گزارش‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر حدود ۶۰ درصد ظرفیت مخازن سدهای کشور خالی است. در حالی که بخش کشاورزی بیشترین سهم از مصرف آب کشور را به خود اختصاص داده، جمهوری اسلامی مفتخر به افزایش صادرات محصولات کشاورزی است!
بررسی آخرین آمار رسمی شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که در میانه آذرماه مجموع ذخایر آبی سدهای کشور حدود ۱۹/۹ میلیارد مترمکعب است که این میزان ذخیره آب، نشان‌دهنده میزان پر بودن ۴۰درصدی است؛ درواقع حدود ۶۰ درصد ظرفیت مخازن سدهای کشور هم‌اکنون خالی است.
از میان سدهای مهم تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی کشور، ۱۷ سد، میزان پرشدگی زیر ۲۰ درصد دارند و بیش از ۸۰ درصد ظرفیت مخازن این سدها خالی است.
مسعود علویان معاون آبفای کشور نیز روز شنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۲ تأکید کرد که مردم باید کمبود آب در کشور را باور کنند. او با اشاره به استفاده بخش عظیمی از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی، بر لزوم تغییر در الگوی کشت و شیوه‌های کشاورزی به منظور افزایش بهره‌وری از آب تأکید کرد.
این در حالیست که روح‌الله لطیفی مدیر کل دفتر پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی از افزایش ۲۴ درصدی صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در ۸ ماه گذشته خبر داده است.
مدیرکل دفتر پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی گفته که «از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه پنج میلیون و ۱۷۳ هزار تن محصولات شیلاتی، دامی، کشاورزی و غذایی به ارزش سه میلیارد و ۶۷۱ میلیون و ۹۰۲ هزار دلار از کشورمان صادر شده که از لحاظ وزنی ۱۱ درصد و از لحاظ ارزش ۲۴ درصد رشد داشته است.»
آمارهای تکاندهنده از وضعیت منابع آب کشور؛ چهار حوضه آبریز کشور دچار تنش آبی هستند
به نظر می‌رسد برخلاف آنچه مسعود علویان معاون آبفای کشور گفته، این مسئولان جمهوری اسلامی هستند که پس از چهار دهه تباهکاری در حوزه آب، مشکلات آبی کشور را باور و به عواقب آن توجه کنند. جمهوری اسلامی نه تنها با سیاست‌های نادرست سبب ایجاد بحران کم‌آبی در کشور شده که حتی در سالهای اخیر و با وجود کمبود آب نیز نتوانسته در تغییر الگوی کشت با هدف مصرف کمتر آب در بخش کشاورزی اقدام موثری انجام دهد.
در همین رابطه حسین ساسانی نظریه‌پرداز توسعه پایدار پیشتر با بیان اینکه اهمیت آب همواره یکی از محل‌های مناقشه بین جوامع و افراد بشر بوده گفته که «همان گونه که نفت موجب تحولات زیادی در تاریخ و نظم جهانی قرن بیستم شد، بحران جهانی آب شیرین هم به ژئوپولتیک، اقتصاد، محیط‌زیست، امنیت ملی، شرایط روزمره زندگانی و تراکم تمدن انسان‌ها در قرن ۲۱ شکل تازه‌ای بخشیده و خواهد بخشید حتی بیشتر زیرا آب برخلاف نفت، جایگزینی ندارد. ما نمی‌توانیم نفت را بنوشیم یا با آن مواد غذایی پرورش بدهیم.»
این کارشناس توسعه پایدار افزوده بود که «توصیه می‌شود دست‌اندرکاران و سیاستگذاران کشور به مقوله کمبود آب نگاه ملی، منطقه‌ای و جهانی داشته و فقط به مطالعه و ارائه راه‌حل‌های داخلی و مقطعی بسنده نکنند.»
در روزهای نخست مهرماه نیز احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و خشکسالی سازمان هواشناسی گفته بود: «کم بارشی‌های سه سال گذشته در کشور به حدی بوده است که اگر میزان کمبود بارش نسبت به شرایط نرمال را در برخی مناطق کشور جمع بزنیم، گویی عملا یک سال هیچ بارانی در کشورمان نباریده است.»
به گفته احد وظیفه تداوم کم‌بارشی‌ها در سه سال متوالی نیز باعث شده است که در بسیاری از مناطق کشور، رطوبت خاک از بین برود و این در حالی است که در این مدت، مصرف بالای آب به خصوص در بخش کشاورزی ادامه داشته و به ویژه برداشت‌های فراوانی از سفره‌های آب زیرزمینی صورت گرفته است.
احد وظیفه تأکید کرده بود: «حتی اگر در پاییز و زمستان امسال شاهد فصل‌های بسیار پربارشی باشیم، باز هم معضل کم‌آبی در کشورمان برطرف نخواهد شد، زیرا سه سال آبی متوالی است که اغلب نقاط کشورمان با کم‌بارشی محسوسی مواجه است.»
فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب آبان امسال با ارائه آمارهای تکاندهنده‌ای از وضعیت منابع آب در ایران، گفته که میزان بارش‌ها در ایران طی یک قرن اخیر کاهش شدیدی یافته و این در حالیست که کشور با افزایش دما نیز روبروست. او گفته میزان تبخیر آب در نیم قرن اخیر ۲۱ درصد افزایش، و میزان بارندگی‌ها نیز طی این مدت ۱۴ درصد کاهش داشته است.
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه در سالهای اخیر شاهد کاهش بارندگی‌ها در فصل زمستان نیز هستیم، گفته که هر نیم درجه افزایش دمای کشور بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر را از دسترس خارج می‌کند.
فیروز قاسم‌زاده در ادامه آمارهای نگران‌کننده از وضعیت آبی کشور گفته که «۱۱۰میلیارد مترمکعب مجموع آب تولیدشده در کشور است که بر اساس شاخص‌های بین‌المللی باید برای ۴۰ درصد آن برنامه‌ریزی شود اما اکنون بیش از ۹۰ میلیارد مترمکعب آب در کشور مصرف می‌شود.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز به تازگی در گزارشی از کسری مخازن زیرزمینی به میزان بیش از ۱۴۳ میلیارد مترمکعب در چهار دهه اخیر خبر داده و تأکید کرده امنیت آبی منتج از امنیت غذایی کشور در سالهای آینده با مخاطرات جدی‌تر روبرو می‌شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید کرده که شرایط به گونه‌ای است که در مقیاس‌های مکانی کوچک‌تر از کل کشور (مثلا مقیاس حوضه‌های آبریز درجه دو یا استان‌ها)، در برخی موارد وضعیت «شکست» حاصل شده و تحت این شرایط مصارف آب از منابع تجدیدپذیر مربوطه پیشی گرفته است.
این مرکز در ادامه هشدار داده شده که مصارف از منابع استاتیک زیرزمینی که طی سالیان متمادی ذخیره شده است، تأمین می‌شود که این موضوع به کسری مخزن می‌انجامد. نتیجه چنین روندی اختلال در امنیت غذایی و در نتیجه ناپایداری محیط زیست، ناامنی اجتماعی و سیاسی خواهد بود.
سال‌هاست که کارشناسان نسبت به وضعیت آبی ایران هشدار می‌دهند. آمارهای ارائه شده از سوی دولت درباره وضعیت ذخایر آب پشت سدها، منابع آب زیرزمینی و اثرات کاهش این منابع، از جمله فرونشست‌ها و خشکی دشت‌ها، و همچنین تنش‌های آبی در شهرها و استان‌های مختلف نیز نشان از آینده‌ای تکاندهنده در کشور در صورت ادامه رویه‌ی کنونی است.
