مجله فرانسوی «سوسایتی» روز پنجشنبه دوازدهم سپتامبر با ارائه گزارشی از روزنامهنگاران زندانی نوشته در حال حاضر ۵۸۱ روزنامه نگار در سراسر دنیا صرفا به دلیل انجام حرفه خود زندانی هستند.
مجله «سوسایتى» به مدت ۹ ماه از طریق نزدیکان و وکلای برخی روزنامهنگاران زندانی، با آنان تماس گرفته و گزارش وضعیت این روزنامهنگاران را در یک ویژه‌نامه منتشر کرده است.
این مجله با همکاری سازمان گزارشگران بدون‌مرز این ویژه نامه را به روزنامهنگاران زندانی در جهان اختصاص داده تا صدای آنها باشد. نرگس محمدی زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین نیز یکی از هشت روزنامه‌‌نگارى است که مطالب آنان در این ویژه‌نامه منتشر شده است.
گزارشگران بدون مرز در بیانیه‌ای که به مناسبت انتشار این ویژه‌نامه صادر کرده نرگس محمدی را یکی از چهره‌های شناخته شده مبارزه برای مطبوعات آزاد و حقوق زنان معرفی کرده و نوشته که او چند ماه پیش در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستار جرم‌انگاری آپارتاید جنسیتی شده بوده است.
این زندانی سیاسی و برنده جایزه نوبل صلح در مطلبی که در «سوسایتی» منتشر شده با تأکید دوباره بر تبعیض جنسیتی علیه زنان در جمهوری اسلامی و ذکر مواردی از این تبعیض‌ها، سوالاتی را در اینباره با هفت بانوى شناخته شده در نقاط مختف جهان مطرح کرده است.
نرگس محمدى با اشاره به قوانین تبعیض‌آمیز جمهوری اسلامی از جمله چندهمسری، حجاب اجباری، حق حضانت برای مردان و لزوم کسب اجازه همسر برای خروج از کشور، از بانوان جهان می‌خواهد که خود را در چنین شرایطی تصور کنند.
این فعال حقوق بشر همچنین از بانوان دعوت می‌کند تا تصور کنند اگر این قوانین بر زندگی آنها حاکم بود و آنان به این نابرابری‌ها، ظلم‌ها و سلطه بر زنان اعتراض می‌کردند، چه می‌شد؟
او از آنان می‌خواهد بیاندیشند که اگر به خاطر این اعتراضات بازداشت، به سلول انفرادی فرستاده و به حبس طولانی مدت محکوم می‌شدند، چه نوع حمایتی از جانب مردم در سراسر جهان می‌توانست از درد و رنجشان بکاهد و به آنان حس همبستگی و تنها نبودن در این مسیر دشوار را ببخشد؟
نرگس محمدی تأکید کرده آگاهی و حمایت بین‌المللی می‌تواند منبعی از آرامش و قوت قلب برای زنانی باشد که در برابر بی‌عدالتی‌ها می‌جنگند. این درخواست بر اهمیت اقدام جمعی در برابر نابرابری‌های جنسیتی در هر نقطه از جهان تأکید دارد.
او که به عنوان فعال حقوق زنان و برنده جایزه صلح نوبل شناخته می‌شود، با طرح این پرسش از جامعه جهانی خواستار حمایت واکنش‌های قوی‌تری در برابر آپارتاید جنسیتی شده است. او از فعالان حقوق بشر، روشنفکران، و دفاع‌کنندگان از دموکراسی و صلح در جهان خواسته تا از سازمان ملل برای جرم‌‌انگارى آپارتاید بر پایه جنسیت، حمایت کنند.
این فراخوان از سوی نرگس محمدی در زمانی ارائه شده که نگرانی‌ها از ظلم و تبعیض بر پایه جنسیت به ویژه در مناطقی از جهان به اوج خود رسیده است. زندانیان سیاسی و فعالان حقوق زنان، از جمله نرگس محمدى، به شدت با آپارتاید جنسیتی مخالفت می‌کنند و از جامعه بین‌المللی خواسته‌اند تا با اقدامات موثری، این نوع از تبعیض را محکوم و متوقف کنند.
با اعلام این فراخوان، نرگس محمدی انتظار دارد که روشنفکران و مدافعان حقوق بشر در سراسر جهان، به توافق برسند تا سازمان ملل برای جرم‌انگاری آپارتاید جنسیتی را به عنوان یک اولویت بین‌المللی قرار دهند. این اقدام به نظر وی، قدمی مهم به سوی عدالت اجتماعی و تساوی جنسیتی است که نیازمند پشتیبانی قوی از جامعه بین‌المللی است.
در حال حاضر، انتظار می‌رود که واکنش‌ها و پاسخ‌های جهانی به این فراخوان، میزان تعهد بین‌المللی به حقوق بانوان و عدالت جنسیتی را نمایان کند و به تعمیق گفتگوها بین‌المللی در این زمینه کمک کند.
در یک گفتگو، نرگس محمدی، فعال سیاسی و حقوق بشر، از شیرین عبادی نخستین بانوى ایرانی برنده جایزه صلح نوبل که تجربه‌هاى فراوانى از رویارویى با چالش‌هاى سیاسى و اجتماعى در ایران را داشته، پرسیده که با چه مسائل، مشکلات و فرصت‌هایی در ایران و در صحنه بین‌المللی با آن مواجه شده و چگونه این موفقیت بر تلاش‌های بعدی او در زمینه حقوق بشر و برابری جنسیتی تأثیر گذاشته است؟
عبادی، به بررسی تأثیر موفقیتش در دریافت جایزه صلح نوبل بر تلاش‌های بعدی خود پرداخته است. او اظهار داشته که این افتخار باعث تقویت اراده‌اش برای ادامه کار در زمینه‌های حقوق بشر و برابری جنسیتی شده و نقشی مهم در الهام بخشیدن به دیگران در جهت تغییر و بهبود شرایط انسانی در ایران و جهان داشته است.
