کتایون حلاجان (+عکس، فایل صوتی) هفتهی گذشته انجمن «فرهنگ آزاد» در پاریس به مدیریت ناهید انزلیچی میزبان فریدون فرحاندوز گویندهی با نام و آوای آشنای رادیو و تلویزیون ملی ایران بود.
فریدون فرح اندوز از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۷ در تلویزیون ملی ایران به کار اشتغال داشت. او سالها مدیر و سردبیر بخش خبر این رسانه بود و همچنین در تمام آن سالها به گویندگی و اجرای برنامه نیز میپرداخت. فرحاندوز مانند بسیاری دیگر از ایرانیان، پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، در سال ۱۳۵۸ ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد.
وی در آمریکا نیز همچنان به فعالیت حرفهای خود ادامه داد و به مدت بیست و سه سال در بخش فارسی صدای آمریکا در سمتهای گوناگون مشغول به کار بود.
صدای خوش فریدون فرحاندوز برای نسلهای مختلف ایرانیان طنینی آشناست، گویندگی فیلمهای مستند و آنونس فیلمهای سینمایی از جمله فعالیتهای او بوده است. همچنین صدای او در جایگاه راوی فیلم «پیام» از مصطفی عقاد کارگردان عرب سوریتبار که پیش از انقلاب در ایرن با نام «محمد رسولالله» اکران عمومی شد، درخاطرهی ایرانیان جاودانه مانده است. فرحاندوز پس از کنارهگیری از صدای آمریکا در سال ۱۳۸۲، به مطالعه، گزینش و اجرای اشعار شعرای معاصر ایران مشغول شد. از جمله بازخوانیهای وی میتوان «با سلامی دوباره»، « فریاد در باد»، «صدای عشق»، «آرش کمانگیر»، «دوباره می سازمت وطن» و همچنین شعرهای فریدون مشیری اشاره کرد. او همچنین به دعوت موسسه کتاب گویا، سه اثر «ضحاک ماردوش»، «افسانهها» و «سیمای دو زن» نوشته «علیاکبر سعیدی سیرجانی» را به صورت کتاب گویا اجرا کرده است.
انجمن «فرهنگ آزاد» با همکاری بنیاد کتاب گویا، روز دوم ماه مه نشستی را با حضور فریدون فرحاندوز در بررسی اشعار فریدون مشیری برگزارکرد.
فریدون فرحاندوز در این نشست به بررسی اشعار فریدون مشیری و همچنین دلیل ماندگاری نام و اشعار وی در ادبیات معاصر ایران پرداخت . او در این نشست تاکید کرد، فریدون مشیری در اشعارش ساده و بی تکلف است، از صلح، آشتی، امید و عشق سخن می گوید، ستایشگر حیات است و خصمِ مرگ، شیفتهی نور و روشنایی و بیزار از تاریکی و تباهی است.
به گفتهی فرحاندوز، در مورد اشعار مشیری نظرهای متضادی وجود دارد، گروهی از منتقدان او میگویند که او به مثابه شاعر، غرور را در ذهن مخاطبش بیدار نمیکند و به باور آنها در میان شعرهای قطعات جذاب یافت میشود، اما شعر نیستند و این برای شاعری که پنجاه سال در عرصه شعر معاصر ایران حضور داشته، نه تنها کافی نیست بلکه بسیار هم کم است. منتقدان او استدلال میکنند که مشیری در شعر خود در جا زد و پیشرفتی نکرد و این از ویژگیهای شاعر امروزی نیست. آنانی که به شعر سیاسی اعتقاد دارند، میگویند مشیری در اشعارش از صبح حرف میزند اما پنجره را نمیگشاید تا صبح را به درون اتاق راه دهد و همچنین معتقدند که در شعر مشیری نیروی تخیل شاعرانه وجود دارد اما هیچ یک از آنها شعر نیست.
