ناترازی برق در ایران در حالی سبب تشدید جیره‌بندی برق برای بخش صنعت و کشاورزی شده که بررسی ۱۲۰ شرکت بورسی نشان می‌دهد که ۶۰ درصد صنایع کشور طی چهار ماه نخست سال به دلیل افزایش هزینه‌ها و ناترازی برق با کاهش تولید روبرو شده‌اند.
کمبود برق در ایران به عاملی برای افزایش فشار بر صنعت و تولید، و تشدید رکود اقتصادی تبدیل شده است. روزنامه «شرق» در شماره روز شنبه ۲۰ امرداد ۱۴۰۳ به مشکلات بخش صنعت در پی قطع و جیره‌بندی برق پرداخته است.
در این گزارش آمده بررسی عملکرد تولید ۱۲۰ شرکت بورسی نشان می‌دهد نزدیک به ۶۰ درصد این شرکت‌ها با کاهش تولید در چهار ماه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه بوده‌اند و برخی شرکت‌ها افت تولید تا حدود ۷۰ درصد داشته‌اند.
آمارهای ارائه شده از سوی «شرق» حکایت از آن دارد که در چهار ماه نخست امسال شرکت‌های پاکدیس کاهش ۷۲ درصدی، بهمن‌دیزل کاهش ۶۷ درصدی، کانی‌کربن طبس کاهش ۵۲ درصدی، گاز لوله کاهش ۴۷ درصدی، نورد و تولید قطعات فولادی کاهش ۳۷ درصدی، گسترش صنایع روی ایرانیان کاهش ۳۷ درصدی و بوتان کاهش ۳۵ درصدی تولید را در چهار ماهه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
همچنین بخش قابل توجهی از شرکت‌های تولیدی هم کاهش ۱۰ تا ۳۰ درصدی تولید را در مدت زمان گفته شده ثبت کرده‌اند؛ برای مثال شرکت‌های ایران‌خودرو دیزل، چرخشگر، خوراک دام پارس و پتروشیمی شازند حدود یک سوم تولید خود را در چهار ماهه ابتدای امسال از دست داده‌اند.
از سوی دیگر شرکت‌های رینگ‌سازی مشهد کاهش ۲۸ درصدی، پتروشیمی کرمانشاه کاهش ۲۷ درصدی، نیان الکترونیک کاهش ۲۷ درصدی، بهار رز عالیس چناران کاهش ۲۷ درصدی، لوله و ماشین‌سازی ایران کاهش ۲۵ درصدی، سیمان شاهرود کاهش ۲۴ درصدی، پارس‌خودرو کاهش ۲۳ درصدی و زر ماکارون کاهش ۲۳ درصدی را ثبت کرده‌اند.
این گزارش همچنین به ناترازی برق یا همان اختلاف میان تولید و مصرف اشاره کرده و نوشته آخرین گزارش سندیکای تولیدکنندگان برق حاکی از آن است که کمبود برق با سیر صعودی در سال‌های اخیر به ۱۸ هزار مگاوات در روز رسیده است. در واقع در یک بازه شش ساله کمبود برق بیشتر از ۳/۵ برابر شده است و پیش‌بینی می‌شود که با افزایش تقاضا و کمبود عرضه، ناترازی برق به سرعت رشد کند و خاموشی گسترده در انتظار صنایع و بخش خانگی باشد.
صنایع فولاد از جمله صنایعی هستند که زیان گسترده‌ای از قطع یا جیره‌برق متحمل شده‌اند. بر اساس اعلام شرکت فولاد خوزستان، بطور مشخص محدودیت‌های انرژی (برق و گاز) در ۳ سال گذشته، باعث از دست رفتن یک میلیون و ۵۵۰ هزار تن تولید فولاد خوزستان به ارزش حدود ۸۶۹ میلیون دلار شد. با نرخ دلار ۵۰ هزار تومانی هم این رقم معادل خسارتی بیش از ۴۳ هزار میلیارد تومان است!
تداوم بحران کمبود برق؛ هشدارها درباره تهدید امنیت غذایی کشور
وبسایت «مانا انرژی» نیز در گزارشی نوشته بطور متوسط زیان هر کیلووات برق قطع شده برای صنایع مختلف بین ۱/۵ تا ۲ یورو تخمین زده می شود. این خسارت برای صنایع ایران در هر کیلووات بین ۷ هزار تا ۶۳ هزار تومان متغیر است. برآوردهای صنایع پتروشیمی، فولادی و سیمانی نشان دهنده خسارتی بزرگ بالغ بر ۴ تا ۵ میلیارد دلار به دلیل قطع برق در طی یک سال است.
همچنین برآورد کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران این بوده که در روزهای پیک مصرف، قطع برق حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان خسارت به صنعت کشور وارد می‌‌کند. با توجه به تصمیمات دولت برای جلوگیری از محدودیت برق در بخش خانگی، صنایع، به ویژه صنعت فولاد، باید این قطع شدن‌ها را تحمل کنند. این در حالیست که این صنعت در فصل گرم سال با قطع برق و در فصول سرد با قطع گاز روبروست.
