افزایش قیمت مواد غذایی در ایران سفره‌های اقشار حقوق‌بگیر را بیش از پیش کوچک کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد هزینه برای خرید مواد غذایی بیش از نیمی از درآمد خانوارها را می‌بلعد.
در روزهای گذشته قیمت سیب‌زمینی طی یک شبانه‌روز حدود ۴۳ درصد افزایش یافت و از ۲۱ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان رسید. قیمت گوجه فرنگی نیز نسبت به ابتدای فصل که هر کیلو گرم بین ۲۱ تا ۲۶ هزار تومان بود اما در روزهای گذشته در حال افزایش است و تا ۶۰ هزار تومان و بیشتر هم عرضه می‌شود. کالاهای روزمره سفره خانوارها در ماه‌های اخیر بین ۴۰ تا ۵۰ درصد گران شده‌اند.
علی حیدری نماینده کارگران در شورای عالی کار گفته که «وضعیت قیمت‌ها با توجه به تورم بیش از ۷۰ درصدی، خرید را برای مردم سخت‌تر کرده و بیشتر اقلام خوراکی از سبد خانوارهای کم درآمد حذف شده‌اند.»
این فعال کارگری گفته «مردم بیشتر از هر چیز نیاز به ثبات قیمت‌ها دارند، موضوعی که تاکنون توجهی به آن نشده و دولت‌ها در برابر این افسارگسیختگی، سیاستی جهت اعمال و بازگشت آرامش به بازار مواد خوراکی و تقویت بنیه مالی مردم نداشته‌اند.»
علی حیدری گفته «باید پذیرفت که با توجه به کاهش قدرت مالی اکثر مردم، خرید کالاهای ضروری و به ویژه اقلام خوراکی مورد نیاز مصرف مردم، کمتر شده است.»
در همین رابطه علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت از نصف شدن سرانه مصرف گوشت خبر داده و گفته «سرانه مصرف گوشت در جامعه سالم باید ۷۵ گرم در روز باشد که الان برای هر نفر در کشور ما ۳۵ گرم است که تقریبا نیمی از سرانه در نظر گرفته شده است.»
معاون وزیر بهداشت همچنین گفته بود که روزانه باید ۲۵ گرم فیبر مصرف شود در حالی که این میزان در کشور ما اکنون ۱۵ گرم در روز است. نان سبوس‌دار و سبزیجات و میوه‌ها منبع فیبر هستند و افزایش مصرف فیبر از بروز مشکلات گوارشی و سرطان‌ها جلوگیری می‌کند.
اینهمه در حالیست که احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به تازگی وعده داده بود که بر اساس مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی قرار است ارز مورد نیاز کالای اساسی تخصیص داده شود تا نرخ نهایی کالای اساسی افزایش پیدا نکند. این در حالیست که افزایش قیمت مواد خوراکی بطور پیوسته ادامه دارد.
وبسایت «اکو ایران» نیز از «سهم ناچیز فقرا از کیک اقتصاد ایران» خبر داده و نوشته بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از توزیع درآمد در سال ۱۴۰۲، سهم دهک اول و دوم هزینه‌ای از هزینه کل کشور ۵.۹۵ درصد بوده است. در ۴ دهه اخیر سهم هزینه این دو دهک نوسانات بسیاری داشته و عمده این نوسانات نه به دلیل افزایش مصرف حقیقی، بلکه افزایش سطح عمومی قیمت‌ها بوده است.
این گزارش افزوده در مواقعی همچون هدفمندسازی یارانه‌ها قدرت خرید خانوارهای دهک پایین و در نتیجه سهم آنها از هزینه کل افزایش یافته است.
همچنین تأکید شده از سوی دیگر، در دوران همچون بعد از جنگ ۸ ساله و آغاز تحریم‌های بین‌المللی در ابتدای دهه ۹۰، سهم ۲۰ درصد کم‌هزینه‌ترین جمعیت کشور افزایش یافته است. دلیل آن نیز وخامت وضعیت سایر افراد کشور بوده و وضعیت خانوارهای دهک اول و دوم نمی‌توانست بدتر از آن چیزی که بود شود.
آمارها نشان می‌دهد افزایش قیمت مواد خوراکی برای سالهای پی‌درپی سبب بحران تغذیه‌ای در میان اقشار کم‌درآمد و حقوق‌بگیری شده که درآمدهای‌شان متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران شاخص قیمت مصرف‌کننده در آبان‌ماه، قیمت‌های گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» از ابتدای دهه ۹۰ تا کنون بیش از ۴۴ برابر افزایش یافته است. به گزارش بنکر (Banker)، شاخص کل قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور در آبان ماه به حدود ۲۸۰ رسیده است، در حالی که این شاخص در ابتدای دهه ۹۰ تقریباً ۱۱ بود.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در گزارشی اعلام کرده که نرخ فقر در ایران از ابتدای دهه ۹۰ تا سال ۱۳۹۶ روند ثابتی داشته است اما از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ حدود ده درصد افزایش یافته و از سطح ۲۰ درصد به ۳۰ درصد رسیده است.
