انواع روغن خوراکی در بازار ایران کمیاب شده و در برخی فروشگاه‌ها روغن برای فروش نیست. معاون وزیر جهاد کشاورزی، موضوع کمبود روغن را مربوط به تخصیص ارز دانسته اما رئیس اتاق اصناف کمیاب شدن روغن را تکذیب کرده و گفته «در بازار پایان سال، هیچ کمبودی در کالاهای اساسی وجود ندارد».
از دی‌ماه امسال و پس از خروج شرکت عربستانی صافولا از صنعت روغن‌سازی ایران، قیمت روغن با افزایش ۱۵ تا ۲۱ درصدی روبرو شد و خبرها حاکی از کمبود روغن در برخی فروشگاه‌ها بود. در شرایطی که مدیران دولتی مدعی بودند خروج شرکت صافولا اثری بر بازار روغن نخواهد داشت، بار دیگر در روزهای گذشته خبر کمیاب شدن روغن منتشر شده است.
شرکت عربستانی صافولا که بزرگترین سرمایه‌گذاری متعلق به عربستان سعودی در ایران بود، کل دارایی‌اش را در ایران به ارزش ۷۰۵ میلیون ریال عربستان معادل ۱۸۸ میلیون دلار فروخت و در ابتدای زمستان امسال از اقتصاد ایران خارج شد.
صافولا یک هلدینگ بین‌المللی تولید مواد غذایی عربستان سعودی است که در ایران در زمینه تولید و توزیع روغن‌های خوراکی، غذاهای دریایی، محصولات شیرینی فعالیت داشت و بیش از نیمی از بازار روغن نباتی ایران را در اختیار داشت.
اطلاعات منتشر شده درباره خروج این شرکت از ایران نشان می‌دهد مقامات جمهوری اسلامی در عمل این شرکت را از ادامه فعالیت در ایران ناامید کردند. برای نمونه گفته شد برخلاف قانون جذب سرمایه‌گذار خارجی، اجازه خروج سود سرمایه، به این شرکت داده نشد.
همچنین ارز مورد نیاز این صنعت برای واردات مواد اولیه که عمدتا شامل دانه‌های روغنی است نیز تأمین نشد و در روند تولید اختلال شدید ایجاد شد.
از سوی دیگر گفته شده این شرکت خواستار سرمایه‌گذاری سود ریالی خود در یک مجموعه داخلی بوده که مجوز آن هم صادر نشد.
اگر چه مقامات دولتی تلاش کردند کمبود روغن را در بازار که بلافاصله پس از خروج صافولا از ایران رخ داد مدیریت کنند اما اکنون و پس از فاصله کوتاهی دوباره روغن در برخی فروشگاه‌ها نایاب شده است.
در آنسو مقامات مسئول نیز اطلاعات متناقضی درباره علت نایاب شدن روغن در بازار ارائه می‌دهند. علیرضا مهاجر معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، به خبرگزاری «ایرنا» گفته «نقصان روغن در بازار به دلیل تغییر نرخ ارز بوده که با تصمیم دولت قرار شد سال آینده نیز ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به کالاهای اساسی اختصاص یابد.»
معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی افزوده «بازار روغن ایران وابسته به واردات است. با وجود وابستگی ۹۰ درصدی کشور به واردات، روغن مورد نیاز کشور تامین است و کمبودی در این خصوص وجود ندارد.»
علیرضا شریفی دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران با تکذیب کمیاب شدن روغن در بازار ایران گفته «تولید و عرضه انواع روغن مصرفی خانوار با تمام توان ادامه دارد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد و تنها مشکل، روغن مصرفی اصناف و صنایع است که با اجرای دستورات روز گذشته وزیر جهاد کشاورزی برطرف می‌شود.»
دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران افزوده «تأخیر طولانی در تخصیص ارز، به نتیجه نرسیدن عمده ثبت سفارشات مقارن با افزایش قیمت‌های جهانی روغن خام، کاهش استحصال روغن خام سویا توسط کارخانجات روغن‌کشی و باز نشدن به موقع ثبت سفارشات از دلایل اصلی مشکلات به وجودآمده در تولید و عرضه روغن نباتی است. اما با دستور وزیر جهاد کشاورزی، مطالبات ارزی پائیز صنعت روغن نباتی پرداخت و نیز توزیع روغن خام توسط شرکت بازرگانی دولتی انجام می‌شود.»
در آنسو حمیدرضا رستگارپور رئیس اتاق اصناف ایران هم گفته «در بازار پایان سال، هیچ کمبودی در کالاهای اساسی وجود ندارد. مسئله اصلی، مدیریت توزیع است. متأسفانه، در بازار توزیع، بسیاری از افراد اظهار نظر یا دخالت می‌کنند و شرایط را به سمتی می‌برند که بحران ایجاد شود.»
حمیدرضا رستگارپور افزاده «هیچ کمبودی در بازار وجود ندارد و با کسانی که اقدام به احتکار یا کم‌فروشی می‌کنند، به‌شدت و قاطعانه برخورد می‌شود. کالاهای اساسی به‌اندازه کافی وجود دارند و مشکل صرفا در نحوه توزیع است.»
رئیس اتاق اصناف ایران توضیح داده که «در حال حاضر، اتحادیه بنکداران مواد غذایی مسئولیت مدیریت و برنامه‌ریزی تامین کالا را بر عهده دارد. این اتحادیه ظرفیت بزرگی دارد و از افراد و اعضای توانمندی تشکیل شده است. باید از این ظرفیت‌های قانونی استفاده شود. شبکه توزیع مویرگی در اختیار این اتحادیه‌هاست و نقش آن‌ها باید پررنگ‌تر شود تا کالاهای اساسی را در سطح شهر و در تمامی نقاط کشور توزیع کنند.»
رئیس اتاق اصناف افزوده «مدیریت واحد در این حوزه ضروری است. این یعنی متولی امور باید یک جریان اقتصادی باشد که مسئولیت‌پذیر و پاسخگو باشد. اگر کشور به این نقطه برسد، مشکلی به‌وجود نمی‌آید. اکثر واحدهای صنفی، در حوزه توزیع کالا، خدمات گسترده‌ای ارائه می‌دهند.»
حمیدرضا رستگارپور البته تأیید کرده که خروج شرکت‌های بزرگی چون صافولا «می‌تواند در بازار اخلال وارد کند» اما همزمان گفته که «باید شبکه توزیع آنقدر قوی شود که خروج هیچ شرکتی، چه به دلایل سیاسی و چه به هر دلیل دیگر، به اصل تأمین کالا لطمه نزند. البته ممکن است در کوتاه‌مدت اختلالاتی ایجاد شود.»
