قطع برق و گاز صنایع کشور را با زیان‌های هنگفت روبرو کرده بطوری که خسارات وارد شده به شرکت‌های فولادسازی به علت محدودیت انرژی طی ۹ ماه نخست امسال بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده است.
رسول خلیفه سلطانی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد از خسارت بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی به شرکت‌های فولادسازی طی ۹ ماه نخست امسال خبر داده و گفته «مسئولان دولت چگونه انتظار دارند تولیدکنندگان صنایع مختلف که به دلیل محدودیت‌های انرژی تحمیل شده بر آنان نتوانسته‌اند به درستی تولید و کسب درآمد کنند، مالیات، بیمه، اقساط بانکی و قبوض برق و گاز و امثالهم را به‌موقع پرداخت کنند؟»
او همچنین این سوال را طرح کرده که «آیا دغدغه وزرای اقتصادی دولت صرفاً باید مدیریت نرخ ارز و مقررات ارزی باشد؟ آیا تضعیف صنعت کشور و تأثیرات منفی که بر معیشت مردم دارد، برای کمیسیون اقتصادی دولت اهمیت ندارد؟»
به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد، بسته حمایت از صنعتگران به علت قطع مکرر قطع و گاز در کمیسیون اقتصادی دولت معطل مانده است.
زیان هنگفت صنایع حتی سبب واکنش خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) نیز شده است. این خبرگزاری گزارش داده که بی‌توجهی به ناترازی برق ضمن آنکه قطع مکرر برق را از فصل گرم به فصل سرد سال گسترش داده، می‌تواند این موضوع را به یکی دیگر از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران تبدیل کند. طبق برآوردها، قطع شدن‌های ناشی از ناترازی برق که اکنون بیش از ۱۷ هزار مگاوات ساعت است، به صنایع کشور میلیاردها دلار خسارت وارد می‌کند.
در این گزارش آمده که قطع برق باعث توقف خطوط تولید در کارخانه‌ها می‌شود که به معنای از دست رفتن فرصت‌های تولید و کاهش درآمد بنگاه‌هاست. در برخی موارد، این توقف‌ها می‌تواند به از دست رفتن سفارش‌های مهم و کاهش سهم بازار بنگاه‌ها در رقابت جهانی منجر شود. بنابراین یکی از خسارت‌های ناشی از قطعی برق، تولید از دست رفته است.
«ایرنا» افزوده علاوه بر این، در بسیاری از صنایع، قطع ناگهانی برق باعث خرابی مواد اولیه و نیمه‌ساخته می‌شود. به عنوان مثال، در صنایع غذایی و دارویی، قطع برق می‌تواند به فساد مواد اولیه و ضررهای مالی قابل توجهی منجر شود. پس دیگر خسارت قطعی برق را می‌توان به دلیل ضایعات مواد اولیه دانست.
این گزارش همچنین تأکید کرده قطعی برق به تجهیزات و خط تولید نیز آسیب وارد می‌کند. روشن و خاموش شدن مکرر دستگاه‌ها به دلیل قطع برق، عمر مفید تجهیزات را کاهش و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش می‌دهد. این مسئله به ویژه در صنایع سنگین مانند فولاد و پتروشیمی که به تجهیزات گران‌قیمت وابسته‌اند، نمود بیشتری دارد.
در ادامه آمده که از دست رفتن بازارهای صادراتی، از دیگر پیامدهای قطع مداوم برق است. تأخیر در تولید و تحویل کالاها به دلیل قطع برق، اعتماد مشتریان خارجی را کاهش می‌دهد و باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی می‌شود. این مسئله به ویژه در صنایعی که بخش قابل توجهی از درآمد خود را از صادرات تأمین می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز به تازگی چند بار درباره آثار زیانبار قطع برق و گاز صنایع هشدار داده است.
او در یکی از اظهارنظرهای اخیرش گفته اگر تولید با وقفه مواجه شود، اشتغال نابود شده و معظلات اجتماعی ناشی از آن گریبانگیر معیشت خانوار خواهد شد.
وزیر صمت افزوده «تاب‌آوری صنایع به انتها رسیده و توانی بیش از این برای ادامه تولید باقی نمانده است.» همچنین «تولیدکننده و صنعتگر توانی برای حفظ بنگاه و اشتغال کارکنانش ندارد و عواقب سوء ناشی از این سهل‌انگاری متوجه اهالی صنعت و آحاد جامعه خواهد بود.»
جمهوری اسلامی حتی برآورد دقیقی از خسارت ناشی از قطع مکرر برق و گاز صنایع ندارد و آمارهای متناقضی در اینباره ارائه می‌شود که همگی با وجود تفاوت، بیانگر رقمی هنگفت هستند.
علیرضا عباسی نماینده کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی خسارت قطع برق به صنعت کشور حداقل ۸ میلیارد دلار اعلام کرده اما علی محمودیان مدیر اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و خدمات وابسته، خسارات قطع برق به صنایع و واحدهای صنفی را تا کنون ۱۱ میلیارد دلار اعلام کرده است.
آرش نجفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران خسارت بخش صنعت در اثر خاموشی‌های سال ۱۴۰۳ تاکنون را بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بیان کرده است.
