سارا ثابت – نوروز ۱۴۰۴ و مراسم چهارشنبه سوری امسال، نه‌تنها جشن‌های سنتی ایرانیان را به نمایش گذاشت، بلکه به صحنه‌ای از اعتراضات گسترده و ابراز وفاداری مردم به آرمان پادشاهی تبدیل شد. در شهرهای مختلف ایران، از تخت جمشید تا آرامگاه فردوسی، از حافظیه تا کاخ سعدآباد، صدای «جاوید شاه» و «ای شاه ایران، برگرد به ایران» طنین‌انداز شد. این موج گسترده ، نشانه‌ای از تغییر بنیادین در نگاه جامعه ایران به آینده کشور است.
مردم و اماکن ملی؛ پیوندی ناگسستنی با هویت پادشاهی
تخت جمشید میراث جاودانه: در نوروز تخت جمشید شاهد حضور هزاران ایرانی بود که در کنار بقایای شکوه امپراتوری هخامنشی، به سر دادن سرودهای ملی و شعارهای پادشاهی پرداختند. مردم نه‌تنها بدون حجاب اجباری در این مکان حاضر شدند، بلکه با افتخار شعارهایی همچون «جاوید شاه» و «این آخرین نبرده، پهلوی برمیگرده» را فریاد زدند. در آرامگاه کوروش بزرگ، مردم با نواختن دف و پایکوبی، یاد بنیانگذار ایران مقتدر را گرامی داشتند. این صحنه‌ها اعلام وفاداری مردم به هویت کهن و نظام پادشاهی است.
حافظیه؛ ادبیات ایران علیه استبداد مذهبی: شیراز، شهر عشق و ادب، در نوروز امسال شاهد خروش مردم در حافظیه بود. در حالی که حکومت تلاش داشت با مداحی و تبلیغات مذهبی، این مراسم را به نفع خود مصادره کند، مردم با سر دادن سرود «ای ایران» و شعارهایی در حمایت از خاندان پهلوی، این اقدام را ناکام گذاشتند. حافظ، شاعری که در دوران جمهوری اسلامی بطور گزینشی از او استفاده می‌شود، اینبار به عنوان نماد اعتراض علیه استبداد مذهبی به صحنه آمد.
آرامگاه فردوسی؛ احیای هویت ملی در برابر تحریف تاریخی: در مشهد، شهری که سال‌هاست تحت سیطره سیاست‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی قرار دارد، آرامگاه فردوسی به کانونی برای تجمع مردم تبدیل شد. آنان با سر دادن شعار «ایران وطن ماست، کوروش پدر ماست» نشان دادند که به روایت‌های تحریفی جمهوری اسلامی از تاریخ ایران بی‌اعتنا هستند. شعارهای مردم در این مکان به خوبی نشان داد که فردوسی و شاهنامه، همچنان الهام‌بخش یک ایران آزاد و مقتدر هستند.
کاخ سعدآباد؛ نماد محبوبیت نظام پادشاهی: تهران، قلب تپنده سیاست ایران، در نوروز امسال شاهد استقبال گسترده مردم از کاخ سعدآباد بود. این کاخ که روزگاری محل اقامت شاه فقید ایران، محمدرضا شاه پهلوی، بود، به نماد نوستالژی یک دوران باشکوه برای بسیاری از ایرانیان تبدیل شده است. رکوردشکنی بازدیدها از این کاخ موزه، پیامی روشن داشت: مردم نه‌تنها گذشته خود را فراموش نکرده‌اند، بلکه مشتاق بازگشت به دوران نظم، پیشرفت و رفاه هستند.
چهارشنبه‌سوری؛ احیای یک سنت کهن در برابر تحجر دینی: جمهوری اسلامی از همان روزهای نخستین استقرارش تلاش کرد تا سنت‌های ملی را یا به‌کلی حذف کند یا به شکلی تحریف‌شده ارائه دهد. یکی از مهم‌ترین این تلاش‌ها، محدود کردن و حتی تحریم جشن چهارشنبه‌سوری بود. اما سال‌ها سرکوب نتوانست این آیین کهن را از حافظه تاریخی ایرانیان پاک کند.
چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۴ بار دیگر نشان داد که مردم ایران حاضر نیستند فرهنگ خود را به نفع ایدئولوژی مذهبی حاکم کنار بگذارند. در بسیاری از شهرها، شعارهای «جاوید شاه» و «رضا شاه، روحت شاد» به‌وضوح شنیده شد. جوانانی که نه دوران پهلوی را دیده‌اند و نه از تبلیغات حکومتی تأثیر پذیرفته‌اند، در این شب با آتش، نماد خشم و اراده ملت، آزادی خود را فریاد زدند.
سیزده‌بدر امسال، ایران شاهد شکوهی بی‌نظیر از پیوند میان طبیعت، موسیقی و هویت ملی بود. در پارک قیطریه تهران، مردم با نواختن ساز، رقص، شادی و همخوانی سرود «ای ایران»، این روز را به جشنی ملی تبدیل کردند. در پل خواجو اصفهان، صدای موسیقی و آواز «ای ایران» در کنار زاینده‌رود طنین‌انداز شد، جایی که مردم با شادی و غرور، عشق خود را به سرزمین‌شان ابراز کردند. حتی در پل ورسک نیز هموطنان با افتخار از رضاشاه بزرگ یاد کردند، سازنده این شاهکار مهندسی که همچنان استوار ایستاده است. از کوه‌های سرسبز شمال تا دشت‌های وسیع مرکز ایران، این سیزده‌بدر چیزی فراتر از یک سنت بود؛ پیامی از همبستگی، امید و بازگشت به ریشه‌های ملی ایران
پس از بیش از چهار دهه حکومت اسلامی، مردم ایران چنین آشکار و گسترده خواهان بازگشت به دوران پیش از انقلاب هستند .پاسخ را باید در شکست‌های جمهوری اسلامی و موفقیت‌های دوران پهلوی جستجو کرد.
۱. ناکارآمدی جمهوری اسلامی
• اقتصاد نابسامان، تورم افسارگسیخته و کاهش ارزش پول ملی
• فساد گسترده و غارت منابع ملی توسط وابستگان حکومت
• سرکوب آزادی‌های فردی و اجتماعی، به‌ویژه علیه زنان
• انزوای بین‌المللی و دشمنی با کشورهای پیشرفته
۲. نوستالژی یک دوران طلایی
• دوران پهلوی با رشد اقتصادی، صنعتی شدن، و مدرنیزاسیون کشور همراه بود.
• ایرانیان در آن زمان دارای پاسپورتی با اعتبار جهانی بودند.
• آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی در دوران پهلوی قابل مقایسه با وضعیت کنونی نبود.
۳. رهبری مقتدر و ملی‌گرا
• رضا شاه، بنیانگذار ایران نوین، کشور را از وضعیت عقب‌ماندگی نجات داد.
• محمدرضا شاه، با سیاست‌های توسعه‌محور، ایران را به آستانه یک قدرت جهانی رساند.
حوادث نوروز ۱۴۰۴ و چهارشنبه‌سوری امسال نشان داد که مردم ایران از حکومت جمهوری اسلامی عبور کرده‌اند و به دنبال جایگزینی شایسته برای آینده کشور هستند. درحالی‌که جمهوری اسلامی هر روز ضعیف‌تر می‌شود، صدای بازگشت به شکوه پهلوی بلندتر از همیشه به گوش می‌رسد.
ملت ایران دیگر فریب شعارهای ایدئولوژیک را نمی‌خورد. آنان به گذشته‌ای افتخار می‌کنند که تحت رهبری پادشاهان وطن‌پرست، ایران را به اوج عزت و سربلندی رساند.
*دکتر سارا ثابت از مدیریت خانه مشروطه ایران در لندن
