چندی پیش سمینار «آب، بستر آبادی ایران آینده» از سوی «پروژه امید ایران» در لندن برگزارشد. گرداننده سمینار و همچنین یکی از سخنرانان این سمینار دکتر نامدار بقایی یزدی بود.
این سمینار با پیام شاهزاده رضا پهلوی آغاز شد که متن آن به شرح زیر توسط نادر صدیقی روزنامه‌نگار خوانده شد:
“هم‌میهنان ارجمند، حاضران در سمینار آب، بستر آبادی ایران آینده،
مایه خوشحالی است ک شما گروهی از نخبگان و کارشناسان میهن‌دوست از همین امروز در پی یافتن راه‌هایی برای یکی از مهم‌ترین مشکلات و معضلات ایران هستید.
همگان واقفیم که از جمله ویرانگرترین پیامدهای رژیم ایران‌ستیز جمهوری اسلامی نابودی منابع آب و خشکاندن میهن ما بوده است. از این رو با توجه به اهمیت و فوریت موضوع، سرنوشت آب و خاک و میراث طبیعی و فرهنگی ایران یکی از اولویت‌های همیشگی من بوده است.
پرسش‌های مهمی رو در روی ما قرار دارد:
۱-چگونه می‌توان رطوبت را به خاک ایران بازگرداند و این روندهای ویرانگر بیابان‌زایی و فرسایش خاک و فرونشست زمین را کنترل کرد.
۲- چگونه می‌توان کشاورزی در ایران را به عنوان مهم‌ترین مصرف‌کننده‌ی آب بر الزامات توسعه‌ی پایدار قرار داد. کدام الگوهای کشاورزی و آبیاری و دامداری مناسب ایران خواهد بود به گونه‌ای که هم امنیت غذایی ایران و منافع کشاورزان و دامداران تامین شود و هم طبیعت ایران حقابه‌ی بسنده و پایدار داشته باشد.
۳- یک سامانه‌ی حکمرانی و مدیریت منابع آب در کشوری با اقتضائات جعرافیایی ایران چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد و از همه مهم‌تر اینکه چنین سامانه‌ای را چگونه می‌توان بر ارزش اکولوژیک و نه به بهای اقتصادی آن در سرزمین خشکی همچون ایران منطبق کرد.
۴-بهترین راه‌ها و ابزارها برای تامین آب هم‌میهنانی که در مناطق خشک‌تر و محروم‌تر زندگی می‌کنند چیست. به عنوان مثال باید بدانیم که چگونه در فردای آزادی ایران در کوتاه‌مدت‌ترین مدت آب مورد نیاز مناطقی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس و خوزستان را می‌توان فراهم کرد؛ نیز دیگر مناطق ایران که آسیبی افزون‌تر از بحران سوء مدیریت آب دیده‌اند.
۵- الگوهای توسعه سکونتگاه‌ها و به ویژه برنامه‌ریزی شهری چگونه می‌توانند بر اقتضائات کنونی منابع آب کشور منطبق شوند به گونه‌ای که هم عدالت در توزیع منابع آب حاصل شود و هم همه‌ی هم‌میهنان ایران به آب سالم و کافی دسترسی داشته باشند.
۶- اثرات تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین بر منابع آب ایران چیست و چگونه می‌توان این اثرات را کنترل کرد.
۷- در شرایط کنونی که ایران همچنان در اشغال رژیمی بی‌اعتنا به محیط زیست است، مسئولیت شهروندی هرکدام از ایرانیان برای حفاظت از محیط زیست و به وِیژه مصرف پایدار منابع آبی ایران چیست و چگونه قابل انجام است.
تردیدی ندارم که کارشناسان میهن‌دوست برای هرکدام از پرسش‌های پیش گفته می‌توانند پاسخ مستدل و جامع ارائه دهند آنچنانکه به هم‌میهنان ما اطمینان دهد که راه نجات ایران، آزادی کشور و رهانیدن آب و خاک آن از وضعیت غمبار کنونی است. من به عنوان یک ایرانی سپاسگزار تلاش‌های شما هستم و امیدوارم نتایج این سمینار به شکلی بایسته و در خور در اختیار هم‌میهنان قرار گیرد.
پاینده ایران
رضا پهلوی»
بعداز قرائت پیام شاهزاده، نادر صدیقی طی سخنان کوتاهی دلایل آغاز «پروژه امید ایران» و طرح آبرسانی از شاخآب پارس (خلیج فارس) به فلات مرکزی را توضیح داد و گفت که در بستر همین پروژه موضوع آبرسانی به استان سیستان و بلوچستان از اولویت مهمی برخوردار است.
سخنران ادامه داد که هرچند ایران در چند دهه‌ی اخیر دستخوش بحران‌ها و تلاطم‌های سیاسی پی در پی بوده است و بحران آب هم تحت شعاع این بحران‌ها قرار داشته ولی اولویت کارشناسان در «پروژه امید ایران» همواره بر ابعاد خود بحران آب متمرکز بوده و این سمینار هم در چارچوب این اولویت برگزار می‌شود.
نادر صدیقی گفت چیزی که کارشناسان در این سمینار ارائه می‌دهند بخشی از یک «ابرپروژه» است که اکنون در مرحله‌ی مطالعات اولیه است و برنامه‌‌ای عملی برای اجرای نزدیک آن هنوز وجود ندارد. اجرای این پروژه به مطالعات و گردآوری اطلاعات محلی و سنجش شرایط محلی از جمله در سیستان و بلوچستان نیاز دارد.
او اظهار امیدواری کرد که بحث‌های کارشناسان نه تنها به پرسش‌های عنوان شده در پیام شاهزاده جواب دهد بلکه موجب تحرکی در داخل کشور شود. نادر صدیقی با اشاره به وعده‌های روح‌الله خمینی رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار حکومت کنونی به سخنان خود چنین پایان داد: «ما به شما مردم وعده‌ی آب و برق مجانی نمی‌دهیم. ما برنامه‌های آبادانی و پیشرفت را طراحی و پیشکش می‌کنیم.»
سپس ویدئوی سخنرانی دکتر هوشنگ لاهوتی استاد ارشد زیست‌شناسی سلولی و مولکولی در استرالیا و از بینانگذاران «پروژه امید ایران» پخش شد. سخنان وی متشکل از دو بخش محیط زیست ایران و مزایای «پروژه امید ایران» بود.
نقطه شروع دکتر لاهوتی آن بود که ایران دارای یکی از متنوع‌ترین آب و هواهای جهان و دارای یکی از غنی‌ترین تنوع زیستی در دنیاست.
در مورد مزایای «پروژه امید ایران» نیز سخنران گفت که این ابرپروژه در پی هدایت کردن آب شاخآب پارس به فلات ایران و نمک‌زدایی از آن برای مصارف کشاورزی و دامپروری است. در نهایت هم برای افزایش آب دریای خزر که چندین سال است رو به کاهش است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر لاهوتی تاکید کرد در صورت اجرای این طرح که زمانبر است و در حدود سه دهه طول خواهد کشید و هزینه‌ای معادل ۴۰ بیلیون دلار خواهد داشت، به این مزایا دست خواهیم یافت: کشاورزی ایران رونق یافته و تولید تنوع بالایی از مواد غذایی را برای نسل کنونی و آینده میسر خواهد شد. در درازمدت ایران از وابستگی زیاد به واردات مواد غذایی رها خواهد شد. افزون بر این، ایران در نهایت صادرکننده‌ی موادغذایی و شریک در حل معضل کمبود مواد غذایی در دنیا خواهد شد.
سخنران بعدی مهندس مرداویج زیاری از بنیانگذاران «پروژه امید ایران» بود که قبل از پخش فیلمی که حاوی طرحش بود توضیحات کوتاهی داد. سخنران گفت که ایران تشنه است و با رساندن آب کافی به این سرزمین خشک مشکل کمبود آب، کشاورزی و محیط زیست ایران حل خواهد شد. او گفت که نقطه شروع طرح او اصل دوم و سوم انقلاب شاه و مردم است. اصل دوم، ملی کردن جنگل‌ها و مراتع کشور و اصل سوم ملی کردن آب‌های سطح و زیر زمین است. طرح مهندس زیاری در مورد نحوه‌ی رساندن آب شاخآب پارس به فلات خشک ایران و حل مشکل کم‌آبی برای همیشه است. این طرح در نهایت برای تبدیل بیابان‌های خشک ایران به زمین‌های کشاورزی، صنعتی و گردشگری است.
سپس دکتر نامدار بقایی یزدی کارشناس محیط زیست سخنانی در ارتباط با این پروژه ایراد کرد. وی درباره آلودگی و فناوری تصفیه آب توضیحاتی داد. از جمله اینکه در این فناوری فاضلاب در حوضچه‌های بزرگی که در معرض تابش نور خورشید و دمای بالا و مجاورت هوا و وزش باد قرار دارند، ذخیره می‌شوند. مواد ارگانیک و زائد پساب در مجاورت اکسیژن هوا به تدریج تجزیه و نابود می‌شود. تمام این فرآیند به صورت طبیعی انجام می‌شود یعنی انسان نقش چندانی در آن ندارد و به این ترتیب هزینه تصفیه نیز محدود می‌شود. علاوه بر این پسماندهای این فرآیند برای تولید انرژی هم به کار گرفته می‌شود.
آنگاه دکتر علی محسنی طی سخنرانی خود به استانداردهای سنجش و تامین مرغوبیت و بهداشت مواد غذایی در آمریکا و مقایسه آن با ایران پرداخت.
سخنرانان بعدی مهندس شروین محبی و مهندس هاشم رمضان‌زاده بودند که درباره انرژی‌های پاک سخن گفتند. مهندس مسعود عزیزی در ارتباط با ظرفیت‌های ایران در زمینه‌ی تولید انرژی نوین و تامین امنیت تولید آنها در مطابقت با نیازهای حفظ محیط زیست سخن گفت.
آخرین سخنران این سمینار مهندس بهرام زرین‌افسر بود که دارای فوق لیسانس معماری و مهندسی سازه و استاد دانشگاه و مهندس مشاور است. از خدمات برجسته‌ی فرهنگی مهندس زرین‌افسر ساخت تندیس بزرگ کوروش کبیر بوده است. وی در مورد بندآب‌های کشه‌ای و هدایت آب باران کوهستان‌ها و سیراب کردن آبخوان‌های زیرزمینی در ایران سخنرانی کرد. در سخنرانی وی اشاره زیادی به قنات به عنوان فناوری مهم باستانی ایران شد چرا که که در انطباق با محیط طبیعی ایران قادر به رساندن آب به مناطق خشک ایران است.
در این سمینار همچنین ویدئوی مصاحبه‌ای با دکتر محمدحسین پاپلی یزدی در ایران که یکی از متخصصان محیط زیست و آب کشور است پخش شد.
ویدئوی کامل این سمینار در کانال یوتیوب «امید ایران» در دسترس است:
