در سال گذشته میلادی ۳۲۵ فعال زن توسط نهادهای امنیتی بازداشت و ۱۴۷ فعال زن نیز توسط دستگاه قضایی به حبس، شلاق و اعدام محکوم شده‌اند. همچنین دست‌کم ۱۲۲ مورد زن‌کشی و ۲۲ مورد اجرای حکم اعدام زنان اتفاق افتاده است.
سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو» به مناسبت روز جهانی زن گزارشی از بازداشت، اعدام، صدور احکام قضایی، و قتل زنان در ایران طی سال گذشته میلادی منتشر کرده است.
بر اساس این گزارش در سال ۲۰۲۳ میلادی دست‌کم حکم اعدام ۲۲ زن در زندان‌های جمهوری اسلامی ایران اجرا شده است. ۳۲۵ فعال زن توسط نهادهای امنیتی بازداشت و ۱۴۷ فعال زن نیز توسط دستگاه قضایی به حبس، شلاق و اعدام محکوم شده‌اند. همچنین دست‌کم ۱۲۲ مورد زن‌کشی در شهرهای مختلف ایران ثبت شده است.
در این گزارش آمده که هشت مارس روز جهانی زنان است که به مناسبت آن بطور خاص همیشه از تاریخ مبارزه زنان علیه نابرابری جنسیتی یاد می‌شود. این تاریخ در رابطه با زنان در ایران بطور خاص به فرمان حجاب اجباری و لغو قانون حمایت از خانواده بلافاصله پس از حضور خمینی در ایران بر می‌گردد که پس از آن زنان علیه این فرمان و در آستانه و به مناسبت هشت مارس روزها در تهران تظاهرات کردند. تظاهرات‌هایی که با سرکوب مواجه شدند و این سرکوب‌ها فصل جدیدی در زمینه نقض گسترده حقوق زنان در ایران را آغاز کرد.
گزارش سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو» نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۳ میلادی دست‌کم ۳۲۵ شهروند زن در شهرهای مختلف ایران توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند که هویت کامل آنها برای هه‌نگاو احراز شده است. این آمار معادل ۱۴٪ کل بازداشتی‌های سال گذشته می‌باشد.
از مجموع زنانی که در سال ۲۰۲۳ توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند ۹۲ نفر معادل ۲۸.۵٪ زنان کُرد بوده‌اند. همچنین دست‌کم ۵۲ فعال زن بهایی معادل ۱۶.۵٪ آمار کل بازداشت زنان در سال گذشته بازداشت شده اند.
بیشترین فعالین زن سال گذشته در شهر تهران بازداشت شده‌اند که شامل ۶۸ مورد است. پس از آن شهر سنندج (سنه) با ۳۶ مورد، اصفهان با ۲۲ مورد و کرج ۲۰ مورد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. همچنین در شهر رشت ۱۷ فعال زن، سقز ۱۳ فعال، مشهد ۱۰ فعال، شیراز، همدان و بوکان هر کدام ۷ فعال و ایلام و ایذه نیز هر کدام ۵ فعال زن توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
در سال گذشته و بر طبق این گزارش، ۱۸ زن دانشجو، ۱۷ فعال روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای زن، ۱۰ هنرمند و بازیگر سینما و ۷ معلم زن توسط نهادی امنیتی در ایران بازداشت شده‌اند.
از سوی دیگر در سال ۲۰۲۳ میلادی دست‌کم ۱۴۷ فعال زن در شهرهای مختلف ایران توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران محاکمه و به حبس و شلاق و در یک مورد نیز به اعدام محکوم شده‌اند.
بر طبق این گزارش، دست‌کم یک فعال زن به نام نسیم نمازی اهل ارومیه به اتهام “جاسوسی برای اسرائیل” به اعدام محکوم شد که اواخر سال گذشته حکم اعدامش در زندان مرکزی این شهر اجرا شده است.
همچنین ۱۳۹ فعال زن نیز توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران جمعاً به ۵۵۳ سال و ۱۰ ماه حبس تعزیری محکوم شده‌اند و ۱۰ نفر از آنها علاوه بر حکم حبس جمعاً به ۵۵۷ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
در سال گذشته دست‌کم ۸ فعال زن نیز جمعاً به ۱۷ سال و ۶ ماه حبس تعلیقی محکوم شده‌اند.
جزییات آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد سال گذشته میلادی حکم اعدام دست‌کم ۲۲ زندانی زن در زندان‌های مختلف ایران اجرا شده است که معادل ۲.۷٪ کل موارد اعدام طی سال گذشته است.
همچنین ۱۵ نفر (۶۸٪) از زنانی که سال گذشته اعدام شده‌اند به اتهام قتل عمد توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران به اعدام محکوم شده بودند. یک زن به اتهام جاسوسی برای اسرائیل و ۳ زن به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند و اطلاع دقیقی از اتهامات سه زن دیگر که حکم آنها اجرا شده در دسترس نیست.
«زن‌کُشی» از موارد دیگر نقض حقوق زنان است که در گزارش سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو» به آن اشاره شده است. در سال گذشته میلادی دست‌کم ۱۲۲ مورد زن‌کشی در شهرهای مختلف ایران ثبت شده است که ۳۹ مورد این قتل‌ها معادل ۳۲٪ کل موارد با انگیزه ناموسی انجام گرفته است.
بیشترین موارد زن‌کشی در سال گذشته توسط همسران (۶۰ مورد) و همسران سابق (۹ مورد) انجام گرفته است که ۵۶.۵٪ کل موارد را شامل می‌شود. همچنین ۱۶ زن توسط پدر، ۱۰ زن توسط برادر، ۲ زن توسط پدر همسر و ۱۱ زن نیز توسط افراد نزدیک نظیر دایی، عمو، داماد و… به قتل رسیده‌اند. دو مورد از قتل‌ها نیز توسط خواستگار و ۵ مورد نیز توسط نامزد انجام گرفته و بقیه موارد که ۷ مورد می‌باشد توسط افراد نامعلوم به قتل رسیده‌اند.
بر طبق این گزارش، در سال گذشته دست‌کم ۸ زن قربانی کودک‌همسری در شهرهای اهواز (۲ مورد)، سردشت، پیرانشهر، زابل، خرم‌آباد، مشهد، الشتر و دهگلان هر کدام یک مورد کشته شده‌اند که ۴ نفر از آنها با انگیزه ناموسی به قتل رسیده‌اند. ۵ نفر از این کودک‌همسرها توسط همسران، ۲ نفر توسط برادر و یک نفر نیز توسط پدر خود به قتل رسیده‌اند.
در بخشی از این گزارش تأکید شده که به دلیل برون‌سپاری بخشی از سازوکارهای نقض فاحش حقوق بشر زنان توسط قانون به نهاد خانواده پدرسالار/مردسالار، بسیاری از موارد نقض پایه‌ای حقوق زنان در ایران ثبت نمی‌شود. نهاد خانواده در بسیاری از موارد با کنترل زنان مانع از اطلاع‌رسانی در مورد بازداشت، احکام، خشونت دولتی و اجتماعی و حتی موارد زن‌کشی و اعدام زنان می‌شود.
