رئیس مرکز جوانی جمعیت با اشاره به افزاسش تعداد سالمندان در ایران خواستار برنامه‌های پزشکی و درمانی در حمایت از سالمندان شده است.
صابر جباری رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت اعلام کرده سالمندان حدود ۱۱/۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.
او گفته ۴۷/۷ درصد از سالمندان مرد و ۵۲/۳ نیز زن هستند و به طور کلی ایران به سمت زنانه شدن سالمندی حرکت می‌کند.
صابر جباری همچنین به لزوم برنامه‌های حمایتی پزشکی برای زنان اشاره کرده و گفته «وزارت بهداشت، بسته‌های مراقبتی سلامت زنان را از سنین پایین به ویژه در دوران نوجوانی و جوانی در اختیار جامعه هدف قرار می‌دهد.»
او افزوده به طور مثال، دیابت یک بیماری غیرواگیر است و جزو پنج عامل اصلی مرگ‌ومیر در میان زنان محسوب می‌شود که به هنگام سالمندی سبب بروز مشکلات فراوانی می‌شود. وزارت بهداشت در نظر دارد از ابتلای زنان به بیماری‌هایی مانند دیابت جلوگیری کند و در صورت ابتلای آنها به این بیماری از بروز عوارض خطرناک آن جلوگیری کند.
به گفته رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، مسائلی مانند بهداشت دهان و دندان، اختلات شنوایی و بینایی جزو چالش‌های سلامت سالمندان است و هزینه فراوانی به آنها تحمیل می‌کند. سالمندان برای حل مسائل بهداشت دهان و دندان، اختلات شنوایی و بینایی به دندان مصنوعی، سمعک و عمل جراحی بینایی نیاز دارند که جزو خدمات گران حوزه سلامت است. امیدوارم در مسیری قرار گیریم که اقدمات مداخله‌ای حل اختلالات بینایی، شنوایی و بهداشت دهان و دندان سالمندان تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار گیرد.
او همچنین افزوده که سالمندان به دلیل بروز مشکلات سلامت به پزشکان بسیاری مراجعه می‌کنند و ناچار هستند که داروهای بسیاری مصرف کنند. گاهی اوقات، داروهای تجویزی با یکدیگر تداخل دارند و سبب بروز مشکلات بیشتری برای سالمندان می‌شود. وزارت بهداشت، دوره‌های آموزشی به منظور تجویز داروهای کمتر برای پزشکان برگزار می‌کند تا سالمندان با داروی کمتر درمان شوند.
سالمندان که بخش زیادی از آنها را بازنشستگان تشکیل می‌دهند نه تنها از بیمه‌های درمانی رضایت ندارند بلکه از مستمری‌ها و حقوق‌های ناچیز و ناکافی بازنشستگی نیز شکایت دارند.
افزایش تقاضای بازنشستگی پیش از موعد و تشدید بحران در تأمین اجتماعی
در سالهای گذشته بازنشستگان مختلف، از بازنشستگان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی تا بازنشستگان صندوق‌های بازنشستگی دولت، تجمعات و اعتراضات زیادی را در شهرهای مختلف برگزار کردند اما دولت برای افزایش حقوق و بهبود مزایای شغلی آنها اقدامی انجام نداده است.
بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی در ایران به مرز ورشکستگی رسیده‌اند و به عقیده کارشناسان کسری صندوق‌های بازنشستگی به دلیل «تغییرات جمعیتی و سنی»، «کاهش نسبت پشتیبانی» و «بدهی دولت به صندوق‌ها» است.
در این میان مهمترین مشکل آنها افزایش رقم بدهی دولت به این صندوق‌ها است. دولت‌های گذشته به اسم تسویه بدهی، اقدام به واگذاری شرکت‌های دولتی زیان‌ده و ورشکسته به صندوق‌های بازنشستگی کرده‌اند که این موضوع بر انباشته شدن مشکلات صندوق‌های بازنشستگی افزوده است.
بر اساس آمارها رقم بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است. از سوی دیگر با روند افزایش تعداد سالمندان به نظر می‌رسد بحران صندوق‌های بازنشستگی رو به افزایش باشد.
