دکتر مصطفی مصباحزاده و همسرش فروغ مصباحزاده (اتحادیه) در تشخیص «روح زمان» اشتباه نکردند. شاید، متأسفانه، نسلهای جوانتر و نسل قرن بیست و یکم آن طور که باید و شاید قدر «روزنامه» و «کتاب» را ندانند و وقتشان را با گفتگوها و مطالب شبکههای اجتماعی، که توسط خودشان و افرادی مانند خودشان تولید میشود، چنان بگذرانند که از آموزشهای بنیادین خود که جز از طریق مطالعهی تاریخ و ادبیات و استفاده از منابع فرهنگ و هنر ممکن نیست، غافل بمانند.
اما در دههی بیست خورشیدی و چهل میلادی که جهان در آتش جنگ میسوخت و ایران نیز از شعلههای آن در امان نمانده بود، روزنامه همان نقشی را بازی میکرد که امروز اینترنت! سخن از دورانی است که دنیا و ایران در حال پوست انداختن و در آمدن از پیلهی قرون بود.
از این نظر ابتکار انتشار روزنامهای که بتواند فراتر از «اطلاعات» برود، و پل ارتباطی شود بین مردمی که از یکدیگر و از جهان هنوز بیخبرند، بیتردید نقطهی عطفی در ارتباطات اجتماعی کشور به شمار میرفت.
دکتر مصباحزاده این ایده را با گروهی از چهرههای شناختهشدهی آن دوران از جمله زندهیاد عبدالرحمان فرامرزی به عمل در آورد. همسر وی بانو فروغ مصباحزاده که پس از چندی مدیریت «زن روز» معروفترین مجلهی هفتگی ایران را بر عهده گرفت، در عرصهی خودآگاهی زنان و تلاش برای حقوق آنها نقشی مهم بازی کرد. «زن روز» با مطالب مردمپسند، از یک سو خوانندگان را با موقعیت و مشکلات زنان ایران آشنا میکرد و از سوی دیگر دریچهای بر وضعیت زنان در کشورهای دیگر میگشود. فروغ مصباحزاده با برگزاری برنامههایی چون «دختر شایسته» سبب آشنایی دو جانبهی نسلهای جوان ایران و کشورهای دیگر میشد.
مجموعهی تغییر و تحولات حقوقی و اجتماعی و اقتصادی سه دهه پیش از انقلاب اسلامی را باید در نظر گرفت تا دریافت چرا بنیانگذار و زمامداران جمهوری اسلامی نتوانستند مانند طالبان و دیگر گروههای اسلامی، زنان ایران را از حیات اجتماعی بیرون برانند. در این تغییر و تحولات، رادیو و تلویزیون و روزنامهها نقش موثر داشتند و در میان روزنامهها، موسسه عظیم کیهان با انتشارات متعدد خود که از کودکان و زنان تا ورزشکاران و هنرمندان و دانشمندان را در بر میگرفت، نقشی انکارناپذیر داشت. از همین رو بلافاصله پس از انقلاب، غصب و خیلی زود به تیول رهبری با مدیریت چهرههای امنیتی و بدنام تبدیل شد.
کیهان که پس از چندی در خارج کشور زندگی از سر گرفت، در تاریخ روزنامهنگاری پدیدهای قابل تأمل است. این است که درگذشت دکتر مصطفی مصباحزاده در نوامبر ۲۰۰۶ و اینک درگذشت بانو فروغ مصباح زاده در مارس ۲۰۱۶ سبب نمیشود تا روزنامهنگارانی که بر اهمیت این پدیده آگاه هستند با تلاش بیشتر و همت پیگیر، انتشار «کیهان مصباحزادهها» را ادامه ندهند.