بحران کمبود آب سبب اختلال در دسترسی ده‌هزار روستا به آب شده بطوری که بر اساس آمارها طی پنج ماه نخست امسال بیش از هفت هزار روستا به آب پایدار دسترسی نداشتند.
بر اساس آمارها در سراسر ایران بیش از ۷ هزار و ۳۰۰ روستا وجود دارد که ۵ ماه نخست امسال را با کمبود و یا نبود آب آشامیدنی سپری کرده‌اند و در بیشتر موارد به این روستاها آب جیره‌بندی شده و یا با تانکر آبرسانی شده است.
روستاهای استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، «خراسان رضوی»، خراسان جنوبی، یزد و خوزستان بیشترین مشکلات را دارند. سیستان و بلوچستان رکورددار استان‌های بحران‌زده در زمینه عدم دسترسی روستاها به آب است و وضعیت «خراسان رضوی»، خراسان جنوبی، هرمزگان، یزد و خوزستان هم «وخیم» گزارش شده است.
این در حالیست که آمارها از بسر بردن ۲۵۸ شهر کشور در وضعیت تنش آبی خبر می‌دهند؛ در شهرها اما آبرسانی با تانکر عملی‌تر بوده اما در روستاها به ویژه روستاهای دورافتاده آبرسانی به کُندی و نامنظم صورت گرفته است.
هاشم امینی مدیرعامل آبفای کشور تیرماه امسال با ارائه گزارشی از مدیریت تنش آبی در روستاها، مدعی شده بود که «از مجموع ۱۰ هزار روستا که به عنوان استان‌های دارای تنش آبی و یا بدون شبکه شناسایی شده‌اند، آبرسانی به ۵ هزار و ۷۰۰ روستا تکمیل شده و شاخص بهره‌مندی روستاهای ایران از آب شرب و بهداشتی پایدار به ۸۷ درصد رسیده است و با برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته تا پایان سال ۱۴۰۳، همه این ۱۰ هزار روستا آبرسانی می‌شوند.»
گزارش‌های دولت همچنین مدعی است که برای تأمین آب آشامیدنی در سیستان و بلوچستان، استانی که بیشترین تعداد روستاهای دارای تنش آبی در کشور را دارد، ۱۵۰ حلقه چاه عمیق به‌منظور تأمین آب حفر شده است.
از سوی دیگر شرکت آبفای استان البرز نیز اعلام کرده است که ۱۲۰ حلقه چاه جدید به‌منظور تأمین آب آشامیدنی حفر شده است. در استان «خراسان رضوی»، ۴۰ پروژه آبرسانی تعریف شده و ۱۳ حلقه چاه در خراسان جنوبی به شبکه آب روستایی وارد شده است.
این ادعاها در حالیست که اظهار نظرهای شمار دیگری از مقامات ادعاهای دولت در موفقیت برای آبرسانی به بیش از ده هزار روستای دچار تنش آبی را رد می‌کند.
رضا نوذری مدیر روابط عمومی و آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان روز دوشنبه ۲۹ امرداد ۱۴۰۳ از دسترسی نداشتن ۷۰۰ روستا فقط در اطراف زاهدان به سیستم لوله‌کشی شهری خبر داد.
مدیر روابط عمومی و آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان گفته حتی در شهر زاهدان به عنوان مرکز استان نیز در گرمترین روزهای سال، قطع مکرر آب رخ داده است. او تأکید کرده که افزایش مصرف در نیمه‌های امرداد سبب اختلال در آبرسانی شده است.
در چنین شرایطی نه تنها برنامه‌های توسعه‌ای در جمهوری اسلامی به فراموشی سپرده شده، بلکه اقدامات غیرکارشناسی حکومت سبب تشدید اثرات تغییر اقلیم در کشور شده است؛ در نتیجه به نظر می‌رسد با تداوم شرایط فعلی وضعیت تنش آبی در شهرها و روستاهای کشور تشدید شود.
در همین رابطه بهلول علیجانی بنیانگذار «آب و هواشناسی سینوپتیک» در ایران گفته که علت اصلی افزایش دما در ایران را باید در عواملی مانند تخریب محیط زیست، حذف پوشش گیاهی، مصرف سوخت‌های فسیلی و اسراف در حوزه انرژی دنبال کرد که بررسی‌ها نشان می‌دهد هر سال نسبت به سال قبل وضعیت بدتری به ثبت می‌رسد.
بهلول علیجانی هشدار داده که «مدیران اجرایی کشور باید بدانند که تغییرات اقلیمی و گرمایش در صورت بی‌توجهی، عواقب خطرناکی را متوجه کشور می‌کند و به صورت کلی به نظر من پدیده تغییرات از حملات نظامی و بحران‌های سیاسی به مراتب خطرناک‌تر است.»
همچنین بر اساس پیش‌بینی سامانه‌های جهانی هواشناسی، گستره ایران به احتمال ۵۰ تا ۷۰ درصد در پاییز سال ۱۴۰۳ خشکسالی و کاهش چشمگیر بارندگی را تجربه می‌کنند.
بر این اساس یک سوم از بارندگی سالانه ایران در فصل پاییز رقم می‌خورد و خشکسالی در این فصل به معنای کاهش ۱۰۰ میلیارد متر مکعبی آب ورودی کشور است.
صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی در واکنش به این خبر به خبرگزاری «ایرنا» گفته « بارش‌های کمتر از نرمال در اغلب مناطق کشور در پاییز امسال پیش‌بینی می‌شود» اما این خبر را تأیید نکرده است.
صادق ضیائیان افزوده که ««دقت این پیش‌بینی‌ها بالا نیست و در بهترین حالت احتمال وقوع آنها حدود ۶۰ درصد است. مطابق آنچه نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهد، بارش‌ها در پاییز امسال گرایش به کمتر از نرمال دارد و کمتر از میانگین بارش بلندمدت ۳۰ ساله خواهد بود. هرچند در مناطق مختلف کشور متفاوت خواهد بود.»
در گزارشی که به تازگی در مجله علمی «نیچر» منتشر شده آمده پدیده خالی‌شدن سریع سفره‌های آب زیرزمینی در سراسر جهان رخ داده و نرخ‌های اُفت تراز آب زیرزمینی در دهه‌های اخیر شتاب گرفته است، به گونه‌ای که در برخی مناطق، سالانه ۵۰ سانتی‌متر یا بیشتر اُفت می‌کند.
این گزارش افزوده با وجود این روند، نمونه‌های بسیاری را می‌توان نشان داد که اقدامات سنجیده توانسته است به روند کاهش منابع آب زیرزمینی پایان دهد. این نتایج نشان می‌دهد که جوامع، لزوماً محکوم به خالی‌شدن منابع آب زیرزمینی خود نیستند و با اقدامات به‌موقع، می‌توانند این منبع مهم را احیاء کنند.
درباره ایران اُفت تراز آب زیرزمینی از سال ۲۰۰۰ در بسیاری از مناطق افزایش یافته بطوری که در مناطق خشک با زراعت و آبیاری شدید، تراز آب زیرزمینی بیش از پنج متر در سال کاهش می‌یابد.
توسعۀ منابع جایگزین جدید مانند رودخانه‌های محلی، درپیش‌گرفتن سیاست‌های کاهش تقاضا از منابع آب زیرزمینی و پرکردن هدفمند سفره‌های زیرزمینی با آب سطحی» راهکارهای ارائه شده برای پر شدن سفره‌های زیرزمینی آب هستند.
