نشریه آلمانی «تاگس اشپیگل» می‌نویسد علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی خود را برای مقابله با یک حمله احتمالی نظامی از سوی اسرائیل آماده می‌کند. کارشناسان بررسی می‌کنند که چه عواملی احتمال وقوع چنین سناریویی را افزایش می‌دهد و و چه عواملی می‌توانند مانع آن شوند.
در این گزارش که ۱۸ فوریه (۳۰ بهمن) منتشر شد، با اشاره به بازدید علی خامنه‌ای از دستاوردهای جدید نظامی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی آمده است که در پس این نمایش پیام روشنی وجود داشت: «هر کسی که جرأت کند به ایران حمله کند، قدرت بازیابی‌شده این کشور را احساس خواهد کرد.»
موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک و مهمات پیشرفته؛ جمهوری اسلامی ماه‌هاست که سرمایه و نیروی زیادی را صرف توسعه و نوسازی توانایی‌های نظامی خود، به ویژه در حوزه پهپادی کرده است.
نقطه اوج این نمایش، معرفی پهپاد انتحاری «حدید ۱۱۰» بود. کارشناسان فناوری توضیح دادند، که پیشرانه جت جدید این پهپاد، سرعت و مانورپذیری بالاتری را فراهم می‌کند و آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای هدف قرار دادن اهداف استراتژیک تبدیل کرده است.
نگرانی از حمله اسرائیل
به نظر می‌رسد رژیم ایران بطور جدّی در حال تقویت کردن ظرفیت‌های دفاعی خود است. دلیل این اقدام، نگرانی از این است که اسرائیل، شاید حتی با حمایت ایالات متحده، در صدد وارد آوردن ضربه‌ای قاطع به جمهوری اسلامی باشد.
«تاگس اشپیگل» می‌نویسد، این نگرانی بی‌اساس نیست. جمهوری اسلامی پس از یک حمله گسترده از سوی اسرائیل در اکتبر سال ۲۰۲۴ به‌ویژه در حوزه پدافند هوایی تقریبا بی‌دفاع شده است.
پدافند هوایی جمهوری اسلامی در ضعف شدید
فابیان هینتس کارشناس تسلیحات از اندیشکده بین‌المللی مطالعات راهبردی (IISS) در برلین می‌گوید: «پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران پیش از اینهم ناکارآمد بود و با از کار افتادن سامانه‌های روسی S-300 در آوریل و اکتبر ۲۰۲۳، وضعیت آن وخیم‌تر شد.»
به گفته او، مهم‌تر از این، حکومت ایران بخش عمده‌ای از قابلیت بازدارندگی خود را از دست داده است؛ قابلیتی که به کمک تهدید به واکنش متقابل، از حملات پیشگیری می‌کرد. اکنون اسرائیل تقریباً قادر است هر هدفی را در ایران مورد حمله قرار دهد و حتی احتمال دارد تأسیسات هسته‌ای این کشور را نیز هدف بگیرد.
نتانیاهو به دنبال حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران؟
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، از طرفداران حمله به سایت‌هایی است که گمان می‌رود در برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی نقش دارند. در اول اکتبر ۲۰۲۴ (فروردین ۱۴۰۳) جمهوری اسلامی برای اولین بار مستقیماً اسرائیل را هدف حمله قرار داد.
با توجه به ضعف فعلی جمهوری اسلامی، نتانیاهو ممکن است این زمان را بهترین فرصت برای حمله بداند. به گفته هینتس، رژیم «ایران در واکنش به حملات بعدی با دشواری زیادی روبرو خواهد شد.»
گزینه‌های حکومت ایران در برابر حمله اسرائیل
در بخش دیگری از این گزارش آمده، البته تهران ممکن است به گزینه‌های دیگری متوسل شود، مانند تلاش برای بستن تنگه هرمز یا حمله به تأسیسات نفتی سایر کشورهای منطقه، با این حال اگر چنین تهدیداتی که به سود خود جمهوری اسلامی نیز نیست عملی باشند، به گفته هینتس، مشخص نیست که این اقدامات بتوانند اسرائیل را از حمله بازدارند.
