در فضا، در آزمایشگاههای علوم و یا بر روی صحنه، این بانوان تنها چند نمونه از نخبگانِ ایرانی در قامتِ «زنانِ امروزی» هستند که «اراده» را برای هممیهنان خود در مقابله با «حکومتِ متعلق به دیروز» به ارمغان میآورند.
در ایران، سیستم «مردسالاری» یا «پدرسالاری» از زبانِ به اصطلاح «ضعیفهگویانِ وِلایی» باعث شده تا زنانِ بسیاری از دست یافتن به رؤیاهای خود دور بمانند. بانوانِ ایرانی از قدرتِ کمتری در جامعه برخوردارند– نظیر جلوگیری از ورود به استادیومهای ورزشی– و این محدودیت در زندگیِ خصوصی آنها نیز به ویژه در موردِ قوانین نابرابر در جامعه مانند به حاشیه رانده شدنِ زنان در امور ازدواج، حضانت فرزند، طلاق، وراثت، آزادی بیان و حتی کنترل بر جسم و فکر و پوشش ظاهری دیده میشود. زنانِ متأهل بدون اجازهی شوهر قادر به خروج از کشور نیستند؛ بانوانِ مجرد نیز در سیطرهی خانواده بسر میبرند. این شرایطِ ناعادلانه در کنارِ اوضاعِ نا بسامان مملکت باعث شده تا زنان ایرانی هم به مقابله پرداخته و برخی از آنان با خروج از ایران بتوانند به رؤیاهای خود دست یابند. در ادامهی رّد پای گرامیداشتِ روز جهانی زن، از پنج زنِ ایرانی نام میبریم که توانستهاند پُلی از محدودیتهای وطنی به پیروزیهای جهانی بزنند.
متخصص ژنتیک و ستاره ی موسیقی راک
دکتر پردیس ثابتی، متخصص محاسباتیِ علم ژنتیک، دانش آموخته ی دانشکده ی پزشکیهاروارد است که دستی توانا نیز در ترانه سرایی و خوانندگی گروه موسیقی راک «تاوزِن دِیز» دارد. فعالیت در آزمایشگاه وی درهاروارد با همکاری نزدیک با مؤسسه ی مطالعات ژنتیک «براد»هاروارد و اِم آی تی، بر روی تحقیقات درباره ی بیماریهای واگیر متمرکز است و جالب اینجاست که نام این لابراتوار «رودز سکالِر» برگرفته از نام محقق برجسته ی ۴۱ ساله زاده ی تهران است که جایزه ی نوآوری «سمیت سونیوم» را از آنِ خود کرده است. در رزومه ی پردیس فهرست بلندبالایی از مقالههای علمی منتشر شده در مجلات معتبر پزشکی و همچنین جوایز و آثار هنری دیده میشود؛ دو دست از جنسِ لطافتِ هنری و یافتههای ژِن شناسی برآمده از پیکری واحد و ذهنی ماجراجو.
کاوشگرِ فضا
انوشه انصاری اولین زنِ کاوشگر یا توریستِ فضا است که توانست به صورت داوطلبانه در چهارمین کاوشگرِ خصوصی حضور یابد و در تاریخ جهان برای نخستین بار فضای خارج از کُره ی زمین را با لطافتِ ایرانی عطرآگین نماید. او «سفیر فضا» لقب گرفت و برگ زرینی در دفترِ فضانوردیِ جهان با عنوان «نخستین فضانورد ایرانی» ثبت کرد. انوشه در دوران نوجوانی به آمریکا مهاجرت کرد، به دانشگاههای معتبر گام نهاد، و چند شرکت موفق فنآوری اطلاعات تأسیس نمود. آرزوی وی در تسخیر فضا از شبگردیهای کودکی و ستاره بازیهای نوجوانی سرچشمه میگیرد. این بانوی کارآفرینِ ایرانی در تازهترین اقدام توانست از طریق گوشیهای موبایل و شبکهی اینترنت، راه ارتباطی خانوادههای هندی را در مناطق روستایی برقرار کند.
هنرمندِ رقص و خوانندهی آوانگارد
سوسن دِیهیم در ۱۳ سالگی در گروه رقص بالهی ملّی ایران فعالیت میکرد. او برای پیوستن به بالهی «موریس بژار» در اروپا در سال ۱۳۵۵ از ایران خارج شد و به آموزش موسیقی، تأتر، و رقص پرداخت. دیهیم از سال ۱۳۵۹ در ایالات متحده زندگی میکند و توانسته به عنوان فعال بشردوستانه، آهنگساز و هنرمندِ رقص عنوانِ «صدایِ پُر صلابت هنر ایران در غربت» را از نشریهی معتبر «لس آنجلس تایمز» دریافت نماید. در کارنامهی هنری سوسن همکاری با هنرمندان برجسته نظیر گروه «دِ بلو مَن» و «جِری گارسیا» دیده میشود. صدای وی را میتوان در آهنگهای متعددی از فیلمهای معروف همچون «آرگو»، «بادبادک باز» و «هر یکشنبهی کذایی» دنبال کرد.
زنسالارِ دو آتشه
دکتر نینا انصاری، پژوهشگر تاریخ، مطالب فراوانی دربارهی حقوق زنان در ایران به رشتهی تحریر در آورده است. بهترین کتاب وی به نام «جواهرات الله: داستان ناگفتهی زنان در ایران» توانست چهرهای «فمینیست» از نینا در جهان ترسیم نماید. او میکوشد از تمام تلاشهای نادیده ی زنان در ایران بگوید و قصّهی «خواهریِ جهانی» از بانوانی را بیان کند که با وجود ناملایمات متعدد و دستِ پلیدِ تقدیر، توانسته بودند به پیروزیهای بزرگ نائل شوند. تمام درآمدِ حاصل از فروش این کتاب به مراکزی تعلق گرفت که در جهتِ حمایت از زنانِ ایرانی فعالیت میکنند.
پرنسسِ امنیتی گوگل
پریسا تبریز، رییس بخش امنیتی «گوگل کروم» که در حلقهی درونی گوگل از او با نام «پرنسس امنیتی» یاد میشود، مسئولیتِ سنگینِ حفاظت از تکنولوژی گوگل را در مقابل مجرمان و هکرهای سایبری برعهده دارد. پریسا توانسته تأثیرِ «زن بودن» را در صنعت رو به رشد کامپیوتری که بیشتر «بوی مردانه» میدهد به رُخ سایر رقبا بکشد. وی پیشتر در بخش خدمات دیجیتال آمریکا برای تقویت امنیت نرم افزاری در کاخ سفید فعالیت میکرد و خود را «ژاکلینِ همهی تجارتها» میخواند. تبریز ۳۳ ساله که به عکاسی، آشپزی و صخرهنوردی عشق میورزد و تا پیش از دوران دانشگاه حتی به کامپیوتر دست نزده بود، ولی توانست در سال ۲۰۱۲ در مجلهی فوربس در فهرست ۳۰ برگزیدهی زیر ۳۰ سال قرار بگیرد که در صنعت فنآوری کامپیوتری قد علم کردهاند.
*منبع: نیویورک تایمز
*مترجم: علیرضا اکبری