در حالی که موج گسترده‌ای از استعفا و مهاجرت پرستاران از ایران از مدت‌ها پیش شکل گرفته، اکنون گزارش‌ها از کمبود شدید نیروی پرستار در بیمارستان‌های دولتی و حتی تعطیلی برخی بخش‌های بیمارستانی منتشر شده است.
وبسایت «تجارت نیوز» گزارش داده که با رأی دیوان عدالت اداری و حذف اضافه‌کار اجباری پرستاران بیمارستان‌های علوم پزشکی به دلیل کمبود نیروی پرستار مجبور به تعطیل کردن بخش‌های مختلف بیمارستان شده‌اند.
اشاره این گزارش به رأی دیوان عدالت اداری است که در پاسخ به تجدیدنظرخواهی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به رای اولیه صادره از سوی دیوان عدالت صادر شد. بر اساس این رأی اضافه‌کاری اجباری برای پرستاران که به روالی عادی در بیمارستان‌های دولتی تبدیل شده و اگر پرستاران زیر بار آن نمی‌رفتند با تهدید اخراج روبرو می‌شدند، غیرقانونی اعلام شد.
با اینهمه اکنون به گزارش «تجارت نیوز» کمبود پرستار پس از این رأی بیش از پیش نمایان شده و برخی بخش‌های بیمارستان‌های دولتی را به تعطیلی کشانده است. موضوعی که به نوشته «تجارت نیوز» این روزها تبعات آن کم‌وبیش نمود پیدا کرده و باعث سرگردانی بیماران شده و در صورت تداوم می‌تواند سیستم سلامت کشور را دچار بحران جدی کند.
ناهید علوی یکی از مراجعان به بیمارستان فیروزگر، درباره نبود پرستار در بیمارستان به «تجارت نیوز» گفته که «روز گذشته خواهرم را با دستور پزشک از بیمارستان البرز کرج به تهران و بیمارستان هاشمی‌نژاد بردیم. اما آنها به بهانه خالی نبودن تخت از پذیرش سر باز زدند و ما را به بیمارستان میلاد فرستادند، آنجا هم با همین بهانه بیمار را بستری نکردند و گفتند باید به بیمارستان لبافی‌نژاد مراجعه کنید. اما آنجا هم با جواب منفی مواجه شدیم این در حالی بود که خواهرم به دلیل بالا رفتن کراتین خون و از کار افتادن کلیه‌ها با نارسایی قلبی و آب آوردن ریه مواجه شده بود و باید خیلی سریع تحت معالجه قرار می‌گرفت.»
او ادامه می‌دهد: «در نهایت توانستیم او را در بیمارستان فیروزگر بستری کنیم. اما اینکه بیماری با این شرایط از هشت صبح تا هفت شب سرگردان باشد و از این بیمارستان به آن بیمارستان فرستاده شود در هیچ جای دنیا وضعیت نرمالی نیست. سوال اینجاست که اگر در این رفت و برگشت‌ها خواهرم به کما می‌رفت یا وضعیت بدتری پیدا می‌کرد چه کسی جوابگو بود؟»
به گفته این همراه بیمار، «در بیمارستان فیروزگر به ما گفتند مشکل کمبود تخت نیست مشکل کمبود شدید پرستار است و اگر هم بیمارتان را بستری می‌کردند در نهایت پرستاری برای رسیدگی به او نبود، این مساله هم می‌توانست به قیمت جان بیمارتان تمام شود.»
فیروزه متقی که مادرش در بیمارستان بستری است نیز به «تجارت نیوز» گفته «مادرم سه روز است که در بیمارستان بستری است، اکثر کارهای رسیدگی به او را خودمان انجام می‌دهیم؛ حتی ساعت داروها را به پرستاران یادآوری می‌کنیم. در این بخش بیش از ۲۵ بیماری بستری‌اند و تنها سه پرستار و یک سرپرستار حضور دارند. شیفت شب که تنها دو پرستار دارد.»
این شهروند افزوده که «واقعاً جان و سلامت بیماران اصلاً در اولویت نیست. بیماری که از اتاق عمل بیرون می‌آید بعد از به هوش آمدن باید تحت نظر باشد اما اینجا پرستارها نمی‌توانند به‌موقع به آنها رسیدگی کنند. بیماران از درد فریاد می‌زنند اما هیچ‌کس نیست به دادشان برسد. همراه بیمار بارها باید به ایستگاه پرستاری برود تا شاید کسی برای چک کردن وضعیت بیمار بیاید.»
اعتصاب سراسری پرستاران گسترده‌تر شد؛ دولت برای پاسخگویی به مطالبات پرستاران پول ندارد!
احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری در جلسه دیدار مسئولان سازمان و اعضای شورای عالی نظام پرستاری نیز در نشستی که روز گذشته با اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی برگزار شد به کمبود پرستار در ساختار درمانی کشور اشاره کرد و هشدار داد که «این وضعیت در آینده‌ای بسیار نزدیک به بحران تبدیل خواهد شد.»
او گفته که «سالانه در سازمان نظام پرستاری دو هزار گواهی گوداستندینگ (گواهی صلاحیت حرفه‌ای برای مهاجرت) برای پرستارانی صادر می‌کنیم که بهترین پرستاران کشور هستند، پرستارانی که خواستار خدمت در خارج از کشور هستند. بنا بر اخبار و آمار اعلام‌شده از سوی نظام پرستاری، هم‌اکنون در دانمارک دو هزار پرستار ایرانی در حال ارائه خدمت هستند.»