علی صادقی همدانی رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق اصفهان نیز گفته اگر مبنای محاسبه این خسارت را نرخ ارز مؤثر یعنی دلار ۶۵ هزار تومانی در نظر بگیریم، میزان خسارت ناشی از ناترازی برق صنایع کل کشور ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
این ارقام همگی خسارت ناشی از قطع برق را نشان می‌دهند در حالی که بخشی از خسارت وارد شده به صنایع مختلف کشور به علت قطع گاز طی پنج ماه گذشته بوده است.
دولت پزشکیان در حالی حدود شش ماه است که زمام امور اجرایی جمهوری اسلامی را به دست گرفته که هیچ راهکاری برای حل بحران انرژی در کشور ندارد.
مسعود پزشکیان رئیس دولت بطور شفاف از ناتوانی دولت در مدیریت کمبود انرژی خبر داده و گفته «از همان آغاز رسمی فعالیت دولت چهاردهم به طور جدی به دنبال رفع ناترازی‌های انرژی هستیم، اما تا امروز از هر راهی که خواستیم اقدام کنیم، با یک مشکل دیگر مواجه شده‌ایم.»
شرایط فوق بحرانی کمبود انرژی؛ تعطیلی سراسری صنایع ایران در راه است
دو راهکاری که در حال حاضر از سوی مقامات دولتی برای مدیریت بحران انرژی مطرح است، تولید انرژی مورد نیاز صنایع توسط خود واحدهای صنعتی و تولیدی، و همچنین افزایش تولید با تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر است.
علی‌محمد ابویی رئیس هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولاد ایران در گفتگو با وبسایت «فرارو» از سیاست‌های غلط دولت در مدیریت بحران انرژی گفته «اخیرا شنیدم که به برخی از صنایع ابلاغ شده که باید بخشی از برق موردنیازشان را خود تامین کنند و بخشی را دولت می‌دهد. این ارقام آنچنان بزرگ است که نشان دهنده این است که هنوز که هنوز است، کیلویی کار می‌کنیم و نه علمی. همچنین نامه‌ای دیدم که به انجمن مهندسان ساختمان ابلاغ شده بود که پایان کار ساختمان‌ها زمانی داده شود که پشت بام‌های این ساختمان‌ها به تجهیزات انرژی‌های تجدیدپذیر مجهز شده باشد. اتفاقا این هم غلط است. دو حالت بیشتر ندارد: یا می‌خواهیم این ماجرا را به شکل علمی و ریشه‌ای درست کنیم و یا می‌خواهیم فقط رفتار‌هایی کنیم که فعلا سر و صدا‌ها کم شود و فعلا در پست و مقام‌ها بمانیم. در دولت‌های قبلی هم گفته می‌شد فعلا تولید را ادامه دهیم تا ببینیم به کجا می‌رسد.
او همچنین درباره راهکار افزایش پرسرعت تولید انرژی هم گفته «این که ما فکر کنیم با تولید برق بیشتر یا تولید گاز بیشتر دوباره به نقطه‌ای که ۶ یا ۷ سال پیش برمی گردیم، به لحاظ فنی، با این سیستم و با این وضعیتی که داریم و با توجه به مسیری که انرژی جهان طی می‌کند، نه برای ما ممکن است و نه از دید من علمی است. ما باید اندک اندک به سمت تغییر سبد انرژی کشور حرکت کنیم. این اتفاقی که رخ داده است، متعلق به ۲ سال و ۳ سال و ۵ سال نیست، بلکه نتیجه طراحی اشتباه انرژی برای کشور بوده. ما در ۱۴ دولت پس از انقلاب، مسیر اشتباهی را رفته‌ایم. ما سبد انرژی ر ا اشتباه طراحی کرده‌ایم و امروز آثار آن مشخص است.»
بسیاری از کارشناسان معتقدند رفع ناترازی انرژی با بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر اگر چه راهکاری درازمدت و ضروری و لازم است اما با توجه به بودجه دولت و ناتوانی در جذب سرمایه‌گذاری بعید است ادعای دولت در رفع مشکل ناترازی در کوتاه‌مدت از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر عملی باشد.
در همین رابطه سعید مهذب ترابی کارشناس انرژی می‌گوید: «نمی‌توان گفت انرژی تجدیدپذیر امکان‌پذیر نیست اما در این قصه یک افراطی صورت گرفته است.»
این کارشناس انرژی درباره ادعا‌های مسئولین مبنی بر افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر گفته که «این روز‌ها آمارهای مربوط به تولید برق در ابعاد وسیع مطرح می‌شود اما به نظر من تمام این آمار‌ها اشتباه است. با توجه به قابلیت‌های اقتصادی کشور و حتی حجم واردات و تولید داخل و توان اجرایی، باید از توسعه صحبت کنیم. وقتی در ۲۰ سال، تنها یک هزار مگاوات تجدیدپذیر ایجاد کردیم، چگونه در سه سال می‌خواهیم ۲۰ هزار مگاوات تولید داشته باشیم؟ با این توان اقتصادی نمی‌توان حرف‌های بزرگ زد.»