فرحاندوز در ادامه افزود، موافقان شعر او اما همانند مردمی که اشعارش را دوست دارند او را میستایند. دکتر عبدالحسین زرینکوب میگوید: به گمان من فریدون مشیری شاعر حقیقی عصر ماست، هنرمندی بی ادعا و شاعری خردمند و فرزانه است. او در پناه هیچ جبهه، مکتب و دیدگاه خاصی نیست، بی ریا انسانیت و عشق را می ستاید وسرزمینش را که جان شاعر به فرهنگش پیوند خورده است عمیقا دوست دارد و به آن وابسته است.
فریدون فرح اندوز سپس با اشاره به صحبتهای محمد علی اسلامی ندوشن در یکی از بزرگداشتهای مشیری تاکید کرد در مملکتی که نقد ادبی در آن به معنای واقعی هرگز وجود نداشته است، تنها منتقد واقعی، گذشت زمان و مردم است، در گذر زمان این مردم هستند که شاعر را نگه می دارند و آثارش را می خوانند و اگر شاعری با گذر زمان در قلب و جان مردم ماندگار شد پس کار و وظیفه خود را به درستی انجام داده است. هنوز بعد از صدها سال مردم اشعار حافظ، خیام و فردوسی را میخوانند، در خانه هر ایرانی حداقل یک جلد غزلیات حافظ وجود دارد و گذر زمان کوچکترین خدشهای به نام و شعر این شاعران وارد نکرده است.
آنگاه فریدون فرحاندوز در این شب شاعرانه، گلچینی از اشعار فریدون مشیری، سیمین بهبهانی و سیاوش کسرایی را خواند که توسط خانم سوزی ضیایی به زبانهای فرانسه و انگلیسی، با ترجمهی خود وی، بازخوانی شد.
فریدون فرحاندوز درمصاحبهای کوتاه با کیهان لندن از کارهای آیندهی خود در رابطه با دیگر شعرای معاصر ایران صحبت کرد و در پاسخ به این پرسش که چرا بیشترین تمرکز وی بر شعر معاصر است پاسخ داد: در گذشته بر روی اشعار کلاسیک بسیار کار کردهام از جمله رباعیات خیام، و یا اشعار حافظ که خوانده و ضبط هم کردهایم اما امکان انتشارش هنوز فراهم نشده است. اما لزوم کار بر روی شاعران معاصر بیشتر است به این علت که آثار آنان کمتر خوانده شده و از آنجا که این آثار به زبان نسل جدید نزدیکتر است من ضرورت خواندن و شنیده شدن آنها را بیشتر میبینیم. اشعار کلاسیک بارها و بارها خوانده شدهاند اما شاعران معاصر مهجور ماندهاند.
وی افزود: هدف از ضبط و انتشار سی دیهایی که تهیه میکنیم، تاکید بر زبان فارسی است، هم برای مردم داخل ایران و هم برای نسل مهاجران در خارج از ایران. باید زبان فارسی را به درستی یاد بگیریم، هنرمندان و شاعران خود را بشناسیم و آنها را بخوانیم. امروز به لطف تکنولوژی مدرن حتی با وجود کمبود وقت میتوانیم سی دی را داخل ماشین در زمانی که رانندگی میکنیم بشنویم، چرا این سیدیها بازخوانیِ آثار بزرگان ایران نباشد تا زبان فارسی رفته رفته فراموش نشود.
فریدون فرحاندوز در ادامهی گفتگوی خود با کیهان لندن توضیح داد: سی دیها با وجود این که در ایران منتشر نشدهاند اما کپی شده و در دسترس مردم قرار گرفتهاند و من بسیار ایمیل و پیام دارم از داخل ایران و شهرهای مختلف که نشان میدهد مردم و بخصوص جوانان بسیارعلاقمند هستند و استقبال می کنند.
بخشی از گفتگوی کوتاه کیهان لندن با فریدون فرح اندوز:
شعر «دوباره میسازمت وطن» از سیمین بهبهانی با صدای فرحاندوز: