بازارهای ارز و طلا همچنان با افزایش قیمت روبرو هستند و در آنسو ریزش و خروج پول حقیقی از بازار بورس ایران ادامه دارد. کارشناسان نسبت به اثرات التهاب در سه بازار مهم ارز، طلا و بورس بر اقتصاد کشور و به ویژه بر معیشت حقوق‌بگیران هشدار می‌دهند.
تلاطم در بازار ارز و طلا و بورس روز سه‌شنبه اول آبان‌ماه نیز ادامه یافت. در نخستین روز آبان قیمت هر سکه کامل طلا ۵۴ میلیون و ۴۹۰ هزار تومان و هر مثقال طلای ۱۸ عیار ۴ میلیون و ۳۷۸ هزار و ۳۲۰ هزار تومان بود.
قیمت هر دلار آمریکا در این روز ۶۶ هزار ۴۰۰ تومان، هر یورو ۷۱ هزار و ۷۶۰ تومان، هر پوند بریتانیا ۸۶ هزار و ۱۷۰ تومان، هر درهم ۱۸ هزار و ۵۰ تومان و هر لیر ترکیه ۱۹۴۰ تومان اعلام شد.
بازار بورس ایران نیز روند منفی روزهای گذشته را ادامه داد و شاخص کل بورس با ریزش بیش از ۱۳ هزار واحدی، به محدوده یک میلیون ۹۹۳ هزار واحد سقوط کرد.
در روزهای گذشته عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد به صورت لفظی حمایت‌هایی از بازار سرمایه داشته است اما به نظر می‌رسد سهامداران توجهی به این حمایت های اعلامی نداشته و تصمیم به فروش دارایی خود در بازار بورس گرفته‌اند.
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که قرار گرفتن شاخص کل در محدوده ۱/۹ میلیون واحدی با توجه به رونق بازارهای موازی، خروج پول حقیقی از بازار سرمایه را سرعت می‌بخشد و این بازار را با رمق کمتری روبرو می‌کند.
بازار بورس ایران از ابتدای سال تا کنون سه موج ریزش عمیق را سپری کرده است. نخستین سقوط بازار در ابتدای سال و حدود اردیبهشت‌ماه آغاز شد و تا پایان خردادماه ادامه یافت که در این مدت، شاخص بیش از ۱۲ درصد ریزش داشت.
تداوم ریزش بازار بورس و قیمت‌های بی‌سابقه در بازار ارز و طلا
– صبح امروز دوشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۳ قیمت هر دلار به ۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان، قیمت هر یورو به ۷۰ هزار و ۲۶۰ تومان، قیمت هر پوند به ۸۴ هزار و ۳۵۰ تومان و قیمت هر درهم امارات به ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان رسید.
– بازار سرمایه با ریزش ۱۳… pic.twitter.com/79EmgFsVoe
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 21, 2024
دومین موج نزولی شاخص کل بورس ایران در اواسط تیرماه آغاز شد و بازار تا اواخر مردادماه در این روند نزولی قرار گرفت و بیش از ۱۰ درصد دیگر ریزش کرد. اما آخرین مورد از سقوط بازار در چند هفته گذشته و از ابتدای مهرماه و در پی افزایش تنش میان جمهوری اسلامی و اسرائیل رخ داده است.
علیرضا باغانی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با وبسایت «تجارت نیوز» با انتقاد از اینکه «برخی مسئولان اصرار دارند بگویند که اوضاع عادی است» گفته «وقتی شما نمی‌توانید در بورس حتی یک برگه سهم بفروشید و در مقابل طلا و ارز هر روز رکوردهای جدیدی را در قیمت و تقاضا ثبت می‌کنند، این یعنی نگرانی‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده و شرایط عادی نیست.»
تنش‌زایی جمهوری اسلامی در منطقه، احتمال حمله نظامی اسرائیل به ایران و چشم‌انداز مبهم و حتی منفی مذاکرت هسته‌ای جمهوری اسلامی با غرب همگی از جمله عواملی هستند که بر خروج سرمایه از بازار بورس و ریزش شاخص‌ها در این بازار موثر هستند. افزایش انتظارات تورمی در بازار سکه و طلا نیز با افزایش قیمت‌ها نمایان شده است.