گفتگوی نرگس محمدی با شیرین عبادی نشان می‌دهد که این فعال حقوق بشر به طور مداوم در تحقق اهداف اجتماعی و حقوقی خود پافشاری می‌کند و از نبرد برای عدالت و برابری در همه زمینه‌ها دست بر نمى دارد.
خانم عبادی با اشاره به اینکه پول جایزه نوبل را برای خرید یک دفتر در ایران برای سازمانی که خود بنیانگذار و مدیر آن بود، استفاده کرده، گفته «این دفتر تبدیل به مرکزی شد که بسیاری از وکلای جوان را به خود جذب کرده است.»
او در ادامه به فعالیت‌های دیگر این مرکز از جمله دفاع رایگان از زندانیان سیاسی، و ارسال ماهانه گزارش‌هایی درباره نقض حقوق بشر در ایران به سازمان ملل اشاره می‌کند.
وى در پاسخ به پرسش دیگر نرگس محمدی درباره موانع برقرارى برابری زنان و مردان در جهان گفته: «زنان در سراسر جهان باید بدانند که دلیل اصلی تبعیضاتى که با آن مواجه هستند فرهنگ مردسالاری است.»
او افزوده که این فرهنگ مردسالارانه از هر ابزاری برای توجیه خود بهره می‌برد.
شیرین عبادی با ابراز این نظر، به اهمیت شناخت و مقابله با این ساختارهای فرهنگی تأکید می‌کند که مانع از رسیدن به برابری جنسیتی و انصاف اجتماعی می‌شوند. او به زنان در سراسر دنیا توصیه می‌کند که آگاه شوند و با توانمندسازی خود و اتحاد با یکدیگر، به مبارزه با این فرهنگ مردسالاری بپردازند، تا تغییراتی بنیادی و جامع در زمینه حقوق زنان و برابری جنسیتی را به وجود آورند.
او با اشاره به دو کشور ایران و افغانستان که در آنها «ظلم و تبعیض اغلب به نام اسلام انجام می‌شود» می‌گوید که «علت اصلی آن فرهنگ مردسالاری است.»
وى تأکید کرده «مهمترین وظیفه زنان، این است که منشأ تبعیض را ارزیابی کنند و بدانند که اولین قدم در این فرآیند، آگاهی و آموزش است.»
نرگس محمدى گفتگویی نیز با آنیِس کلامار دبیر کل سازمان عفو بین‌الملل داشته و در پرسش نخست خود از او پرسیده که چگونه جامعه بین‌المللی می‌تواند به مسئله آپارتاید جنسیتی، به ویژه در کشورهایی مانند ایران، رسیدگی کند در حالی که شاهد «سرکوب غیرقابل تصور» زنان و «واکنش ناکافی» جهان به این وضعیت هستیم؟
آنیِس کلامار با اشاره به پیوستن این سازمان به درخواست‌هاى بانوان مبارز و پیشگام در ایران، افغانستان و فراتر از آن از جامعه بین‌المللى براى به رسمیت شناختن آپارتاید مبتنى بر جنسیت در قوانین بین‌المللى، بر اهمیت اقدامات جهانى در مقابله با آپارتاید جنسیتی تأکید کرد و مسئله تبعیض و سرکوب زنان به این «شکل زشت» از « تبعیض و ظلم نهادینه»، به ویژه در کشورهایی که از قوانین و فرهنگ‌های مردسالاری استفاده می‌کنند، را نیازمند توجه جامعه جهانى و فشارهای بین‌المللی برای تغییر دانست.
گفتگوی نرگس محمدی با آنیِس کلامار نشان می‌دهد که مسئله حقوق زنان و تبعیض جنسیتى بطور جدی در دستور کار جامعه بین‌المللی قرار دارد و نیازمند اقدامات موثر و هماهنگ بین‌المللی برای تحقق عدالت و برابری است.
خانم کلامار از همه کشورها خواست تا به این درخواست توجه کنند تا «امکان تحقیق و تعقیب عاملان آپارتاید مبتنی بر جنسیت» تحقق پذیرد و مجازات کسانی که دست به چنین اعمالی می‌زنند باید امکانپذیر شود.
اولکساندرا ماتویچوک، وکیل حقوق‌بشر اوکراینی و برنده جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۲۲، آن لولیه، فیزیکدان سرشناس فرانسوی-سوئدى و برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۲۳، جین گودال بریتانیایى، تاتیانا موکانیر باندالیر، فعال و هماهنگ کننده جنبش ملی بازماندگان خشونت جنسی در جمهوری دموکراتیک کنگو، پینار سلک، جامعه شناس، نویسنده و فعال از ترکیه و بنیانگذار انجمن آمارگی، که به ویژه به مبارزه با خشونت علیه زنان می‌پردازد، دیگر کسانى هستند که نرگس محمدی در مطلب خود در مجله سوسایتی پرسش‌هایى را با آنان مطرح کرده است.
گفتنى است، این ویژه‌نامه که به کریستف دولوآر دبیر کل فقید سازمان گزارشگران بدون مرز تقدیم شده به هفت روزنامهنگار زندانی دیگر هم مطالبی را اختصاص داده است. روزنامه‌‌نگارانى که از اریتره، بلاروس، کامرون، گواتمالا، هندوستان، هنگ کنگ و مصر هستند.
