سازمان بهزیستی در حالی مدت‌هاست در پاسخ به خواسته‌های معلولان از جمله ویلچر و عینک و سمعک و عصا می‌گوید «بودجه نداریم» که به تازگی همایشی با بریز و بپاش بسیار برگزار کرده که فقط رقم پرداخت شده به مسئولان بهزیستی در این همایش در مجموع معادل بودجه خرید ۶۰۰ ویلچر بوده است.
سازمان بهزیستی در اقدامی عجیب همایشی سه روزه با حضور ۶۰۰ نفر از مدیران و رؤسای بهزیستی از ۳۶۰ شهر و ۳۱ استان کشور برگزار کرده است. این همایش سه روزه در حالی با هزینه هنگفت پذیرایی و اقامت و رفت‌وآمد این مسئولان و دادن پاداش‌های میلیونی به آنها برگزار شده که سازمان بهزیستی کوچکترین نیازهای مددجویان را به بهانه نبود بودجه رد می‌کند.
این همایش سه روزه که مشخص نیست چه دستاوردی داشته با واکنش فعالان حقوق معلولان روبرو شده است. سازمان بهزیستی هم در حالی تصاویر و گزارش‌هایی محدود از این همایش منتشر کرده که نشان می‌دهد بخشی از همایش در پایتخت و بخش دیگر آن در خزرآباد ساری برگزار شده است!
روزنامه «اینترنتی» فراز در گزارشی به برگزاری این همایش پرداخته و نوشته که تصور کنید در خانواده و بین اطرافیان شما یک شخص معلول زندگی می‌کند. بزرگترین مشکل او علاوه بر کمبود بسیاری از امکانات، نداشتن یک ویلچر سه میلیون تومانی است. ویلچری که برای تهیه آن بارها به سراغ سازمان بهزیستی رفته‌اید و پاسخی جز اینکه در حال حاضر بهزیستی بودجه‌ای ندارد به گوش شما نخورده است. روزی در حال گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی هستید که ناگهان تیتری با عنوان «۱۰میلیارد تومان هزینه، صرف برگزاری همایش سه روزه برای مدیران کل استان‌ها، رؤسای ادارات بهزیستی شهرستان‌ها در تهران و خزرآباد ساری شد» نظر شما را جلب می‌کند.
بهروز مروتی رئیس کمپین معلولان نیز در گفتگو با روزنامه اینترنتی «فراز» گفته در این وضع اقتصادی که معلولین برای ویلچر، مستمری و حق پرستاری ماه‌ها در صف انتظار و پشت نوبت می‌مانند بهزیستی میلیاردها تومان برای برگزاری یک همایش سه روزه هزینه کرد.
رئیس کمپین معلولان با طرح این پرسش که ضرورت برگزاری این همایش چه بوده گفته «این هزینه می‌توانست صرف خرید ویلچر، پشت نوبت دهی‌های حق پرستاری، سمعک، عینک، عصا و لوازم دیگری که احتیاج معلولین است شود.»
بهروز مروتی گفته ««معلولین در حال حاظر حتی دچار کمبود لوازم بهداشتی هم هستند. اما متاسفانه در بهزیستی به این مسائل پرداخته نمی‌شود. تعدادی از این افراد با هواپیما و اتوبوس و تعدادی از این مسئولان با خودروهای شخصی که به آنها داده شده بود در این همایش حضور پیدا کردند. قطعا به این افراد حق ماموریت هم تعلق می‌گیرد. رفت‌و آمد، اسکان و خوراک این مسوولان بُعد دیگری از هزینه‌های این همایش است. هزینه‌ای که فقط صرف ناهار این تعداد افراده شده است می‌توانست به معلولین اختصاص یابد.»
هر چند سازمان بهزیستی اعلام نکرده هزینه برگزاری این همایش چقدر بوده اما بهروز مروتی گفته که «بابت این برنامه سه روزه به هر مسوول علاوه بر تمام هزینه های دیگری که شده، نفری ۳میلیون پاداش و یک فلاسک داده شده است.»
او در ادامه گفته «وقتی کسی برای خرید یک ویلچر حدود سه میلیون تومانی باید سال‌ها در خانه بماند چه ضرورتی داشته است که به هر مدیر علاوه بر هزینه ایاب و ذهاب و اسکان پاداش بدهند؟ تنها با پاداش ۳ میلیون تومانی که به آنها داده شده است؛ می‌توانستند حدود ۶۰۰ عدد ویلچر ارزان قیمت و ۳۰۰ ویلچر استاندارد تهیه کرد.»