اینهمه در حالیست که فارغ از مسائل جمهوری اسلامی در منطقه و قرار گرفتن سایه جنگ بر سر کشور، اقتصاد کشور با مشکلاتی حاد روبرو بوده و به نظر نمی‌رسد تیم اقتصادی دولت پزشکیان نیز بتواند شرایط را بهبود ببخشد.
درست در روزی که شاخص کل بازار بورس ایران به زیر دو میلیون واحد سقوط کرد، مسعود پزشکیان رئیس دولت لایحه بودجه ۱۴۰۴ کل کشور را به مجلس شورای اسلامی ارائه و در سخنانی از لزوم اصلاح یارانه انرژی گفت. او هزینه تمام شده قیمت بنزین را هشت هزار تومان اعلام کرد. همچنین افزایش ارقام درآمدهای نفتی و غیرنفتی برای اقتصادی که با جنگ و هزینه‌های آن روبروست، زیر تحریم قرار گرفته و سطح تولید در آن به دلیل مشکلات مختلفی چون کمبود نقدینگی و عدم جذب سرمایه‌گذاری و کمبود انرژی به شدت کاهش یافته، نشان از کسری بودجه دولت در سال پیش رو دارد.
اینهمه بیانگر تشدید بحران‌های اقتصادی در صورت تداوم شرایط موجود است. این در حالیست که شوک‌های اقتصادی در پی افزایش قیمت ارز و طلا و ریزش بورس، بر تورم و افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات اثر خواهد گذاشت. نتیجه چنین روندی افزایش مشکلات اقتصادی حقوق‌بگیران و کوچک‌تر شدن سفره‌های آنها است.
در همین رابطه حسین راغفر اقتصاددان در گفتگو با روزنامه «کار و کارگر» گفته «جنگ فعلی در منطقه خاورمیانه، بر بازارها اثرگذار بوده است و این اثرگذاری به اشکال مختلفی خود را به اقتصاد کشورهای مختلف از جمله ایران تحمیل کرده است.»
او افزوده «از سوی دیگر این افزایش نرخ‌ها در داخل کشورمان هم ذی‌نفعان بزرگ و قدرتمندی دارد. درواقع چنین نیست که همه از گرانی‌ها زیان کنند، بلکه این نوسانات برندگانی دارد که ثروتهایشان هر روز بیشتر می‌شود و در مقابل اکثریت مردم را از این امر زیان می‌کنند. این «مافیای طلا» در داخل که گفته می‌شود با نهادهای قدرتمند همسو هستند، به اصطلاح موفق شدند در همین روزها از این گرانی به اصطلاح کره چربی برای خود گرفتند.»
به گفته حسین راغفر «عامل اصلی کسری بودجه فعلی همین هزینه‌های برون مرزی هستند که به شکل تورم در داخل کشور منعکس می‌شود.»
او همچنین گفته «به نظر نمی‌رسد فعلا جنگ پایان یابد. این امر در ادامه می‌تواند موجب تلاطم‌های گسترده‌تری در وضعیت اقتصادی کشور شود.»
این اقتصاددان تأکید کرده «نرخ طلا یک شاخص کلیدی است چرا که بر مبنای قیمت طلا، کالاهای دیگر هم نرخ‌هایشان تغییر می‌کند. درواقع از نظر قدرت نقد شوندگی هم می‌توان گفت طلا یک نوع پول است و به سرعت می‌توان آن را خرج کرد. ضمن اینکه مردم ایران هم بنا به تجربه، در شرایطی که تورم بالا است، مردم برای حفظ قدرت خرید خود، سراغ خرید طلا می‌روند. به همین جهت طلا هم اکنون یک کالای سرمایه‌ای هم به حساب می‌آید. اینها دست به دست هم داده‌اند تا هر افزایشی در قیمت طلا به سرعت به شکل تورمی خود را به تمام اقتصاد تحمیل کند.»
افزایش قیمت دلار نیز به عنوان نبض اقتصاد ایران شناخته می‌شود و از آنجا که تولید در ایران به واردات مواد اولیه و تکنولوژی وابسته است، با افزایش قیمت ارز، قیمت تمام‌شده اکثر کالاها افزایش پیدا می‌کند و موجی از افزایش قیمت در بازارهای مختلف شکل می‌گیرد.