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط معاونت پژوهشی انجمن ساتکا، صنایع مختلف نظیر فولاد، پتروشیمی و سیمان و دیگر صنایع خسارت هنگفتی ناشی از قطع برق را متحمل می‌شوند. بطور متوسط، زیان هر کیلووات برق قطع شده بین ۱/۵ تا ۲ یورو تخمین زده می‌شود. این خسارت برای صنایع ایران برای هر کیلووات بین ۷ هزار تا ۶۳ هزار تومان متغیر است.
حمیدرضا صالحی عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران پیشتر اعلام کرده بود که «برآوردها صنایع پتروشیمی فولادی و سیمان نشان دهنده خسارت بزرگ عدم النفعی بالغ بر ۴ تا ۵ میلیارد دلار به دلیل قطعی برق است. بطور خاص، صنعت فولاد با خسارت حدود ۳ میلیارد دلار مواجه است.»
صنعت برق با جمهوری اسلامی؛
عقبگرد به دوران قاجار!حسین سلاح‌ورزی عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به افزایش جیره‌بندی برق در بخش صنعت گفته «۱۵ خرداد بنا به اعلام رسمی دو روز در هفته برق واحدهای تولیدی قطع بوده، از ۱۸ مرداد اعلام فرموده‌اند که در بقیه روزهای هفته هم سه ساعت… pic.twitter.com/BFBV8V4gLU
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 9, 2024
حسین سلاح‌ورزی عضو اتاق بازرگانی ایران نیز هفته گذشته با اشاره به افزایش جیره‌بندی برق در بخش صنعت گفته «۱۵ خرداد بنا به اعلام رسمی دو روز در هفته برق واحدهای تولیدی قطع بوده، از ۱۸ مرداد اعلام فرموده‌اند که در بقیه روزهای هفته هم سه ساعت قطعی برق جدید اضافه خواهد شد!»
این فعال اقتصادی افزوده «رکوردهای ۴۰-۵۰ ساله دیگر کفاف نمی‌دهد، در حال برگشتن به دوران قاجار هستیم.»
حسین سلاح‌ورزی معتقد است «بخشی از کمبود برق فعلی کشور ناشی از انحصاری است که به بهانه حمایت از ساخت داخل، سال‌های متمادی در اختیار شرکت مپنا تحت مدیریت آقای عباس علی‌آبادی قرار داده بودند.»
زیان روزانه ۵۷۰۰ هزار میلیارد تومانی بخش صنعت از قطع برق؛ پایان عمر ۱۵درصد از نیروگاه‌های کشور
هفته گذشته گزارش‌های دیگری از خسارت قطع و جیره‌بندی برق به بخش‌های مختلف تولیدی و صنعتی کشور منتشر شد.
احمد رضوی نیک عضو انجمن نوردکاران فولاد با اشاره به قطع گسترده بخش فولاد اعلام کرد در صورت تداوم روند کنونی، در ۴۵ روز باقیمانده تا پایان تابستان حدود ۹ هزار میلیارد تومان زیان به صنعت فولاد وارد خواهد شد.
فرشید پورحاجت عضو کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن از افزایش ۹۰ درصدی قیمت سیمان به دلیل قطع برق کارخانه‌ها خبر داد و گفت این موضوع منجر به تعطیلی کارگاه‌های تولید مسکن شده است.
فرشید پورحاجت افزوده کسری برق در روند توزیع سیمان اخلال ایجاد کرده و طی یک هفته اخیر سیمان دیگر در بازار نیست. به گفته او خروجی وضعیت امروز به‌گونه‌ای شده که طی ۲۰ روز اخیر سیمان با افزایش ۸۰ تا ۹۰ درصدی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
اوایل تابستان امسال نیز رضا محتشمی‌پور، معاون معدنی وزیر صمت در نامه‌ای با اشاره به کسری گسترده برق گفت صنعت سیمان نیاز به هزار مگاوات برق دارد، اما برق تحویلی به این صنعت از اول خرداد نصف خواهد شد.
گزارش دیگری حکایت از آن دارد که کل تولید سه خودروساز بزرگ کشور در چهار ماه ابتدایی امسال کمتر از ۲۹۱ هزار دستگاه بوده که مقایسه آن با تیراژ مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد. اتفاقی که قطع برق در کنار مواردی چون کمبود نقدینگی از جمله عوامل اصلی آن اعلام شده است.
شرکت ذوب آهن اصفهان نیز از افزایش قطع برق به هفته‌ای سه روز خبر داده و اعلام کرده بود این روند سبب کاهش ۴۰ درصدی شمش در این واحد صنعتی شده است.
اینهمه در حالیست که جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته از یکسو نتوانسته برای جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر اقدامات موثری انجام دهد و از سوی دیگر حتی در بروزرسانی نیروگاه‌های تولید برق نیز شکست خورده است. گزارش‌ها نشان می‌دهدراندمان بسیاری از نیروگاه‌های قدیمی کشور در حد بسیار نازلی است که می‌توان از طریق احداث واحدهای بخار در کنار واحدهای گازی فعال برخی از آنها بدون افزایش مصرف مواد اولیه (گاز طبیعی)، موجبات رشد تولید برق را در بازه زمانی میان‌مدت فراهم کرد.