اینهمه در حالیست که روند افزایش جمعیت فقیر در حال سرعت گرفتن است و چشم‌انداز اقتصاد ایران نیز حاکی از تداوم روند صعودی تورم دارد.
دولت مسعود پزشکیان نیز با وجود وعده‌های زیادی که برای ساماندهی اقتصاد کشور و معیشت مردم داده بود در عمل به وعده‌های خود شکست خورده است.
از زمانیکه امرداد امسال دولت پزشکیان آغاز بکار کرد تا کنون قیمت ارز با سرعت افزایش یافته بطوری که قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد ایران تا ظهر چهارشنبه ۲۱ آذرماه ۱۴۰۳ به ۷۳ هزار و ۸۰۰ تومان افزایش یافت. قیمت هر یورو ۷۷ هزار و ۵۰۰، هر پوند بریتانیا ۹۳ هزار و ۹۹۰ تومان، هر درهم امارات ۲۰ هزار و ۲۰۰ و هر لیر ترکیه به ۲۱۱۵ تومان قیمت گذاری شده است.
قیمت‌ها در بازار طلا هم در ماه‌های گذشته روندی صعودی را طی کرده است و قیمت هر سکه طلا به ۵۳ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان افزایش یافته است. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز در افزایشی بی‌سابقه به ۴ میلیون و ۸۲۸ هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمت ارز بطور مستقیم و غیرمستقیم بر افزایش قیمت انواع کالا و خدمات در کشور اثر دارد. از سوی دیگر دولت با کسری بودجه روبروست و احتمال افزایش قیمت بنزین در آینده نزدیک افزایش یافته است.
کارشناسان هشدار می‌دهند اقداماتی مانند افزایش قیمت بنزین اثرات تورمی ناگهانی در پی خواهد داشت و بسیاری از خانوارها تحمل چنین فشاری را نخواهند داشت.
در همین رابطه حسین حبیبی فعال کارگری در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» در مورد آماده کردن صحنه برای گرانی بنزین گفته «آقای پزشکیان، این روزها شما و دولتمردان‌تان مدام از ناترازی و ارزان بودن نرخ بنزین نسبت به قیمت جهانی صحبت می‌کنید؛ سوال این است مگر ما هم چیزمان جهانی است؟ خودروهای تولید شده فاقد کیفیت و پرمصرف هستند ولی قیمت عرضه شده به مردم جهانی‌ست و بعضاً از سطح قیمت جهانی نیز بالاتر است. جاده‌ها و خیابان‌ها فاقد استاندارد و بی‌کیفیت هستند و همین بی‌کیفیتی جاده‌ها چه هزینه‌های گزافی که به مردم به ویژه کارگران تحمیل نمی‌کند! مزد و حقوق نیروی کار، چه نسبتی با حقوق کارگران در دیگر کشورها دارد؟ به قیمت بنزین فوب خلیج فارس توجه کرده‌اید، دستمزد کارگران کشورهای حاشیه خلیج فارس را ندیدید؟! آیا کارگران مسئول ناترازی‌های شما هستند؟!»
فرامرز توفیقی فعال کارگری نیز گفته «پزشکیان و اصحاب دولتش مدام از ناترازی‌ها انتقاد می‌کنند؛ گویا ما باید برای ناترازی‌ها چاره بیندیشیم نه دولت! چون ظاهراً مسئول همه‌ی این ناترازی‌ها طبقه‌ی کارگر است! دولت فقط از ناتوانی می‌گوید؛ مثلاً آقای همتی که قبیل انتخابات مدعی داشتن فرمول برای مدیریت نوسانات ارز و نرخ تورم بود، حالا فقط از ناتوانی و مشکلات زیرساختیِ غیرقابل حل می‌گوید.»
او با بیان اینکه کارگران بار افزایش وحشتناک قیمت‌ها را به دلایل غیرمعقول و غیرقابل قبول بر دوش گرفته‌اند؛ افزوده «می‌گویند کره به این دلیل گران شده که روسیه درگیر جنگ اوکراین است و کره از ایران به روسیه می‌رود؛ سیب‌زمینی و گوجه فرنگی گران می‌شود می‌گویند به خاطر قراردادهای صادراتی‌ست؛ خب راه صادرات را ببندید! مجوزهای خروج کالاهای اساسی را بگیرید و لغو کنید!»
این فعال کارگری خطاب به رئیس دولت چهاردهم گفته «آقای پزشکیان، شما دارید زمینه‌ها را برای گرانی‌های بیشتر آماده می‌کنید؛ برق و گاز را گران کردید، غذا هم نجومی گران شده؛ می‌خواهید بنزین را هم گران کنید، بسم‌الله! فقط گفتمانِ ناترازی را جلو نیندازید؛ اگر واقعاً ناترازی دارید، چرا تریبون را به سمت مردم گرفته‌اید، روی آن را بچرخانید!»
فرامرز توفیقی تأکید کرده که «طبقه‌ی کارگر دیگر توانِ تاوان دادن ندارند، با سبد معیشت بیش از ۳۵ میلیون تومانی و دستمزد ۱۱ میلیون تومانی، هیچ جوری دیگر نمی‌شود از کارگران تاوان کشید.»
