اختر قاسمی (+عکس) – دهمین فستیوال تاتر هایدلبرگ یکشنبه گذشته بعد از پنج روز و با ده نمایش به پایان رسید. «انجمن فرهنگی بویه» با مدیریت غلام آل بویه هر سال در ماه ژانویه با دعوت از گروه‌های مختلف تاتری در سراسر دنیا با حمایت خانه فرهنگی و تاتر کارلز تور بانهوف و شهرداری هایدلبرگ این جشنواره را برگزار می‌کند.
امسال علاوه بر گروه های تاتر از آلمان، گروه‌هایی از امریکا، فرانسه و انگلیس در این جشنواره حضور داشتند.
شهردار هایدلبرگ در پیام بازگشایی این جشنواره، ضمن تقدیر از برگزارکنندگان گفت من مطمئن هستم که این جشنواره در هایدلبرگ موفق خواهد بود چرا که هایدلبرگ یک شهر جهانی ست و ۱۶۰ ملیت در این شهر زندگی می‌کنند و ما تلاش می‌کنیم از هر گونه حرکت فرهنگی در جهت وفق دادن مهاجرین با جامعه حمایت کنیم.
غلام آل بویه، مدیر جشنواره دهمین سال جشنواره را با عنوان «پناه‌جویان» نام‌گذاری کرد و گفت جشنواره‌ای که به تاتر تبعید و هنرمندان مهاجر و تبعیدی این هنر تعلق دارد دهمین سال‌اش را در شرایطی برگزار می‌کند که جهان و بخصوص آلمان با سیل مهاجرین و پناه‌جویانی از سرزمین های ناامن و جنگ‌زده مواجه است و چه بسا در این میان کودکان و جوانانی باشند که در آینده آنچه بر سرشان در این راه خطرناک مهاجرت رفته است به روی همین صحنه به نمایش بگذارند.
بازگشایی جشنواره با موسیقی زیبایی از آرمان سیگارچی و امین ناصری که به همراهی پیانویی ضبط شده بود، آغاز شد و سپس رضا و بهنام سامانی با نوای دل انگیز سازهای کوبه ای خود به همراه شاهرخ مشکین قلم نمایشی به همراه ریتم و رقص اجرا کردند که بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
نمایش «من نفرت نمی‌ورزم» با بازیگری بسیار قوی رشید بهبودی به زبان آلمانی بسیار موثر و ناراحت کننده بود. نویسنده این نمایش پزشک فلسطینی متخصص زنان ست که در غزه کار می‌کرد. او از زندگی روزانه‌ی خود از بیم و امید و انفجاری که باعث مرگ دختران‌اش شد می‌گوید.
روز سوم جشنواره نمایشی با نام «گزارش منتشر نشده‌ای از ترور مستر باربارا» به کارگردانی و نویسندگی محسن زارع از لندن به روی صحنه رفت. این نمایش در واقع به فروش و قاچاق دختران و زنان ایرانی در کشورهای خلیج اشاره دارد اما به دلیل سانسور و محدودیت‌های موجود در ایران، به فروش دختران و زنان به شکل جهانی اشاره می‌کند و موضوع را به زمان مسابقات جام جهانی در برزیل و فروش دختران جوان در آن زمان ربط می‌دهد.
روز سوم جشنواره با یکی از بهترین و مشهورترین منظومه های ادبی معاصر «عارف نامه» ایرج میرزا با اجرا و کارگردانی بسیار قوی شاهرخ مشکین قلم به همراه نوای زیبای سه تار فرید شفیعی نوری به پایان رسید. ایرج میرزا در این منظومه که بیش ۵۰۰ بیت دارد به شکل هجو خطاب به عارف قزوینی سروده شده اما در عین حال بسیار ظریف و ماهرانه به مشکلات و مسائل سیاسی اجتماعی جامعه و خرافات و مذهب می پردازد. شاهرخ در این اجرای زیبا ابیات را تصویری بیان می‌کند. نقش عارف را فرید شفیعی نوری جوان هنرمندی که در امریکا بخ دنیا آمده و بزرگ شده به عهده دارد. او با اجرای زیبای سه تار و تصنیف های عارف در کنار طراحی و فضای صحنه تماشاگر را به دوران مشروطیت می برد. «عارف نامه» تصویری از مشکلات جامعه ما همچون حجاب، دو رویی و فساد اجتماعی و سیاسی‌ست که از صد سال پیش تا کنون هنوز به همان شکل مسئله ماست.
روز چهارم با نمایش «کافه پولشری» نمایشنامه‌ای از امیر عباسیان با بازیگری خوب فروز فروغی و کارگردانی مهدی مهدی‌آبادی آغاز شد.در بروشور این نمایش آمده که نویسنده این متن را بر اساس مونولوگی از آلن وتس به نام «کافه پولشری» تنظیم کرده که داستان زنی به نام پولشری را بیان می‌کند. این نمایش حدیث نفس زنی‌ست که به تنهایی کافه‌ای را اداره می‌کند و از درد و تنهایی و بی توجهی به خود از سوی همسر و دیگران می‌گوید. کارگردان این نمایش، مهدی مهدی‌آبادی که مدت کوتاهی‌ست ساکن آلمان شده است در پایان نمایش گفت: من این نمایش را به زنان میهن‌ام تقدیم می‌کنم.
