تیم اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی مدعی عملکردی موفق است اما کارشناسان و اقتصاددانان با رد ادعای دولتمردان، نظر متفاوتی دارند. یک اقتصاددان معتقد است که «در خیلی از حوزه‌ها جزو ۴۰ کشور آخر هستیم و در اتلاف منابع و عدم‌النفع حاصل از منابع نفتی اول هستیم!»
در ادامه ادعاهای اقتصادی دولت، صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تغذیه‌ی مداوم از بنیه‌ی کشور و استفاده‌ی بدون جایگزین منابع ملی را به حساب توان اقتصادی گذاشته و مدعی شده که «در حوزه اقتصاد یکی از اولین اقتصادهای جهان هستیم. شاید خرده بگیرند اما کدام اقتصاد می‌تواند با ۴۴ سال تحریم، جان سالم به در برد؟!»
صولت مرتضوی افزوده که «در این دولت، اقتصاد ایران از یک دهه رکود عبور کرد و امروز شاهد رونق هستیم و اقتصادی براساس آمارهای مرکز آمار ایران، بانک مرکزی و صندوق بین‌المللی پول و سایر مجامع صاحب نظر، اقتصاد ایران در حال شکوفایی است.»
سخنان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با واکنش پیمان مولوی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی روبرو شده است. او در گفتگو با «خبرآنلاین» تأیید کرده که ایران در برخی حوزه‌ها مانند «اتلاف منابع و عدم‌النفع حاصل از منابع نفتی» اول است اما در بسیاری از موارد از جمله شاخص‌های اقتصادی جزو کشورهای آخر در رده‌بندی‌ها است.
پیمان مولوی گفته «زمانی که صندوق‌های ثروت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، عربستان، کویت، امارات و قطر ۲.۷ تریلیون دلار پول دارد، اما کشور ایران که جمعا اولین ذخایر گازی و نفتی جهان را دارد، صندوق ذخیره ارزی‌اش یا صندوق توسعه ملی‌اش منفی پول دارد، نشان می‌دهد که ما در این زمینه در دنیا اول هستیم. یا مثلا در داشتن تورم دورقمی در چندین دهه اول هستیم. در یک‌سری زمینه‌ها هم متاسفانه اول نیستیم. برای مثال، در رتبه آزادی اقتصادی، از آخر اول نیستیم و ۱۶۵ نیستیم، بلکه ۱۶۰ هستیم.»
به گفته این تحلیلگر اقتصادی در خیلی از حوزه‌ها جزو ۴۰ کشور آخر هستیم و متاسفانه این‌گونه صحبت‌ها ما را به جایی نخواهد برد. در حوزه پایداری تورم، اول هستیم و کم‌ارزش‌ترین پول دنیا را داریم. ما در زمینه اتلاف منابع نیز اول هستیم.»
پیمان مولوی ادعاهای مقامات دولتی را «مغالطه‌های اقتصادی» خوانده و گفته «وقتی تورم یک کشور ۴۰ درصد است و با حداقل دو سال کار اجرایی در کشور نتوانسته‌ایم تورم را کنترل کنیم، آن هم برخلاف وعده‌هایی که داده شده، به نظر می‌رسد باید بیشتر روی کار خود تمرکز کنیم و دیگر صحبتی نداشته باشیم تا وقتی که شاخص‌ها، واقعیت را نشان دهند.»
به عقیده این اقتصاددان «ما برای اینکه بخواهیم به صورت عینی تأثیر رشد اقتصادی را بر روی اقتصادمان ببینیم، دو گزینه داریم که یکی، تورم است. شما هر چقدر رشد اقتصادی داشته باشید، نقدینگی را هم کم کنترل کنید، چون ظرفیت بالاتر می‌رود، کاهشی در تورم می‌توانید ببینید. این موضوع در اقتصاد ما دیده نمی‌شود که البته تا انتهای سال به تورم ۴۰ درصد می‌رسیم، اما ۴۰ درصد، تورم بالایی است. نکته بعدی این است که وقتی رشد اقتصادی داشته باشید، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها هم اتفاق می‌افتد، اما متاسفانه ما سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را زیاد نمی‌بینیم.»
دولت ابراهیم رئیسی با تمرکز بر وعده‌های اقتصادی تشکیل شد اما کارنامه دو ساله‌ی دولت نه تنها با ادعاهای مقامات دولت فاصله زیادی دارد بلکه بیانگر نمره مردود در کارنامه دولت سیزدهم نیز است.
کارشناسان اقتصادی نه تنها درباره علمکرد دولت طی دو سال گذشته انتقادهای زیادی مطرح می‌کنند بلکه معتقدند ادعاهای دولت و ادامه روند کنونی مشکلات اقتصادی از جمله رکود تورمی را در آینده تشدید می‌کند.
