موج گسترده مهاجرت از ایران ادامه دارد و بر اساس آخرین آمارها درخواست مهاجرت پرستاران از کشور دو برابر افزایش یافته است. در این میان روند وقت گرفتن از سفارت‌های برخی کشورها به بحرانی جدی برای متقاضیان به ویژه دانشجویانی که با محدودیت زمانی برای رسیدن به مقصد روبرو هستند شده است.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی به مشکلات متقاضیان دریافت ویزا از کشورهایی مانند ایتالیا پرداخته و نوشته دانشجویان زیادی که از مدت‌ها قبل پذیرش تحصیلی دریافت کرده‌اند با بلاتکلیفی و عدم پاسخگویی سفارت روبرو هستند. این در حالیست که سال تحصیلی به زودی آغاز می‌شود و این دانشجویان باید سریع‌تر به مقصد برسند.
برخی سفارتخانه‌ها مانند سفارت ایتالیا پیشتر با روند دلالی برای وقت دادن روبرو بودند و در عمل وقت سفارت خرید و فروش می‌شد. دلالانی وقت سفارت را با قیمت‌های مختلف به متقاضیان می‌فروختند و ادعای سفارت این بود که این بازار سیاه ارتباطی با بخش کنسولی سفارت ندارد.
از حدود دو سال پیش با اجرای «ویزامتریک» در سفارت‌های آلمان و ایتالیا بسیاری امیدوار بودند که بازار سیاه برچیده شود و روند پاسخگویی بخش کنسولی و صدور ویزا سرعت بگیرد؛ اما متقاضیان همچنان معترض هستند.
در همین رابطه یک دانشجو به «دنیای اقتصاد» گفته «چند ماه است که روز و شب ندارم؛ هر لحظه در حال رصد سایت و کانال ویزامتریک هستم. هر بار که پیام نمی‌آید، فرو می‌ریزم. برای تحمل این شرایط قرص اعصاب می‌خورم، اما باز هم آرام نمی‌شوم. چه بر سرم می‌آید نمی‌دانم. با دشواری بسیاری همه هزینه‌ها را تهیه کرده بودم و آینده برایم تاریک است.»
این دانشجو افزوده که «به ما گفته بودند که با ویزامتریک قرار است روند گرفتن ویزا آسان‌تر شود و دست دلالان کوتاه، اما به نظرم برعکس شده. ما اصلا نمی‌فهمیم چه زمانی سایت باز می‌شود و چه زمانی بسته. این رویه فرسایشی است.»
دانشجویانی که پذیرش تحصیلی را با پشت سر گذاشتن تلاش زیاد دریافت کرده و منتظر صدور ویزای دانشجویی هستند می‌گویند: «با توجه به اینکه نوبت‌دهی جهت تصدیق مدارک، ویزای شینگن و ویزای تحصیلی از طریق سایت ویزامتریک انجام می‌شود و با توجه به اینکه در این خصوص ویزامتریک در زمان‌های نامشخص و نامتعارف زمان‌های تقویم نوبت‌دهی را فعال می‌کند و با اینکه همگی مجبور به کشیک‌های ۲۴ ساعته جهت اطلاع از فعال شدن تقویم و رزرو نوبت هستیم که آن هم توسط دلالانی که از قبل از زمان فعال شدن تقویم سایت مطلع هستند، پر می‌شود! و همچنین سایت از دسترس خارج می‌شود! خواهشمندیم در این خصوص از ویزامتریک بررسی لازم را به‌عمل آورید تا وضعیت نابسامان و بی‌نظم و خارج از هر اصول و قانون و رانت بازی ویزامتریک به پایان برسد و اخذ نوبت از ویزامتریک به مصائب و مشکلات مسیر مهاجرت افزوده نشود.»
ویزامتریک روند ویزا گرفتن را از طریق یک شرکت واسطه انجام می‌دهد و متقاضی بجای ارتباط مستقیم با کنسولگری با این شرکت در ارتباط است. بر اساس گزارش‌ها شرکت چندملیتی ویزامتریک، یک شرکت روسی- ترک است که چند سالی می‌شود که با چند سفارت برای دادن ویزا به متقاضیان همکاری می‌کند. این شرکت در حالی در مناقصه برنده شده که در مقایسه با رقیب خود رقم بالاتری را برای ارائه خدمات پیشنهاد کرده بود و در عین حال ۴۹ درصد سهام این شرکت متعلق به یک شرکت روسی است.
