روز زمینِ پاک
درخت برای زمین

کامیار بهرنگ – روز جهانی زمین پاک یا «روز جهانی مادر زمین» (International Mother Earth Day) فرصتی است تا تمام دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و مردم‌نهاد، شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی آگاهی‌رسانی پیرامون زیست‌بوم و یک زمین پاک را گسترش دهند.

در سال‌های گذشته بخشی از فیلم‌های سینمایی و داستان‌هایی که «تخیلی» نامیده می‌شدند تلاش کردند تا نشان دهند که انسان برای ادامه زندگی می‌بایست از کره زمین خارج شود. اما این نظریه حالا خیلی هم تخیلی نیست و استیو هاوکینگ، فیزیکدان و کیهان‌شناس مشهور بریتانیایی نیز بر این باور است که «انسان‌ها با ساخته‌های خودشان در حال نابودی زمین هستند و تنها راه نجاتشان زندگی در سیارات دیگر خواهد بود».

مدیر تحقیقات مرکز کیهان‌شناسی نظری در دانشگاه کمبریج «گرم شدن زمین» را در کنار «جنگ هسته‌ای و ویروس‌هایی که با مهندسی ژنتیک طراحی و تولید» قرار داده و نشان می‌دهد که آلودگی‌های زیست‌محیطی تا چه حد می‌تواند برای آینده انسان خطرناک باشد.

مادر زمین

سازمان ملل متحد امسال با شعار «درخت برای زمین» به سراغ جلسه‌ مجمع عمومی می‌رود تا نمایندگان بیش از ۱۷۰ کشور جهان برای امضای توافق‌نامه پاریس گردهم آیند.

۲۲ آوریل هر سال بر اساس قطعنامه A/RES/63/278 مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۹ این فرصت را فراهم آورده است تا در کنار دیگر روزهایی که به موضوع زیست‌بوم شهروندان زمین اختصاص دارد به این موضوع توجه ویژه‌ای شود.

اولین بار این روز در سال ۱۹۶۹ یکی از فعالان صلح آمریکایی به نام «جان مک‌ کانل» در اجلاس سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) پیشنهاد برگزاری این روز را مطرح کرد. یک سال بعد گروهی به نام «شبکه روز زمین» در آمریکا توانست نزدیک به ۲۰ میلیون نفر را برای این اقدام گرد آورد. امروز پس از سال‌ها فعالیت دوستداران محیط زیست سرانجام رهبران سیاسی کشورهای جهان به فکر افتادند که در مقابل گرم شدن روزافرون دمای زمین اقداماتی را متعهد شوند.

چرا باید درخت بکاریم؟

سازمان ملل متحد در تلاش است تا برنامه‌ی جهانی را برای کاشت درخت در سطح جهانی پیگیری کند. بر اساس این برنامه تا ۵ سال آینده بناست ۷/۸ میلیارد درخت در جهان کاشته شود.

درختان کمک می‌کنند تا وضعیت زیست‌محیطی منطقه تغییر کند. آنها CO2 اضافی را از جو زمین می‌گیرند. این درختان دیگر آلاینده‌های همچون اکسید نیتروژن، آمونیاک و دی‌اکسید گوگرد را جذب می‌کنند. با کاشت تعداد زیادی از درختان امکان ایجاد یک شبکه‌ی چند گونه زیست محیطی ایجاد شود.

این شبکه‌های زیست محیطی و تمام موارد مربوط به آن موجب شد تا نام «مادر زمین» برای این روز انتخاب شود و وابستگی عمیق میان انسان‌ها و دیگر گونه‌های زنده‌ی ساکن کره زمین را به محیط زیست سالم نشان دهد.

این همپیوستگی را می‌توان در پیام بان کی‌ مون نیز یافت.

فرصتی برای امید به آینده

دبیرکل سازمان ملل متحد در پیام خود به مناسبت «روز مادر زمین» گفته است: «این روز فرصتی برای تاکید بر وابستگی متقابل میان مردم و تنوع شگفت‌آور از گونه‌هایی است که با ما در این سیاره به اشتراک گذاشته شده است». او امسال را با توجه به برگزاری نشست پاریس سالی را همراه با «امید به آینده برای همه» دانست.

بان کی مون در ادامه این پیام به «اهمیت رهبری» اشاره اما بر نقش تمام ساکنان زمین تاکید می‌کند. او همچنین اضافه کرده است: «ما با انتخاب انرژی‌های کارآمد، جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی، کاهش میزان کردن و افزایش سرمایه‌گذاری‌های پایدار» می‌توانیم کمک شایانی به یک زمین سالم‌تر و البته آینده‌ای بهتر برای همه ساکنان آن را فراهم آوریم.

بان کی مون تاکید دارد که هر اقدام کوچک «اگر ضرب در میلیارد» شود می‌تواند گامی مهم برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار مورد نظر سازمان ملل متحد در سال ۲۰۳۰ باشد.

نقش شهروندی خودمان را ایفا کنیم

راه‌های ساده‌ای وجود دارد که هر کدام از ما می‌توانیم به داشتن زمینی پاک کمک کنیم؛ زمینی که بر خلاف نظر استیو هاوکینگ بتواند جایی برای آینده ما داشته باشد.

کاشتن هر درخت و توسعه شبکه‌ی سبز گامی مهم در این مسیر است. تیم‌های کاشت درخت در هر محله برای گسترش این شبکه اولین و البته مهمترین گام خواهد بود.

امروز رسانه‌های اجتماعی فرصت خیلی خوبی برای همه ما فراهم آورده است تا با نامه‌نگاری و درخواست‌های اینترنتی تعداد بیشتری از افراد یک محله را به ایجاد شبکه‌های اجتماعی دعوت کنیم.

دقت در بازیافت زباله‌ها امروزه در جهان اهمیت زیادی پیدا کرده است.

نسل امروز شهروندان جهان می‌بایست بار سنگین گذشتگان بی‌توجه به محیط زیست را به دوش بکشند. پاک کردن زمین از زباله‌هایی که بازیافت طبیعی آنها سال‌ها به طول می‌انجامد یکی از همین وظایف است. شبکه‌های سبز از همین امروز می‌توانند در حرکت‌های جمعی به پاکسازی جنگل‌ها، پارک‌ها، ساحل‌ها و هر جا که لازم است اقدام کنند.

برگزاری جلسه‌های گفتگو و تبادل نظر با متخصصان می‌تواند زندگی روزانه ما را سالم‌تر و پاک‌تر کند. استفاده از انرژی‌های پاک و پیدا کردن راه‌هایی که دست کم کمتر به زیست‌بوم اطراف خود آسیب وارد کند، راهی بسیار موثر برای انجام وظیفه شهروندی ما نه فقط در محدوده شهر و کشور بلکه در سطحی جهانی خواهد بود.

باید توجه داشت که در تمام این مسیر مهمترین گام آگاهی‌رسانی است، آگاهی برای خودمان، خانواده و تمام کسانی که در شبکه‌‌ها و رسانه‌های اجتماعی ما حضور دارند.