معلولان سالهاست با مشکلات زیادی روبرو هستند؛ از نبود فرصت‌ها و تبعیض‌های شغلی و نبود خدمات درمانی کارآمد تا نرسیدن دارو و عدم برخورداری از امکاناتی که سازمان بهزیستی مسئول ارائه آنها به افراد دارای معلولیت است.
اقدامات مسئولان نیز نشان می‌دهد که افرادی که در رأس این سازمان در تهران و دیگر استان‌ها گذاشته شده‌اند کوچکترین درکی از شرایط معلولان ندارند. جدا از همایش سه روزه با هزینه چند میلیارد تومانی، ویلچر سواری مسئولان در روز جهانی معلولان نیز با واکنش شدید کاربران در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد.
محمدعلی احمدی، فرماندار اصفهان، در آیین تجلیل از افراد دارای معلولیت در شهر بهارستان با ویلچر در مراسم حاضر شد. پس از واکنش‌ها به این اقدام فرماندار او مدعی شده بود که به منظور بررسی بیشتر مسائل و مشکلات مربوط به تردد آنها و نحوه مناسب‌سازی معابر و اماکن با ویلچر راهی مراسم شده است.
فرماندار اصفهان با صندلی چرخدار به مراسم تجلیل از معلولان رفت تا آنها را «درک» کند!
محمدعلی احمدی فرماندار اصفهان در اقدامی عجیب، نشسته بر صندلی چرخدار به مراسم بزرگداشت معلولان رفت تا آنها را «درک» کند!
وی گفت: «درک توانایی‌های معلولان و تلاش برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های خوب… pic.twitter.com/spuokN8Osi
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 13, 2023
همزمان اما شهرداران مناطق پنجگانه زاهدان نیز در همین روز سوار بر ویلچر شده و یکی از کارمندان آن را هُل می‌داده و عکس یادگاری می‌گرفتند!
توجیه این اقدام عجیب شهرداران زاهدان هم این بود که «چند دقیقه از زندگی شهری معلولان را حس کرده تا برای تصحیح مبلمان شهری زاهدان که مناسب با رفاه حال معلولان، جانبازان و سالخوردگان باشد، هرچه زودتر اقدام شود.»
در شهر ملایر در استان همدان نیز فرماندار این شهر در روز جهانی معلولان همچون شهرداران زاهدان و فرماندار اصفهان ویلچر سواری کرد!
نبود دارو و عدم پرداخت کمک هزینه معیشتی از مهمترین مشکلات معلولان به شمار می‌رود. همچنین فعالان حقوق معلولان معتقدند اجرا نشدن قانون حمایت از معلولان با وجود تصویب و ابلاغ، مشکلات این قشر را تشدید کرده است.
کانون حمایت از حقوق معلولان اواخر اسفند ۹۶ تصویب شد. طبق ماده ۳۰ این قانون، دولت باید ردیف اعتباری جداگانه در بودجه سنواتی برای اجرا آن در نظر بگیرد. دولت اما در بودجه سال ۱۴۰۲ این ردیفِ اعتبار جداگانه را حذف کرد. فعالان این حوزه می‌گویند از زمانِ تصویبِ این قانون تاکنون، بسیاری از مواد آن اجرا نشده است. افراد دارای معلولیت در سال جاری تجمعاتِ بسیاری برای اجرای ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان برگزار کردند.
کمپین حمایت از حقوق معلولان دو روز پیش، سه‌شنبه ۲۸ آذرماه، در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه خواستار پیش‌بینی منابع لازم برای اجرای ماده ۲۷ در لایحه بودجه ۱۴۰۳ شده است.
در این نامه آمده بود که : «متأسفانه با گذشت بیش از پنج سال و نیم از ابلاغ این قانون، بسیاری از مفاد آن اجرا نشده و یا ناقص اجرا شده‌اند. یکی از مهمترین مفاد قانون حمایت از حقوق معلولان، ماده ۲۷ این قانون است که قانون‌گذار دولت را ملکف کرده به معلولان شدید و خیلی شدید فاقد شغل و درآمد، کمک هزینه معیشتی به میزان حداقل دستمزد پرداخت نماید اما متاسفانه هم‌اکنون سازمان بهزیستی از بابت این ماده، تنها ۲۷۳ هزار تومان به مشمولان پرداخت می‌کند که این مبلغ توهین به معلولان و نقض کرامت انسانی آنان به‌شمار می‌رود. مضافا آن‌که پرداخت تنها ۵ درصد از کمک هزینه معیشت به معنای اجرای قانون قلمداد نمی‌شود.»
