دکتر آمال مدللی (الشرق الاوسط) – دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا رژیم ایران را به لحظه رویارویی با حقیقت رسانده است. او چندی پیش در مصاحبه‌ای با شبکه «فاکس نیوز» گفت، با جمهوری اسلامی ایران به «لحظه آخر» رسیده و تأکید کرد که اجازه نخواهد داد این حکومت به سلاح هسته‌ای دست یابد. ترامپ همچنین هشدار داد: «به زودی اتفاقی بزرگ خواهد افتاد».
بر اساس گزارش وبسایت خبری «اکسیوس»، ترامپ پیامی نیز برای علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ارسال کرده و به رژیم ایران دو ماه فرصت داده تا به توافقی درباره برنامه هسته‌ای‌اش برسد وگرنه با اقدام نظامی مواجه خواهد شد. هنوز مشخص نیست که این مهلت از زمان ارسال پیام محاسبه می‌شود یا از آغاز زمان مذاکرات؛ اما گزارش‌ها حاکی از آن است که در صورت رد پیشنهاد مذاکره از سوی جمهوری اسلامی، احتمال حمله نظامی آمریکا یا اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای در خاک ایران به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
ترامپ مایل به درگیر شدن در هیچ جنگی در خاورمیانه نیست و چندین بار تأکید کرده که یک توافق صلح‌آمیز را ترجیح می‌دهد. او در مصاحبه‌ای گفت که رژیم ایران دو راه دارد: «یا از طریق نظامی یا از طریق توافق. من توافق را ترجیح می‌دهم، چون نمی‌خواهم به ایران آسیب بزنم. آنها ملت بزرگی هستند.»
آمریکا برای نشان دادن جدیت خود در هشدار به رژیم ایران یکسری اقداماتی را نیز در هماهنگی با اسرائیل آغاز کرده که از جمله گزارش‌هایی درباره نشست‌های آتی در واشنگتن با حضور هیأتی عالی‌رتبه از اسرائیل برای بررسی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در کاخ سفید است. همچنین وزارت خزانه‌داری و وزارت خارجه آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه دو شرکت چینی که نفت خام ایران را خریداری و ذخیره می‌کنند، وضع کرده‌اند. این تحریم‌ها شامل ۱۲ نهاد و یک فرد مرتبط با «ناوگان سایه»ی ایران می‌شود که نفت را به چین منتقل می‌کند.
رژیم ایران چگونه با این فشارها برخورد خواهد کرد؟
رهبر جمهوری اسلامی واکنش منفی به پیام ترامپ نشان داده و آن را فریبی از سوی آمریکا برای اعمال فشار بیشتر بر تهران توصیف کرده است. اما برخی نشانه‌ها حاکی از آن است که رژیم ایران نمی‌خواهد بطور کامل از مذاکره امتناع کند به ویژه با توجه به خبرهایی که گفته می‌شود سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) نیز به حکومت ایران مهلت مشابهی تا ماه ژوئن ۲۰۲۵ داده‌اند که به توافق جدیدی دست یابد، وگرنه با تحریم‌های بین‌المللی یا حتی حملات نظامی اسرائیل مواجه خواهد شد.
«انتخاب‌های اجباری»
جمهوری اسلامی مثل همیشه سه گزینه در برابر دارد که تا کنون از دو تا همیشه بهره برده است: مذاکره و وقت‌کُشی!
۱- مذاکره: وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که پیام ترامپ را با دقت بررسی خواهد کرد. در حالی که رهبر رژیم از فشارهای آمریکا ابراز نارضایتی کرده، اما نمایندگی آن در سازمان ملل در بیانیه‌ای اعلام کرده که مذاکره را کاملاً رد نمی‌کند، مشروط بر اینکه هدف آن صرفاً رفع نگرانی‌ها درباره احتمال نظامی شدن برنامه هسته‌ای ایران باشد. اما اگر هدف مذاکرات، نابودی کامل برنامه هسته‌ای ایران باشد، چنین مذاکره‌ای پذیرفته نخواهد شد.
۲- مقابله: تحلیل‌ها نشان می‌دهند که جمهوری اسلامی در منطقه به شدت تضعیف شده و بهترین زمان برای پایان دادن به برنامه هسته‌ای و حمایت‌هایش از گروه‌های نیابتی است. سوریه که زمانی متحد رژیم ایران بود، اکنون در مسیری مخالف تهران قرار دارد و مسیر تأمین تسلیحات به حزب‌الله لبنان قطع شده است. حزب‌الله نیز پس از حملات اسرائیل تضعیف شده و دیگر نمی‌تواند کمک زیادی به حکومت ایران بکند. حوثی‌ها در یمن و حماس در غزه نیز درگیر مشکلات خود هستند. در عراق، نیروهای نزدیک به جمهوری اسلامی تحت فشار آمریکا قرار دارند. در چنین شرایطی، حکومت ایران قدرت سابق خود را ندارد و گزینه مقابله مستقیم با آمریکا برایش دشوار است.
۳- وقت‌کُشی و خرید زمان: جمهوری اسلامی پیشتر نیز به اسم «صبر استراتژیک» سعی داشت وقت‌کُشی کرده و زمان بخرد و منتظر تغییر اوضاع در آمریکا بماند. اما این استراتژی با ترامپ که مهلت مشخصی تعیین کرده و تهدیدهایش را همراه با اقدامات عملی پیش می‌برد، کارآیی ندارد.
دونالد ترامپ گفته که قصد دارد «پیام‌آور صلح» باشد، اما آیا رژیم ایران این فرصت را خواهد پذیرفت یا مسیر رویارویی در پیش خواهد گرفت؟ اکنون، تصمیم نهایی با رهبر جمهوری اسلامی است.
*منبع: الشرق الاوسط
*نویسنده: دکتر آمال مدللى مشاور امور بین‌الملل در واشنگتن
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
