(+عکس) سرزمین سوریه میدان جنگی شده است که شش کشور مختلف در آن به جان هم افتاده‌اند و تنها یک گروه صدمه می‌بیند و آن مردم غیرنظامی این کشورند.
جنگ در سوریه به مرحلۀ جدیدی رسیده است. این جنگ فقط بهانه‌ای برای تسویه حساب دولت‌های بزرگ و کشورهای منطقه است. جنگی که به حساب سازمان ملل متحد، تاکنون ۲۵۰ هزار نفر کشته داده است. ببینیم که این کشورها و گروه‌هایی که به جان هم افتاده‌اند کدام‌اند.
جنگ نخست: روسیه
هدف روسیه که از سپتامبر ۲۰۱۵ وارد جنگ شده است، حفظ رژیم سوریه و بشار اسد و از طریق او، جای پایی در خاورمیانه و اطمینانی به حفظ پایگاه دریایی که در سوریه دارد و بالاخره پا گرفتن در صحنۀ بین‌المللی پس از مناقشات اوکراین است.
با دخالت روسیه در جنگ اسد با شورشیان سوری، و بمباران مواضع شورشیان در شهر حلب و دیگر شهرهای سوریه توسط روس‌ها به جای بمباران داعش، به ارتش اسد امکان داد تا حلب و دیگر شهرهای سوری را در جهت مرزهای شمالی سوریه و مرزهای جنوبی ترکیه محاصره کند و شورشیان را، که غرب اندکی زود تحت حمایت و مورد کمک خود قرار داد، تقریباً به زانو درآورد.
جنگ دوم: آنکارا و کردهای سوریه
اردوغان از شرکت در منازعات سوریه دو هدف را دنبال می‌کند: سرنگون ساختن بشار اسد، و به بهانۀ جنگ با جهادیست‌ها، جنگی تمام‌عیار علیه کردهای سوری که وابسته به پ.کا.کا (حزب کار کردستان) هستند. هواپیماهای ترک به بهانۀ بمباران مواضع حکومت اسلامی، مواضع کُردهای سوری را بمباران می‌کردند. روز ۱۳ فوریه ترک‌ها برای نخستین بار، عملیات زمینی علیه کردهای سوری را آغاز کردند.
در این زمینه نکته آن است که ترک‌ها با حمله به کردهای سوری که مورد پشتیبانی آمریکا قرار دارند و از آنان برای جنگ با حکومت اسلامی اسلحه و مهمات دریافت می‌کنند و تا کنون به موفقیت‌های چشمگیری نیز دست یافته‌اند، برخلاف تعهدات خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) عمل می‌کنند.
آمریکا، فرانسه و مصر از ترکیه خواسته‌اند که از اقدامات نظامی و بمباران کردهای سوری را که برای مبارزه با حکومت اسلامی کمک‌های مالی و نظامی دریافت می‌کنند خودداری کنند؛ ولی ترک‌ها گوشی برای شنیدن این گونه توصیه‌ها ندارند.
جنگ سوم: عربستان سعودی و ایران
سوریه برای این دو کشور بزرگ منطقه و رقیب یکدیگر میدانی برای مبارزه شده است. ایران که از سال‌های ۱۹۹۰ با سوریه عهدنامۀ دفاع متقابل امضا کرده است سعی دارد از طریق سوریه ارتباط با حزب‌الله لبنان را که مورد حمایت سیاسی و مالی آن است حفظ کند و از طرف دیگر راهی نیز به دریای مدیترانه داشته باشد. علاوه بر این، مذهب بشار اسد و طرفدارانش بسیار به مذهب تشیع نزدیک است. در مقابل، عربستان سعودی از ابتدای شورش ضد بشار اسد، به شورشیان و حتی جهادیون کمک مالی و نظامی می‌کند و خواهان آن است که با طرد اسد از قدرت، یک رژیم سنی بر سر کار آید و برنامه‌های سیاسی ایران متوقف شود.
به بهانۀ مبارزه با تروریسم، عربستان سعودی اتحادیه‌ای از کشورهای عرب و مسلمان از اندونزی تا مراکش به وجود آورده که ۳۵ کشور در آن عضویت دارند. این کشور در نظر دارد برای پشتیبانی نظامی شورشیان سوری دخالت نظامی بکند و سربازانی برای کمک به شورشیان اعزام دارد و برای نیل به این مقصود، به تازگی مانوری مرکب از نظامیان کشورهای داوطلب دخالت نظامی در سوریه، در شمال کشور ترتیب داد. هواپیماهای جنگی سعودی از هم اکنون در یک پایگاه هوایی ترکیه آمادۀ آغاز هر گونه عملیات نظامی در سوریه هستند. ژنرال احمد امیر سعودی اظهار داشت که کارشناسان به زودی گرد هم خواهند آمد تا جزئیات برنامه را از نظر تمهیدات لازم و نقش و وظیفۀ هر کشور عضو اتحادیه بررسی و برنامه‌ریزی کنند.
البته ایران با چنین نقشه و برنامه‌ای موافقت ندارد. روز۱۵ فوریه ژنرال مسعود جزایری معاون ستاد ارتش ایران اظهار داشت که «ما به‌هیچ وجه اجازه نخواهیم داد که اوضاع سوریه طبق برنامۀ کشورهای «شورشی» پیش برود و در صورت لزوم تصمیمات لازم را اتخاذ خواهیم کرد.» در عوض، وزیر امور خارجۀ ایران که سیاستمدارتر است دستی به طرف عربستان سعودی دراز کرده و پیشنهاد کرده است که دو کشور با هم با حکومت اسلامی یا داعش مبارزه کنند و زمینه را برای گذر از تنش کنونی آماده سازند.
آیا بین‌المللی شدن بحران سوریه می‌تواند به جنگی فراگیر تبدیل شود؟ وضع چنان تهدیدکننده است که گویی جنگ جدیدی در حال وقوع است.
چهارمین جنگ: روسیه و ترکیه
از زمانی که در ماه نوامبرسال گذشته یک هواپیمای روسی در نواحی مرزی ترکیه و سوریه به وسیلۀ هواپیماهای جنگی روسیه به زمین افتاد، روابط روسیه و ترکیه بحرانی شد. از آن زمان یک زورآزمایی بین اردوغان و پوتین‌ــ دو شخصیت مقتدر و کمتر سازش‌پذیرــ به وجود آمد. هدف هر دو در سوریه در مورد بشار اسد کاملا مخالف یکدیگر است. روز ۱۳ فوریه روسیه پس از برگذاری مانور بزرگی در دریای سیاه، دریای خزر و جنوب فدراسیون سوریه یک ناو موشک‌انداز به دریای مدیترانه فرستاد. ولی چنین به نظر میرسد که ترکیه عین خیالش نیست و به کار بمباران کردهای سوری که نه تنها مورد پشتیبانی آمریکا قرار دارند بلکه روس‌ها نیز از آنان حمایت می‌کنند، سرگرم است.
اگر توافق وزرای خارجۀ روسیه و آمریکا روز ۱۲ فوریه در وین دربارۀ آتش‌بس در سوریه نقش بر آب شود، به هیچ وجه بعید نیست موضوع آتش‌بس دیگر تازگی خود را از دست داده باشد مگر آنکه هر دو طرف که با آتش بازی می‌کنند قبل از آن که فرصت از دست برود به خود آیند. در وضعیت کنونی، خوش‌بینی بسیار رنگ‌باخته به نظر میرسد.
*منبع: لوپوان؛ ۱۸ فوریه
*مترجم: علی نوری