اینهمه در حالیست که همچنان متقاضیان ویزا، و به ویژه دانشجویان، با مشکلات زیادی برای دریافت ویزا روبرو هستند. یکی از افرادی که برادرش در آلمان زندگی می‌کند به «دنیای اقتصاد» گفته که «آلمان مدت‌هاست که ویزای توریستی خود را هم برداشته و تورها هم از روش‌های دیگر گردشگر به این کشور می‌برند. بنابراین فقط می‌مانند دانشجویان یا افرادی که دعوت‌نامه دارند و می‌خواهند به دیدن خانواده خود بروند. آنها هم در گرفتن ویزا با مشکل روبرو هستند.» به گفته او، «بیشتر خانواده‌هایی که نزدیکانشان در آلمان زندگی می‌کنند، کانالی در تلگرام درست کرده‌اند و در آنجا به نوبت کشیک می‌دهند که به محض باز شدن سایت به بقیه اطلاع دهند که در لحظه بتوانند ثبت‌‌نام کنند.»
بر این اساس بسیاری از متقاضیان روز و شب ندارند و مجبور به دادن کشیک هستند. یکی از این افراد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «شاید باورش مشکل باشد، اما این رویه یک سالی است که جریان دارد. اگر این همکاری را نکنیم دلالان برنده می‌شوند؛ در حالی که واقعا خیلی از متقاضیان خانه و زندگی خود را فروخته‌اند و عازم رفتن هستند و پولی ندارند بابت دلال بدهند.»
او که یکی از ادمین‌های کانالی است که برای کمک به دانشجویان راه‌اندازی شده، می‌گوید: «ویزامتریک قرار بود پشت دیوارهای کنسولگری را از فضای شلوغ و پرهمهمه مراجعان خالی و رویه دادن ویزا را سامان‌دهی کند، اما مساله این است که بار دیگر در روی همان پاشنه سابق می‌چرخد. واقعا دانشجویان لحظاتی برزخی را پشت سر می‌گذرانند.»
یکی دیگر از متقاضیان ویزای دانشجویی گفته «زندگی‌ام دارد جهنم می‌شود، ۲سال تمام هر روز درس خواندم تا پذیرش دانشگاه بگیرم. بالاخره از بهترین دانشگاه‌های ایتالیا پذیرش گرفتم، اما نزدیک سه ماه است که ویزای من هنوز صادر نشده. هیچ‌کس هم پاسخ‌گو نیست.»
مهاجرت نیروی متخصص از کشور؛ موج رفتن‌ها به خلبانان و کارگران صنایع رسید
اینهمه در حالیست که همچنان شمار ایرانیان متقاضی مهاجرت رو به افزایش است. احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری به تازگی با اشاره به مشکلاتی که پرستاران شاغل در ایران دارند، تأکید کرده که درخواست مهاجرت از سوی پرستاران دو برابر شده است.
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار پیشتر توضیح داده بود که آمارهای رسمی مهاجرت پرستاران فقط مشمول پرستارانی است که به گواهی «گوداستندینگ» برای کشور مقصد نیاز دارند اما برخی کشورها به این گواهی هم نیاز ندارند و در نتیجه آمار واقعی مهاجرت پرستاران بیش از آمارهای اعلام شده از سوی مقامات است.
فریدون مرادی عضو شورای عالی نظام پرستاری نیز به تازگی اعلام کرده بود ماهانه ۲۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند. او علت مهاجرت گسترده پرستاران را مشکلات معیشتی و دستمزدهای ناچیز در برابر کار سنگین دانسته بود.
هر ماه ۲۰۰ پرستار بار سفر می‌بندند؛ دستمزد ناچیز و شرایط دشوار کار مهمترین دلایل مهاجرت پرستاران
مهاجرت از ایران شامل کارآفرینان و صاحبان کسب و کارها نیز می‌شود. در همین رابطه حسام اسدی رئیس کمیسیون سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با اعلام اینکه «علاوه بر چالش مهاجرت نخبگان، با مهاجرت شرکت‌ها مواجهیم» گفته بود که «طبق نظرسنجی‌های انجام شده، نزدیک به ۸۰ درصد صاحبان کسب‌وکار در دو سال گذشته، در فرایند امکان‌سنجی مهاجرت کسب‌وکار خود هستند.»
او تأکید کرده بود که این چالش یک بحران اجتماعی است که اقداماتی که باید برای رفع آن صورت گیرد، فراتر از حوزه اختیارات سازمان نظام صنفی یارانه‌ای است.
حسام اسدی فیلترینگ را یکی از عوامل مهم در تصمیم به مهاجرت از سوی کارآفرینان و صاحبان کسب و کار و نخبگان ارزیابی کرده و افزوده بود که «مشکلات ارز، ثبت سفارش و چرخه تامین مواد اولیه و کالا است که بسیاری از شرکت‌ها را به خصوص در حوزه تجهیزات زیرساختی دچار چالش کرده است. تامین تجهیزاتیکی از بحث‌های زیرساختی ما در حوزه اقتصاد دیجیتال است که متزلزل شده است.»