افزایش اشتغال معلولان در مشاغل کاذب؛ فقر، عدم حمایت دولتی و نبود عدالت شغلی
از سوی دیگر روزنامه «هم‌میهن» در گزارشی اعلام کرده که ۷۶۰هزار تومان مستمری ماهانه‌ی بهزیستی کفاف زندگی معلولان را نمیدهد و به دلیل نبود فرصت‌های شغلی آنها ناچار به فعالیت در مشاغل کاذبی تکدی، ضایعاتفروشی، زبالهگردی و دستفروشی در مترو هستند.
در این گزارش آمده با اینکه بسیاری از آنها تحصیلات بالایی دارند، اما در جایگاه‌های بسیار پایین‌تر از سطح تحصیلات‌شان به کار گرفته می‌شوند؛ آنها را نظافتچی، منشی و تلفنچی می‌کنند. در کمیسیون‌های پزشکی آزمون‌های استخدامی، خط زده می‌شوند و به بهانه «مناسب نبودن»، پس‌شان می‌زنند. آموزش و پرورش به آنها می‌گوید که روحیه دانش‌آموزان از دیدن آنها خراب می‌شود و خانواده‌ها خوش‌شان نمی‌آید یک فرد دارای معلولیت به فرزندشان درس بدهد. اخیراً هم در آزمون استخدامی، نابینایان را رد کرده‌اند.
بهروز مروتی گفته با توجه به گزارش‌هایی که به دستش رسیده، در خوشبینانه‌ترین حالت، تنها یک‌درصد سهمیه استخدامی سازمان‌ها و نهادهای دولتی برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفته می‌شود.
مدیر کمپین معلولان می‌گوید این افراد به دلیل نبود فرصت شغلی و نیاز به منابع مالی برای تأمین منابع مالی به مشاغل کاذب روی آورده‌اند. او تأکید کرده که «تکدی‌گری در میان این گروه هم بالا رفته است و گزارش‌های زیادی دراین‌زمینه به ما می‌رسد. با ۷۶۰ هزار تومان مستمری ماهانه، چطور می‌توان زندگی کرد؟ در حالی که به گفته خود مسئولان، آنها به ماهانه ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان درآمد نیاز دارند.»
اینهمه در حالیست که به گفته فعالان حوزه معلولان، در لایحه برنامه هفتم توسعه نیز به نیازهای معلولان توجهی نشده است. در همین رابطه حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفته که نادیده گرفتن افراد دارای معلولیت و بیماران خاص در برنامه هفتم نشانه بی‌توجهی به حقوق شهروندان محسوب می‌شود.
مجلس شورای اسلامی در بررسی لایحه هفتم توسعه، شیوه محاسبه سن بازنشستگی را تغییر داد که این موضوع شامل حال معلولان هم می‌شد. فعالان صنفی معلولان انتقادهای زیادی به این مصوبه داشتند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران توضیح داده که به عنوان یک مددکار اجتماعی نگرانی کلی خود را از اجرای این قانون به واسطه ابهامات و ضررهای آن به مردم اعلام می‌کنم اما بطور خاص، نگران افراد دارای معلولیت و بیماران خاص هستم و وظیفه خودم می‌دانم به عنوان یک تشکل حرفه‌ای، اعلام کنم قبل از تصویب این مصوبه ملاحظات لازم برای گروه‌های خاص در نظرگرفته شود.
حسن موسوی چلک افزوده که در شرایط کنونی نیز برخی معلولان باید زودتر بازنشسته شوند و حقوق کامل را دریافت کنند: «حتی اکنون هم بسیاری از معلولان به سختی تا ۳۰ سال دوران خدمت را طی می‌کنند؛ در صورتی که با توجه به طبقه‌بندی و شدت معلولیت در سن بازنشستگی تفاوت قائل شوند ضمن اینکه مزایای خود را باید بگیرند چون افراد خاص هستند. وقتی برای آنها، قانون مستقل داریم؛ بنابراین این افراد دارای شرایط خاص هستند.»
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران گفته که ممکن است با افزایش سن بازنشستگی مشکلاتی برای افراد دارای معلولیت و بیماران خاص به‌وجود آید. براساس این مصوبه، سنوات خدمت تا ۳۵ سال پیش‌بینی شده است درصورتی که اگر این قشر به کار کردن ادامه دهند، شرایط سختی را برای کار کردن دارند و وقتی طول مدت اشتغال بیشتر شود، حتی ممکن است کارفرمایان آنان را جذب نکنند. براساس طبقه‌بندی معلولیت و بیماری باید سن بازنشستگی تعریف شود و حمایت حداکثری از آنها دیده شود.