در این رابطه وبسایت «انصاف نیوز» در یک گزارش نوشته صندوق‌های بازنشستگی در حالی می‌توانند مستمری بازنشستگان را پرداخت کنند که از سوی دیگر، بیمه‌شدگان به تعداد کافی وجود داشته باشند و حق بیمه بپردازند تا از طریق آورده آنان به صندوق مبلغ مستمری تامین شود. این مستمری از زمان بازنشسته‌شدن تا زمان فوت افراد پرداخت می‌شود. برای سنجش بهتر این مسئله شاخصی تحت عنوان «فاصله سن بازنشستگی تا امید به زندگی» طراحی شده است. این شاخص نشان می‌دهد که چند سال بین زمان بازنشستگی تا فوت افراد وجود دارد. بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که این نسبت در سال ۱۳۳۰ نزدیک به ۱۱ سال بوده است. به عبارت دیگر، زمانی که یک شخص در سال ۱۳۳۰ بازنشسته می‌شد، صندوق بازنشستگی به طور میانگین تا ۱۱ سال به او مستمری پرداخت می‌کرد.
این گزارش افزوده چون سن بازنشستگی در ایران به مرور زمان کاهش یافته و در مقابل امید به زندگی مردم بیشتر شده، در سال ۹۹ فاصله سن بازنشستگی تا امید به زندگی به بیش از ۲۴ سال رسیده است. این در حالی است که تغییرات ترکیب جمعیتی ایران به سمتی در حال حرکت است که در سالهای آینده جمعیت سالمند و بازنشسته بیشتر از جمعیت جوان و شاغل خواهد بود. در نتیجه این تغییرات، صندوق‌های بازنشستگی با افزایش پرداخت مستمری و کاهش دریافت حق بیمه مواجه خواهند شد و همین مسئله ناترازی آنان را تشدید خواهد کرد.
غلامرضا سلامی، اقتصاددان، با هشدار نسبت به بحران‌های عمیق صندوق‌های بازنشستگی گفته «صندوق‌های بازنشستگی مثل بمب ساعتی کار می‌کنند؛ مگر اینکه ما به‌طور کلی تغییر اساسی در سیاست‌ها داشته باشیم؛ یعنی برگردیم به اقتصاد جهانی، تجارت بین‌المللی و تحریم‌ها برداشته شود و نفت صادر کنیم.»
این اقتصاددان تأکید کرده «علاوه بر اینکه سرمایه‌گذاری می‌کنیم، جذب سرمایه خارجی و داخلی هم داشته باشیم تا بتوانیم درآمد ایجاد کنیم و از همین طریق، هزینه‌های جاری دولت و بدهی‌ها پرداخت کنیم.»
صندوق‌های بازنشستگی «پول» ندارند؛ راهکار دولت افزایش سن بازنشستگی است!
مهرداد لاهوتی معاون پارلمانی اتاق تعاون نیز پیشتر هشدار داده بود که یکی از بحران‌های آینده کشور صندوق‌های بازنشستگی هستند ولی راه نجات آنها در ادغام صندوق‌ها یا برداشتن چتر حمایتی دولت از این صندوق‌ها و اقشار تحت پوشش آن نیست.
معاون پارلمانی اتاق تعاون افزوده بود که مردم به رشد و بلوغ رسیده‌اند و راه نجات صندوق‌های بازنشستگی کشوری و صندوق تأمین اجتماعی این است که اداره این صندوق‌ها به صاحبان اصلی خودش واگذار شود. این شیوه نوعی خصوصی سازی است و اگر چنین اتفاقی بیفتد صاحبان صندوق‌ها برای منافع خود تلاش می‌کنند.
مهرداد لاهوتی تأکید کرده بود که اگر صندوق تأمین اجتماعی منابع خود را در بانک‌ها سپرده گذاری می‌کرد بیشتر به سودآوری می رسید تا اینکه امروز فعالیتهای اقتصادی را در پیش گرفته است. بیش از ۹۰ درصد منابع صندوق بازنشستگی کشوری را دولت تأمین می‌کند. اگر گردانندگان صندوق بازنشستگی صاحبان اصلی آن یعنی بازنشستگان بودند هیچ‌گاه هواپیما خریداری نمی‌کردند و منافع اقتصادی صندوق را با حساسیت بیشتری لحاظ می‌کردند.
جمهوری اسلامی اما افزایش سن بازنشستگی را راهکار نجات صندوق‌های بازنشستگی ارزیابی کرده و در برنامه هفتم توسعه افزایش پلکانی سن بازنشستگی را گنجانده است. این اقدام با هدف افزایش بهره‌وری نیروی کار یا کمک به رشد اقتصادی صورت نگرفته بلکه دلیل آن نبود پول در صندوق‌های بازنشستگی است آنهم در حالی که موضوع اشتغال و بیکاری نسل‌های جوان یکی از معضلات اقتصاد کشور به شمار می‌رود.