جدا از پرستارانی که مهاجرت می‌کنند شمار زیادی از پرستاران نیز دیگر حاضر به اشتغال در ساختار درمانی کشور نیستند حتی اگر مهاجرت نکنند. احمد نجانیان در اینباره گفته «سازمان تأمین اجتماعی گزارش داده که با ترک خدمت زیادی در جامعه پرستاری مواجه است. همچنین در برخی از استان‌ها بخش‌های بیمارستانی و اتاق عمل‌ها در حال تعطیل شدن هستند زیرا پرستاران به این نتیجه رسیده‌اند که به هر حال مجبورند در ساعات اضافه‌کاری اجباری حضور پیدا کنند.»
سلمان اسحاقی سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفته در سال گذشته، ۱۵۹۰ پرستار در ایران به دلایلی همچون سقف حقوق پایین، اضافه کاری ناچیز و سختی کار، از شغل خود استعفا داده‌اند.
سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که تعداد استعفاها و کناره‌گیری‌های پرستاران دو تا سه برابر بیشتر از مهاجرت‌های این قشر است.
استعفای ۱۵۹۰ پرستار در یک سال!
سلمان اسحاقی سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفته در سال گذشته، ۱۵۹۰ پرستار در ایران به دلایلی همچون سقف حقوق پایین، اضافه کاری ناچیز و سختی کار، از شغل خود استعفا داده‌اند.
سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که تعداد… pic.twitter.com/YnnXPJuO8x
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 30, 2024
پرستاران سال هاست که نسبت به درآمدهای ناچیز، شرایط دشوار شغلی، شیفت‌های طولانی و اضافه‌کاری اجباری اعتراض دارند.
احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری توضیح داده که «پرستاران بطور متوسط ۲۵ هزار تومان بابت هر ساعت اضافه کار دریافت می‌کنند، یکی دیگر از مشکلات نیز اضافه کار اجباری است که به پرستاران بعد از کامل شدن شیفت، ۸۰ ساعت اضافه کار اجباری داده می‌شود؛ این زحمات زیاد با پرداخت کم باعث نارضایتی پرستار شده که می‌تواند به اختلال در نظام سلامت منجر شود.»
احمد نجاتیان نیز تعطیلی برخی از بخش‌های بیمارستانی را در پی کمبود پرستار تأیید کرده و گفته که «در برخی استان‌ها بخش‌های بیمارستانی و اتاق عمل‌ها در حال تعطیل شدن هستند زیرا پرستاران به این نتیجه رسیده‌اند که به هر حال مجبور هستند در ساعات اضافه کاری اجباری حضور پیدا کنند.»
رئیس کل سازمان نظام پرستاری افزوده «پرستاران موظف شده‌اند که علاوه بر ساعات کار موظفی خود به سرکار بیایند اما اضافه کار اجباری بر اساس احکامی که از دیوان عدالت اداری دریافت کرده‌اند ممنوع است و قانون، اجازه اضافه کار اجباری دادن به پرستاران را نمی‌دهد.»
پرستاران و کادر درمان پزشکی در تابستان گذشته با اعتصاب سراسری خواستار افزایش حقوق و دستمزد و همچنین پرداخت حقوق معوقه، لغو اضافه کار اجباری و بهبود شرایط کار خود شدند. این اعتصاب‌ها و اعتراض‌ها که با حمایت اتحادیه‌های صنفی و نهادهای بین‌المللی از جمله شورای بین‌المللی پرستاران روبرو شد.
آغاز موج دیگری از اعتراضات پرستاران؛ یک فعال صنفی می‌گوید مشکلات با پرداخت معوقات حل نمی‌شود
با گسترده شدن اعتصاب سراسری پرستاران و اختلال در فعالیت بیمارستان‌های دولتی، محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت دولت مسعود پزشکیان وعده حل مشکلات پرستاران داد. او در ابتدا اعلام کرده بود که «مشکل انباشت مطالبات جامعه پرستاری ظرف دو هفته آینده برطرف می شود» اما یک روز بعد از این وعده عقب‌نشینی کرد و گفت: «انتظارات مالی پرستاران را در حد توان کشور پیگیری می کنم.»
او با اینکه نخست وعده حل مشکلات طی «دو هفته» را داده بود، در اظهارت دیگری گفت «برای ارتقای جایگاه هویتی و حرفه‌ای پرستاران گفتگوهایی را با رئیس جمهور و اعضای دولت، آغاز کرده‌ام.»
در نهایت چند روز پس از وعده وزیر بهداشت برای پرداخت معوقات پرستاران، وزارت بهداشت رقم ناچیز یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به حساب پرستاران واریز کرد.
این موضوع سبب شد موج دیگری از اعتراض پرستاران به راه بیافتد و پرستاران در چند شهر از جمله اصفهان، قم و کاشان تجمعات اعتراضی برگزار کردند.
به نظر می‌رسد دلسردی و اعتراضات پرستاران که به اشکال مختلفی از مهاجرت و ترک کار تا تجمعات اعتراضی و اعتصابات ادامه دارد، در صورت بی‌تفاوتی وزارت بهداشت به تهدیدی جدی برای ساختار درمانی کشور تبدیل خواهد شد.
