معاون سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده در صورتی که بودجه کافی برای پمپاژ لایروبی تالاب میانکاله تأمین نشود، تا سال ۱۴۰۸ الی ۱۴۱۰، تالاب میانکاله و خلیج گرگان از بین خواهند رفت.
احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست روز دوشنبه ۱۵ بهمن ۱۴۰۳ اعلام کرد که «در حال حاضر در تالاب میانکاله لایروبی انجام شده و به دنبال تأمین اعتبار برای پمپاژ هستیم و اگر پمپاژ انجام نشود، تا سال ۱۴۰۸ تا ۱۴۱۰، تالاب میانکاله و خلیج گرگان را از دست می‌دهیم.»
این خبر در حالی منتشر شده که هفته گذشته نیز خبری درباره اینکه ۴۲ درصد از تالاب‌های ایران در سال‌های ۹۸ و ۹۹ به دلیل خشکیدن به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده‌اند منتشر شد.
اکنون احمدرضا لاهیجان‌زاده در توضیح وضعیت تالاب‌های ایران گفته «۲۰ سال پیش می‌خواستند تالاب حله بوشهر را از محیط زیست بگیرند و حقابه آن را به کشاورزان بدهند که با دعوا و به سختی جلوی این کار را گرفتیم اما اکنون دیدگاه به محیط زیست بهتر شده است.
او با اشاره به مزایای تالاب‌ها گفته «ماهی‌های تالاب‌ها پروتئین یک میلیارد نفر در سراسر جهان را تأمین می‌کنند. ۴۰ درصد جانوران آبزی و خشکی‌زی در تالاب‌ها زندگی و تولیدمثل می‌کنند. تقویت تاب‌آوری و کاهش اثرات تغییر اقلیم از مهمترین کارکردهای تالاب است.»
معاون سازمان حفاظت محیط زیست همچنین گفته «۹۰ درصد بلایای طبیعی مربوط به آب است و اکر در سال ۱۳۹۸ هورالعظیم و شادگان نبوند شهرهای شادگان، هویزه و دیگر شهرهای جنوب خوزستان غرق می‌شدند. همچنین ۶۶۰ میلیون نفر در سراسر جهان معیشت ماهیگیری وابسته به تالاب دارند.»
علی محمد طهماسبی بیرگانی مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و دبیر ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار نیز معتقد است امنیت اکولوژیک زیربنای امنیت غذایی و… است و خشک شدن تالاب‌ها تبعات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای دارد.
علی محمد طهماسبی بیرگانی توضیح داده که «سال ۹۸ و ۹۹ براساس مطالعات انجام‌شده توسط ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار مشخص شد که از ۳/۵ میلیون هکتار مساحت تالاب‌های کشور، حدود یک میلیون و ۴۶۰ هزار هکتار به دلیل خشکیدگی به منابع گرد و غبار بدل شده‌اند. به این ترتیب، ۴۲ درصد سطح تالاب‌های ما در آن سال‌ها با غبارخیزی مواجه بوده است. بررسی‌های اخیر ما برای به‌‌روز‌رسانی منشأ‌های گرد و غبار داخلی کشور نشان می‌دهد سطح تالاب‌های خشکیده و مناطق غبارخیز تالابی به شدت افزایش یافته است.»
او همچنین درباره اینکه چرا تالاب‌ها به منشاء انتشار ریزگرد تبدیل می‌شوند گفته «تالاب همچنان که از نامش پیداست محدوده‌ای است که باید آب داشته باشد به عبارت دیگر، تالاب به معنای آبگیر است. تالاب‌ها آخرین مقصد منابع آب در حوضه آبخیز هستند و عناصر ریزدانه در آنها انباشت می‌شوند. زمانی که در تالاب آب نباشد و دچار خشکیدگی شود، به واسطه عناصر ریزدانه پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به کانون‌های گرد و غبار را دارند؛ زیرا در این محدوده‌ها حتی جریان‌های باد با سرعت کمتر هم باعث جابجا شدن عناصر ریزدانه‌ها می‌شوند.»
در ایران ۱۵۴ تالاب وجود دارد که ۸۴ تالاب بین‌المللی و ۳۴ تالاب هم عضو کنوانسیون رامسر هستند. کنوانسیون رامسر (پیمان بین‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها و حیوانات و گیاهان وابسته به آنها) در سال ۱۹۷۱ به امضا رسید که در آن، فهرستی از تالاب‌های مهم دنیا تهیه شده که به «فهرست رامسر» شهرت دارد.
