ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی روز شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه٬ جابجایی‌هایی در کابینه انجام داد؛ یکی از این تغییرات٬ برکناری علی النعیمی از وزارت نفت و جایگزینی او با خالد الفالح وزیر بهداشت سابق و مدیرعامل آرامکو- شرکت ملی نفت عربستان- بود. علی النعیمی از سال ۱۹۹۵ تصدی وزارت نفت عربستان را به عهده داشت و در همه‌ی این سال‌ها چهره ثابت نشست‌های سازمان صادرکنندگان نفت- اوپک- بود.
شاید به دلیل اهمیت این جابجایی است که با گذشت سه روز از آن٬ تحلیل‌ها در این مورد همچنان ادامه دارد.
شبکه سی ان بی سی آمریکا در گزارشی این اقدام را به عنوان تلاشی از سوی پادشاهی عربستان سعودی برای تصاحب بیشتر بازار نفتی در مقابل رقیب منطقه‌اش- ایران- توصیف می‌کند.
به نوشته این شبکه٬ این تغییر پس از برگزاری نشست دوحه قابل پیش‌بینی بود؛ نشست نفتی دوحه با هدف تثبیت سقف تولید کشورهای تولیدکننده نفت موسوم به طرح «فریز نفتی» در اواسط آوریل بی‌نتیجه پایان یافت.
سی ان بی سی نوشته است در این نشست به نظر می‌رسید النعیمی اقتدار خود را در میان کشورهای عضو اوپک از دست داده باشد. ریاض که بر تصمیم‌گیری‌های بسیاری از کشورهای اوپک تاثیرگذار است پیش از نشست دوحه از طرح «فریز نفتی» حمایت کرد اما نتوانست حمایت دیگر کشورها را به دست آورد و تنها در آخرین ساعات پیش از برگزاری نشست٬ محمد بن سلمان جانشین ولیعهد این کشور با تغییر ۳۶۰ درجه‌ای در مواضع ریاض در این زمینه اعلام کرد که هیچ توافقی در خصوص طرح «فریز نفتی» بدون حضور ایران انجام نخواهد شد.
ایران از پیش اعلام کرده بود با آنکه از طرح «فریز نفتی» حمایت می‌کند اما خود در آن مشارکت نمی‌کند و قصد دارد سطح تولید خود را تا رسیدن به میزان تولید پیش از تشدید تحریم‌ها علیه این کشور در دو سال گذشته ادامه دهد و سهم خود را از بازار پس بگیرد.
تشدید کشمکش‌های تهران – ریاض
حلیمه کرافت رئیس جهانی موسسه آر بی سی کپیتال مارکتس در یادداشتی٬ برکناری النعیمی از وزارت نفت عربستان را به عنوان بخشی از تحکیم قدرت محمد بن سلمان جانشین ولیعهد پادشاه عربستان تحلیل می‌کند.
محمد بن سلمان کسی است که تا حدود زیادی در سیاست‌های نفتی و اقتصادی ریاض نفوذ دارد.
کرافت می‌نویسد: «در حالی که الفالح تکنوکراتی توانا است اما در عین حال به نظر می‌رسد که به اندازه نعیمی اقتدار و استقلال نداشته باشد».
به نوشته او «نکته مهم‌تر این است که محمد بن سلمان تمرکز خود را بر اصلاحات فراگیر و پایان دادن به وابستگی به هیدروکربن‌ها و همزمان حفط سهمش از بازار در مقابل ایران قرار داده است نه افزایش قیمت نفت».
حلیمه کرافت اضافه می‌کند که این تغییر نمی‌تواند نشان‌دهنده تغییری در سیاست نفتی عربستان باشد و ریاض بیشتر به دنبال تحت فشار قرار دادن تهران است.
تهران و ریاض دارای پیشینه‌ای طولانی از کشمش‌های قدرت در منطقه هستند و به گفته تحلیلگران٬ این کشمش حالا به اوج خود رسیده است.
حلیمه کرافت می‌گوید نکته مهم این است که محمد بن سلمان خود را کاملا متعهد به راه انداختن نبردی بی‌رحمانه در مقابل ایران و در رقابت بر سر تصاحب بازار نفتی می‌داند.
او اضافه می‌کند: «او به هیچ عنوان قصد ندارد راه را برای ایران در گرفتن سهم مورد نظرش از بازار نفت باز کند».
ریاض از سال ۲۰۱۴ به صورت شفاف سیاست حفط سهمیه در اوپک را جایگزین استراتژی کاهش تولید با هدف حمایت از قیمت‌ها کرده است و به گفته تحلیلگران٬ جابه‌جایی اخیر این استراتژی را تقویت می‌کند و به همان نسبت کشمش‌ها با تهران٬ رقیب منطقه‌ای ریاض را افزایش خواهد داد.