برنامه‌های اسرائیل برای حمله به تأسیسات فردو و نطنز؟
روزنامه‌های آمریکایی «واشنگتن‌پست» و «نیویورک‌تایمز» اخیراً به نقل از منابع اطلاعاتی آمریکا گزارش داده‌اند که اسرائیل در حال آماده شدن برای بمباران تأسیسات هسته‌ای فردو و نطنز طی شش ماه آینده است.
موضع ترامپ: جنگ یا مذاکره؟
هنوز مشخص نیست که دولت اسرائیل می‌تواند روی حمایت نظامی ایالات متحده حساب کند یا نه. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا دوست اسرائیل است و جمهوری اسلامی را به عنوان یک تهدید می‌بیند. اما در عین حال، تمایلی برای ورود به یک جنگ ندارد.
ترامپ چندی پیش به فاکس نیوز گفت که «همه فکر می‌کنند اسرائیل با کمک ما و یا با موافقت ما [به تأسیسات اتمی] حمله کرده و آنجا را با بمب به جهنم خواهد فرستاد. اما من ترجیح می‌دهم این اتفاق نیفتد.» وی سپس افزوده که دو راه برای توقف تهران وجود دارد: یا با بمب یا با یک تکه کاغذ [توافق] و «من ترجیح می‌دهم با آنها به یک توافق برسم و آنها بمباران نشوند.»
حالا کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند که آیا مذاکرات بر سر برنامه اتمی رژیم ایران موفق خواهد بود یا اینکه شکست می‌خورد.
مذاکره یا جنگ؟ دو راه برای مقابله با حکومت ایران
دیوید جلیلوند کارشناس ایران و رئیس شرکت مشاوره Orient Matters می‌گوید: «ترامپ بازگشت به سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی را که در دولت اول وی اعمال می‌شد، اعلام کرده و همزمان افراد بسیاری را که از سیاست سختگیرانه علیه رژیم ایران حمایت می‌کنند در دولت خود به کار گرفته است.»
بمب‌های سنگرشکن برای اسرائیل
یک نشانه دیگر از دوگانگی سیاست ترامپ این است که او اخیراً فروش بمب‌های MK84 به اسرائیل را تأیید کرده است؛ [این محوله اخیراً به اسرائیل منتقل شد] چیزی که جو بایدن رئیس جمهور پیشین آمریکا مانع آن شده بود. بایدن نگران بود که اسرائیل این بمب‌ها را در مناطق پرجمعیت غزه بطور بی‌هدف استفاده کند.
بمب‌های MK84 از بزرگترین بمب‌های هدایت‌نشده در زرادخانه آمریکا است. این بمب‌ها قادر به شکافتن بتن و سازه‌های فلزی هستند و برای تخریب پناهگاه‌های زیرزمینی طراحی شده‌اند. تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در اعماق زمین ساخته شده‌اند تا در برابر حملات محافظت شوند.
گزینه‌های نامطمئن
بر اساس ارزیابی‌های فابیان هینتس، در چنین شرایطی تهران نیز گزینه‌های موفقیت‌آمیز در برابر خود ندارد: «احتمالا رژیم می‌تواند تصمیم بگیرد که آخرین قدم را به سوی تشدید تنش بردارد و یک بمب بسازد. ولی درست همین موضوع می‌تواند اسرائیل را وادار به یک حمله پیشگیرانه کند.»
دیوید جلیلوند کارشناس مسائل خاورمیانه در این مورد که اسرائیل در چنین حالتی چه اقدام مشخصی می‌تواند بکند، می‌گوید، احتمالا هم تأسیسات مربوط به برنامه اتمی و اهداف نظامی و هم زیرساخت‌های مدنی مانند تأسیسات تولید انرژی را هدف قرار خواهد داد.
به عقیده جلیلوند، احتمالا یک الگوی اسرائیل همان خواهد بود که علیه حزب‌الله در لبنان پیش برد: «به تدریج عناصر مرکزی ساختار نظامی شبه‌نظامیان از کار افتادند.»
در این میان نتانیاهو همچنان به یک «جبهه مشترک» با آمریکا امیدوار است. اما پس از دیدارش با مارکو روبیو وزیر خارجه ایالات متحده، روز یکشنبه ۱۶ فوریه تأکید کرد که او مصمم است «کار جمهوری اسلامی را یکسره کند.» این قاعدتا به این معنی است که اسرائیل اگر لازم باشد به تنهایی علیه دشمن وارد عمل خواهد شد.