طی سال‌های گذشته روند خشکی تالاب‌های ایران با خشکیدن «گاوخونی»، «پریشان» و «ارومیه» شروع شد و با «بختگان»، «هامون»، «هورالعظیم»، «میقان»، «میانکاله»، «قوری گل»، «انزلی»، «صابری»، «هیرمند»، «یادگارلو» و «لپو» مازندران ادامه یافت. این فهرست در حال طولانی‌تر شدن است و مقامات جمهوری اسلامی نیز اقدامی برای مدیریت وضعیت بحرانی در تالاب‌های کشور انجام نمی‌دهند.
اکنون با گذشت پنج سال از تصویب «قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور»، وضعیت تالاب‌های ایران مرز بحران را رد کرده و بسیاری از آنها خشک شده‌اند.
در «قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور» سازمان حفاظت محیط‌زیست موظف شد نیاز آبی اکولوژیکی تالاب‌ها را تعیین کند و وزارت نیرو براساس این نیازها، آب مورد نیاز را تأمین کند.
آرزو اشرفی‌زاده مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به تازگی درباره «حال بد» تالاب‌های کشور گفته بود که «وضعیت تالاب‌ها عملکرد کل سیستم در مدیریت منابع آبی را نشان می‌دهد، در نتیجه نیازمند اتخاذ تصمیمات فوری و تغییر برخی رویکردها هستیم، با خشکسالی و تغییر اقلیم، ۱/۵ میلیون هکتار از تالاب‌ها غبارخیز شده‌اند و ۵۵ درصد آنها ظرفیت غبارخیزی بالایی دارند.»
ماه گذشته نیز گزارش شد کاهش بارندگی و عدم تخصیص حقابه به خشکسالی‌ها دامن زده بطوری که ۹۹ درصد سطح تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک است.
حسین اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط زیست استان اصفهان در اینباره با اشاره به اینکه میزان زه‌آب‌ها و پساب حاصل از کشاورزی در فصل سرما یک کمی بیشتر می‌شود گفته بود «این میزان زه‌آب ورودی در فصل گرم به ۵۰ تا ۷۰ لیتر بر ثانیه می‌رسد و هوا که سرد می‌شود این میزان به حدود ۱۰۰ لیتر بر ثانیه می‌رسد که برای نیاز آبی تالاب بسیار ناچیز است و سطحی را نمی‌تواند آبدار کند و تنها سطح بسیار کمی از مصب تالاب را مرطوب می‌کند.»
کاهش بارندگی در سال آبی جاری نه تنها به تهدیدی علیه محیط زیست و حیات تالاب‌ها تبدیل شده بلکه هشدارهایی نیز درباره تأمین آب آشامیدنی شهروندان مطرح شده است.
روزنامه «هم‌میهن» در گزارشی با اشاره به کاهش ۵۷ درصدی ظرفیت سدهای ایران و نبود پیش‌بینی بارش‌های قابل‌توجه در ماه‌های آینده، این احتمال را مطرح کرده است که سهمیه‌بندی آب در تابستان ۱۴۰۴ افزایش یابد.
بر اساس این گزارش، ۶ سد مهم کشور کمتر از ۱۰ میلیون مترمکعب آب دارند و سدهای «شمیل» و «نیان» در هرمزگان کاملا خالی‌اند. همچنین ورودی آب به سدها نسبت به سال گذشته ۵ درصد کاهش یافته و به ۵.۹ میلیارد مترمکعب رسیده است. خروجی آب نیز افزایش یافته و به ۸ میلیارد مترمکعب رسیده است.
عباس علی‌آبادی وزیر نیرو دولت پزشکیان کمبود آب را به مشترکان پرمصرف نسبت می‌دهد. به گزارش روزنامه هم‌میهن علی‌آبادی می‌گوید برنامه‌هایی برای مدیریت مصرف و تدوین قوانین مناسب و برخورد جدی با مصرف کنندگان در دست تهیه دارد.
در این گزارش تاکید شده است که در صورت ادامه روند فعلی، ممکن است مصارف خانگی و صنعتی با قطعی یا سهمیه‌بندی آب مواجه شوند که می‌تواند به صنایع نیز آسیب برساند.
