چند روز پس از بروز فاجعه در شهرهای شمال ایران به دلیل کمبود بنزین و راهبندان‌های طولانی، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران مدعی شده نفتکش‌های حامل بنزین پشت ترافیک مسیرهای ورودی به شمال کشور ماندند.
هفته گذشته گزارش‌های مختلفی از تشکیل صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌های شهرهای شمال کشور در پی افزایش شمار گردشگران منتشر شد.
افزایش شمار مسافران در شمال کشور که در پایان تعطیلات تابستانی و به دلیل تعطیلات مذهبی «وفات امام هشتم» شیعیان راهی شمال شدند، کمبود بنزین در کشور را بیش از پیش نمایان کرد اما معاون اجرایی عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در توضیحاتی کمبود بنزین را توجیه کرده است.
کرامت ویس کرمی معاون اجرایی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تعطیلی برخی جایگاه‌ها در گیلان و غرب مازندران را «تعطیلی ساعتی» اعلام کرده و گفته «یک نفتکشی که مسیری را در حالت عادی دو ساعته طی می‌کرده، ۹ ساعت در راه بوده و این موجب شده بنزین با تأخیر به برخی جایگاه‌ها برسد.»
وی با بیان اینکه میانگین مصرف بنزین در شش روز اخیر به ۱۳۵ میلیون لیتر رسیده، به شبکه خبر تلویزیون جمهوری اسلامی گفت: «روز گذشته فقط در استان گیلان ۷/۵ میلیون لیتر بنزین توزیع شد.»
بحران بنزین در ایران
صف‌های کیلومتری و مردم سرگردان!کمبود بنزین در چند استان از جمله مازندران، گیلان، آذربایجان غربی و کردستان مردم را سرگردان کرده است.
برای چند لیتر بنزین رانندگان ساعت‌ها در صف‌های طولانی معطل می‌شوند.
ادعا شده بود «با تدابیر انجام شده» مردم در تابستان مشکل… pic.twitter.com/0idqVyWjTz— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 6, 2024
ادعای «تعطیلی ساعتی» پمپ‌بنزین‌‌ها در حالی از سوی معاون اجرایی عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مطرح شده که نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی آمار دیگری را مطرح کرده است.
جبار کوچکی‌نژاد نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با روزنامه «اعتماد» گفته در گیلان دو روز بنزین وجود نداشت و جایگاه‌داران اساسا تعطیل بودند.
او همچنین افزوده که «شرکت پالایش و پخش می‌توانستند از ظرفیت سایر استان‌ها در این پیک گردشگری استفاده کنند. در هر سال در هفته‌های پایانی سال، این حجم ترافیک و کمبود مشاهده می‌شود و لازم بود این موارد پیش‌بینی شود.»
جبار کوچکی‌نژاد گفته: «همواره در زمان پیک سفرهای تابستانی، یکی از مشکلات جدی بحث ترافیک، موضوع تامین سوخت و مسئله تأمین اقلام اساسی مورد نیاز مردم است.»
این نماینده مجلس افزوده که «بهانه مسئولان این بود که ترافیک تهران به سمت شمال کشور شدید بود و این ترافیک در انتقال تانکر‌ها و کامیون‌های سوخت مشکل ایجاد کرد. این در حالی است که به راحتی می‌شد، تدابیر دیگری اندیشیده شود، جاده‌های قدیمی جایگزینی وجود دارند که می‌شد این جاده‌ها را برای کامیون‌های حامل بنزین در نظر گرفت. همچنین می‌شد از ساعت ۱۲ شب به بعد که ترافیک کاهش بسیاری پیدا می‌کرد این کامیون‌ها را به سمت این مناطق گسیل کرد. حتی اگر با کمبود کامیون مواجه بودند، می‌شد از سایر استان‌ها برای این منظور کمک گرفت.»
کمبود بنزین در شهرهای شمال؛
حامیان پزشکیان افکار عمومی را برای افزایش قیمت بنزین آماده می‌کنند– اگرچه مقامات مسئول دولتی درباره راهکار حل معضل کمبود بنزین در شمال و مسافرانی که زمینگیر شده‌اند اظهار نظری نکرده‌اند اما کمبود بنزین بهانه‌ای برای رویارویی حامیان دولت و رقبایشان… pic.twitter.com/uglFvk5VNq
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 5, 2024
او همچنین گفت: «وقتی مصرف بنزین در استان گیلان از ۴ میلیون لیتر به ۷ الی ۸ میلیون لیتر رسید، بدون تردید مصرف سوخت در تهران کاهش پیدا کرده است. به راحتی می‌شد با جابه‌جایی توزیع سوخت این نقیصه را جبران کرد. باید از مسوولان شرکت پالایش و پخش پیگیری شود که چرا این کمبودها شکل گرفته است.»
همانطور که نماینده مجلس شورای اسلامی گفته به نظر می‌رسد در اصل «بهانه» دولت برای عدم تأمین سوخت مورد نیاز در شمال کشور راهبندان و ماندن نفتکش‌ها پشت ترافیک بوده است. تغییر ناگهانی معاون شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز شاید نشانه دیگری از اشکالی در بخش توزیع سوخت را نشان می‌دهد.
ساعاتی پس از آنکه کرامت ویس کرمی در صداوسیمای جمهوری اسلامی تعطیلی جایگاه‌های سوخت در شمال کشور را «ساعتی» اعلام و بهانه آن را پشت ترافیک ماندن نفتکش‌ها عنوان کرد، خبر برکناری او منتشر شد.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با صدور حکمی محمدعلی دادور را به عنوان معاون اجرایی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منصوب کرد.