دومین نمایش روز شنبه، نمایش تک نفره‌ی «چمدان می می» با بازی و کارگردانی آنا بیات از امریکا بود که کاملا مسلط به سه زبان فارسی، انگلیسی و اسپانیایی اجرا شد. این نمایش که در جایی به استند آپ کمدی شبیه می‌شد جایزه بهترین نمایش منتخب تماشاگران را از آن خود کرد. نمایش «چمدانی می می» به نظر می‌رسد که داستانی از زندگی خود کارگردان باشد. داستان یک زنی ایرانی که در بارسلون کودکی خود را گذرانده و بعد از انقلاب با یک چمدان به ایران باز می‌گردد و با مفاهیمی چون وطن و هویت مواجه می‌شود. آنا بیات با طنز و مهارت بسیار از دغدغه‌های مهاجرت و پیامدهای مثبت و منفی آن می‌گوید.
آخرین نمایش روز شنبه «در حضور باد» با کارگردانی نیلوفر بیضایی بود. نمایش در حضور باد گرچه در دهه چهل توسط بهرام بیضایی نوشته شده اما گویی حرف امروز جامعه ماست. سه نفر در باره‌ی مسائل مختلف اجتماعی با هم گفتگو می‌کنند و به دنبال مقصر برای مشکلات می‌گردند. گرچه هر کدام می‌خواهند خود را بهتر و انسان‌دوست‌تر از دیگری معرفی کنند اما تماشاگر در عمل متوجه روابط نادرست و غیر دمکراتیک و عدم تحمل و بی‌احترامی نسبت به یکدیگر می‌شود. مشکلی که شاید از اساسی‌ترین مشکلات جامعه ما باشد که هر کدام خود را بهتر و برتر از دیگری می‌دانیم و تحمل نگاه و اندیشه‌ی دیگری را نداریم. این سه نفر در اصل نمایش بهرام بیضایی سه مرد هستند که یکی از آنها نقش میانجی را بازی می‌کند اما نیلوفر بیضایی نقش میانجی را به یک زن (بهرخ بابایی) داده است. نیلوفر با این انتخاب تماشاگر را به نقش صلح‌دوستانه زن در خانواده و جامعه جلب می کند. منوچهر رادین و فرهنگ کسری از بازیگران قدیمی تآتر، دو بازیگر دیگر این نمایش بودند.
روز آخر با تاتر کودکان آغاز شد. نمایشی از مجید فلاح زاده به کارگردانی نرگس وفادار و بازی بهرخ بابایی، ساحل بدرود و صادق پویا زند.
قرار بود نمایش «صندوق لعنت» آخرین نوشته‌ی ایرج پزشکزاد از گروه «تاتر ما» از پاریس نی به روی صحنه رود اما این نمایش در جشنواره حاضر نبود و به جای آن نمایش قدیمی «وزیر خان لنکران» از فتحعلى آخوندزاده و با کارگردانى بهرخ بابایی به روی صحنه رفت. نمایشی کمدی موزیکال. گرچه این نمایش در مدت کوتاهی برای جشنواره آماده شده بود، اما از آنجا که بهرخ بابایی خود از پیش‌کسوتان تاتر است و اغلب هنرپیشه‌ها هم از بازیگران با سابقه تاتر خارج از کشور بودند، اجرایی موفق و خوب را به روی صحنه بردند. ستاره سهیلی، علی کامرانی، سیما سید، ساحل بدرود، سینا فیض، بهمن فیلسوف، سپیده بختیاریان، پژمان پروازی، سعید نفسیی پور و شهلا تهرانی بازیگران این نمایش بودند. رضا کاوه در طول تاتر با نوای زیبای تارش گروه را همراهی می‌کرد. «وزیر خان لنکران» داستان خان لنکران است که دو زن دارد. روایتی انتقادی به همراه طنز از زمان قاجار و حاکمان آن زمان و روابط ناسالم به ویژه در رابطه با زنان. میرزا فتحعلی آخوندزاده این نمایش را بیش از یک قرن و نیم نوشته است اما گویی مسائل امروز جامعه ما را بیان می‌کند.
آخرین نمایش فستیوال به یاد جانباختگان کشتار سال ۱۳۶۷ « خاوران» نام داشت که با متنی از غلام آل بویه (مدیر جشنواره) توسط سودابه فرخ‌نیا به روی صحنه رفت. الیکا آشوری، ناهید نعیمی و سودابه فرخ‌نیا از بازیگران نمایش بودند. روایتی از هزاران مادری که فرزندانشان صرفا به خاطر ایده‌های انسانی برای جامعه‌ای بهتر، گرچه به مرگ محکوم شدند اما هرگز از آرمان انسانی خود در بدترین شرایط زندان دست نکشیدند.
دهمین جشنواره تاتر هایدلبرگ با اجرای مدرن و زیبای گروه «سپیده دمان» به سرپرستی شاهین نجفی با بداهه‌نوازی تلفیقی از موسیقی شرق و غرب و با آوایی از قرآن به همراه رقص و حرکت به پایان رسید.
