در شرایطی که گفته میشود با شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، آمریکا کارزار «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را از سر خواهد گرفت، منابع غیررسمی گزارش دادهاند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای «فروش اضطراری نفت ایران» از مقامات ارشد نظام دستور دریافت کرده است.
از سوی دیگر بر اساس آمار شرکت اطلاعات کالا «کپلر»، صادرات روزانه نفت ایران به چین در ماه نوامبر با کاهش نیم میلیون بشکه نسبت به پایان تابستان، به حدود یک میلیون و ۳۱۰ هزار بشکه سقوط کرد، اما آمارهای تازه نشان میدهد که تحویل نفت ایران به چین در ماه دسامبر (آذرماه) بار دیگر افزایش یافته است.
این آمار تأیید میکند که جمهوری اسلامی با دور زدن تحریمهای آمریکا، اقدام به فروش نفت کرده است اما مقامات دولت جو بایدن مدعی هستند که بر اجرای تحریمها علیه جمهوری اسلامی نظارت دارند.
معمولاً دو تا سه هفته طول میکشد که محمولههای نفتی ایران به بازارهای چین برسد. بر همین اساس در صورت خرید محمولههای بارگیری شده، تحویل نفت ایران به چین در ماه دسامبر به بالای ۱/۸ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
در مجموع، بر اساس آمارهای کپلر، جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ بطور متوسط روزانه یک میلیون و ۵۱۲ هزار بشکه نفت تحویل چین داده که ۳۴ درصد بیشتر از سال گذشته و دو برابر سال ۲۰۲۲ بوده است.
آبرام پیلی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با اشاره به جدیدترین تحریمهای واشنگتن علیه فروش نفت جمهوری اسلامی اعلام کرد: «گزارشهای تاییدنشدهای درباره انتقال و فروش ذخایر نفت ایران دریافت کردهایم. تحریمهای نفتی ایران همچنان پابرجاست و بطور کامل اجرا خواهد شد.»
وزارت خزانهداری آمریکا در روزهای گذشته تحریمهای تازهای را علیه ۳۵ نهاد و کشتی به دلیل مشارکت در قاچاق نفت ایران به بازارهای خارجی و در راستای تشدید فشارها بر «ناوگان شبح» جمهوری اسلامی اعمال کرده است.
پالایشگاههای کوچک و مستقل چینی موسوم به «تیپات» اصلیترین مشتریان نفت ایران هستند. محمولههای نفتی از ایران از طریق دلالها با استفاده از کشتیهایی که موقعیتیاب آنها خاموش میشود که به «ناوگان شبح» معروف هستند، تحت عنوان نفت عراق، عمان، امارات و مالزی حمل و نقل میشوند.
همزمان برخی منابع گزارش دادند پالایشگاههای هندی نیز خرید نفت از ایران را متوقف کردهاند. آنها نگران هستند که با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید به دلیل عدم پایبندی به تحریمهای جمهوری اسلامی با مجازات روبرو شوند.
با اینهمه حمید بورد مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تکذیب شایعه کاهش صادرات نفت ادعا کرد: «وضع فروش و صادرات نفت همانند گذشته مطلوب است.»
خبرگزاری بلومبرگ ۱۴ نوامبر (۲۴ آبانماه) گزارش داده بود که پالایشگاه غیردولتی «لندبریج» در چین برای جایگزین کردن نفت ایران، یک محموله دو میلیون بشکهای از آفریقا برای ماه ژانویه ۲۰۲۵ سفارش داده است. این نفت موسوم به «موستاردا»ست که بسیار شبیه به نفت سبک ایران است.
مدیران این پالایشگاه اعلام کرده بودند به دلیل «تغییر شرایط»، بجای نفت ایران و روسیه از آفریقا سفارش نفت دادهاند.
با توجه به بحران اقتصادی شدید در ایران، اگر ترامپ کارزار «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را احیا کند، جمهوری اسلامی با وضعیت وخیمتری روبرو خواهد شد.
در همین ارتباط عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت مسعود پزشکیان ۱۶ آبانماه در یک سخنرانی با اشاره به «بیثباتی، افزایش تورم و رشد نقدینگی» اعلام کرد که «عدم رشد درآمد ارزی ناشی از فروش نفت» چالشهای بیشتری برای اقتصاد ایران ایجاد کرده است.