در این میان حامیان دولت پزشکیان نیز به سرعت به فرافکنی درباره بلبشوی شکل گرفته در شهرهای شمال ایران پرداختند.
بهروز شجاعی از فعالان حامی اصلاح‌طلبان و دولت پزشکیان در شبکه «ایکس» نوشته مسئله کمبود بنزین در شمال کشور را از «وزارت نفت پیگیری کردم، کاملا در جریان بودند» و دولت پیشین «موقع تحویل مسئولیت حتی مخازن را طبق روال پر نکرده بودند، در خوشبینانه‌ترین حالت به این می‌گویند بی‌مسئولیتی.»
بهروز شجاعی البته توضیح نداده وزارت نفت که در پاسخ به «پیگیری» او اعلام کرده در جریان کمبود بنزین در شمال است، چه راهکاری برای حل بحران بنزین در نظر داشته یا دارد؟!
برخی از حامیان مسعود پزشکیان که در انتخابات اخیر نیز بطور سازمانیافته برای پیروزی او تلاش کردند، انگشت اتهام در رابطه با سفر مردم به شمال را به سوی «سوخت مفت» گرفته‌اند. از جمله احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب در مطلبی روایتی از سفرش به شمال طی روزهای گذشته نوشته و مدعی شده یکی از دلایل شلوغی جاده‌ها «بنزین و گازوئیلِ تقریباً مفت» و البته «بی‌فرهنگی در رانندگی» است!
اظهارت افرادی مانند احمد زیدآبادی که از زمان انتخابات به صورت سازمانیافته قلم خود را در خدمت حمایت و توجیه مسعود پزشکیان قرار داده، از سوی افکار عمومی به عنوان زمینه‌چینی برای افزایش قیمت بنزین ارزیابی می‌شود.
مسعود پزشکیان پس از آنکه به عنوان رئیس دولت چهاردهم و پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، در گفتگویی با وبسایت علی خامنه‌ای به ناترازی بنزین اشاره کرده و گفته بود که «در حال حاضر برای خرید بنزین، هشت میلیارد دلار پول پرداخت می‌شود. یعنی بنزین را حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان می‌خریم، بعد ۱۵۰۰ تومان می‌فروشیم. خب تا کجا می‌توانیم این کار را بکنیم؟»
کمبود بنزین در شهرهای شمال؛ حامیان پزشکیان افکار عمومی را برای افزایش قیمت بنزین آماده می‌کنند
پیش از این و در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز علی عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در یک کنفرانس خبری در خبرگزاری «ایرنا» با اشاره به ارقام ۲۵ و ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر بنزین، گفته بود «هر قیمتی که برای بنزین کارشناسی شود، خواهید دید که آنچنان با آرامش و همکاری مردم جا می‌افتد!»
پیشتر نیز دولت حسن روحانی نیز در آبان ۹۸ اقدام به افزایش قیمت بنزین کرد و اعلام این خبر سرآغاز اعتراضاتی شد که برای روزهای پیاپی در سراسر ایران تداوم یافت. یکی از دلایلی که طی سال‌های گذشته بنزین در ایران گران‌تر نشده، هراس حکومت از برگزاری اعتراضاتی شبیه اعتراضات سراسری سال ۹۸ است؛ بدین ترتیب افرادی در پیرامون دولت تلاش دارند افکار عمومی را برای افزایش قیمت بنزین آماده کنند.
دولت ابراهیم رئیسی نیز اقداماتی برای افزایش قیمت بنزین انجام داد اما عمر آن به اقدام نهایی برای افزایش قیمت بنزین قد نداد، یا اینکه ارزیابی نهادهای امنیتی حاکی از ایجاد اعتراضاتی گسترده در صورت افزایش قیمت بنزین بود و به همین دلیل دولت سیزدهم از افزایش قیمت‌ها خودداری کرده بود.
زمزمه افزایش قیمت بنزین؛
پزشکیان: منطقی نیست بنزین را به قیمت دلار بخریم و سوبسیدی بفروشیممسعود پزشکیان روز سه‌شنبه ششم شهریورماه ساعاتی پس از دیدار اعضای هیات دولت با علی خامنه‌ای در یک سخنرانی در مورد قیمت بنزین گفت: «منطقی نیست دولت بنزین را با دلار آزاد وارد کند و با قیمت… pic.twitter.com/IuIDJm3JjI
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 28, 2024
برای نمونه در نخستین روزهای بهمن‌ماه ۱۴۰۲ دولت بدون اعلام قبلی و بطور ناگهانی سهمیه بنزین ۳۰۰۰ تومانی یا همان نرخ آزاد در کارت‌های سوخت شخصی را از ۱۵۰ لیتر به ۱۰۰ لیتر کاهش داد. همچنین ذخیره سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی که تا پیش از این، ۹ ماه و به‌میزان حداکثر ۵۴۰ لیتر بود، از این پس به ۶ ماه و حداکثر ۳۶۰ لیتر کاهش یافت.
چند روز بعد گزارش‌های غیررسمی از یک نرخ سوم برای بنزین با قیمت هر لیتر ۸۰۰۰ تومان خبر دادند. خبرگزاری «ایلنا» هم همزمان در هفته نخست بهمن گزارش داد که «دولت بعد از دو گام حفظ بنزین سهمیه‌ای و محدودیت بنزین ۳۰۰۰ تومانی در نظر دارد تا با ایجاد یک نرخ سوم مصرف بنزین بیشتر از سهمیه (مجموع یارانه‌ای و آزاد) را به نرخ گران‌تری به پرمصرف‌ها عرضه کند.»
