته فناوری نزدیک هستید، ممکن است خودتان به جغرافیاى سیاسى علاقه نداشته باشید اما بدانید که جغرافیاى سیاسى به شما علاقه دارد.»