یکی از ایرادهایی که به عملکرد دولت وارد است به ارزپاشی و شیوه مدیریت مالی از سوی بانک مرکزی باز می‌گردد. در همین رابطه وبسایت «اقتصاد ۲۴» در گزارشی به نوسانات قیمت ارز در روزهای گذشته اشاره کرده و نوشته که روندی که با افزایش یکباره دلار تا ۵۳ هزار تومان به دلیل اخبار تحریک کننده جنگ غزه از دست رفته بود، اما خیلی زود بازارساز وارد کار شد و آن را اصلاح کرد، اما چه چیزی دست دولت را برای این ارزپاشی‌ها باز گذاشته است؟
برزو حق‌شناس کارشناس بازار ارز به «اقتصاد۲۴» گفته که بانک مرکزی اصرار دارد دلار را زیر ارزش ذاتی‌اش نگه دارد. نشانه آن این است که وقتی در جایی یک اتفاقی می‌افتد دلار به سمت ارزش ذاتی‌اش حرکت می‌کند و «این اصراری که بانک مرکزی در سال جاری برای ارزپاشی دارد در شرایطی که منابعمان حد و حصر دارد و در شرایط تحریمی هستیم و دسترسی مان به منابع ارزی محدود است، عاقبت خوشی ندارد.»
این کارشناس بازار ارز با اشاره به «بدهی دولت به بانک‌ها» گفته که طبق آمار‌هایی که امسال منتشر شده گفته شد خالص بدهی دولت به بانک مرکزی از شهریور ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۲، ۱۳۷ همت کاهش داشته است. این به معنای کاهش بدهی دولت به بانک مرکزی نیست؛ و نه تنها بدهی دولت به بانک مرکزی کاهش نیافته، بلکه در مدت یادشده، به انواع روش‌های مختلف ِمستقیم و غیر مستقیم و برداشت از حساب دستگاه‌های دولتی نزد بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی به میزان قابل توجهی، افزایش داشته است.
سیاست‌های بانک مرکزی سال‌هاست که از سوی کارشناسان اقتصادی با انتقاد همراه است. از سال گذشته که محمدرضا فرزین که پیشتر چهره‌ای آکادمیک در حوزه اقتصاد و مسائل مالی و پولی کلان به شمار می‌رفت ریاست بانک مرکزی را بر عهده گرفت، بسیاری امیدوار بودند عملکرد بانک مرکزی بهبود پیدا کند. کارنامه‌ی چند ماه گذشته فرزین نیز با انتقادهایی همراه بوده است.
محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با ارائه آماری از تراز تجاری ایران گفته کسری تجاری ایران برای اولین‌بار در ۶ ماهه اول سال به منفی ۶ میلیارد دلار رسیده که این وضعیت به سیاست‌های ارزی بانک مرکزی برمی‌گردد.
او همچنین گفته آمار تراز منفی تجاری در حالیست که ارزش پول ملی کاهش داشته، وضعیت خشکبار بعد از چندین سال خشکسالی در بهترین وضع است و فقط در این مدت ۲۵۰ هزار تن پسته صادر شده است، اما نحوه تسویه تعهد ارزی بانک مرکزی باعث شده که صادرات به حداقل برسد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی را مهم به «جزیره‌ای» عمل کردن کرده است: «سال گذشته دولت با اصلاح سیاست‌های ارزی بانک مرکزی دولت دوازدهم توانست در بخش صادرات غیرنفتی یک جهش ۲۵ درصدی ایجاد کند، اما امسال بانک مرکزی به صورت جزیره‌ای عمل می‌کند و هیچ هماهنگی با وزرای اقتصادی دولت ندارد.»
بهمن آرمان اقتصاددان نیز معتقد است که «ایران این روز‌ها بیشتر از هر مقطع و دوره دیگری درگیر فشار اقتصادی و بی نظمی در اقتصاد شده است. بطوری که بازار مسکن، بازار خودرو، بخش تولید، وضعیت اشتغال و به ویژه معیشت مردم کاملاً تحت تأثیر نوع نگاهی است که دستگاه سیاست خارجی در ایران به تداوم این نگاه اصرار دارد. در واقع مردم ایران تاوان رویارویی کشورشان با جهان را می‌دهند، آن هم در شرایطی که هیچ نشانه‌ای از اراده و انگیزه برای تجدیدنظر در فضای دیپلماسی ما مشاهده نمی‌شود.»
این اقتصاددان گفته که نه ایران و نه هیچ کشور دیگری در نقشه جهان نمی‌توانند هم ساز مخالف بزنند و هم توقع رسیدن به رشد و پیشرفت اقتصادی داشته باشند.
