مسعود کدخدایی – کتابخانه و مرکز اسنادِ دیگنیتی بزرگترین کتابخانه و مرکز اسناد شکنجه و پیامدهای آن در جهان است.
این مؤسسه در اکتبر ۱۳۶۶ (۱۹۸۷) به طور رسمی در کپنهاگ پایتخت دانمارک، به نام (RCT) مرکز توان‌بخشی و پژوهش در باره قربانیان شکنجه Rehabilitation and Research Centre for Torture Victims گشایش یافت.
شالوده‌ی این مؤسسه ده سال پیش از این تاریخ، با هدف ایجاد مرکزی جهانی برای گردآوری اسناد، مدارک و پژوهش‌هایی که در باره شکنجه، قربانیان شکنجه، و توان‌بخشی شکنجه‌شدگان موجود است، در دانمارک ریخته شد. در همان سال ۱۳۶۶ که این مرکز گشایش یافت، با کمک بنیاد L. C. Skaggs & Mary Skaggs Foundation که مرکز آن در امریکاست ابزار لازم برای ثبت الکترونیکی اسناد و مدارکِ گردآوری شده فراهم گردید، تا بشود آنها را در سراسر جهان در اختیار همگان گذاشت.
پس از گشایش این مرکز و کتابخانه، با توجه به استقبالی که از آن شد، سِوِن اریک باون کریستنسن Svend Erik Baun Christensen رئیس و یکی از بنیانگذاران آن، نیاز به گسترش چنین مرکزهایی را در جاهای دیگر جهان مطرح کرد و در پی آن مرکزهای همانندی در اسلام‌آباد در پاکستان (۱۹۹۱)، بولونیا در ایتالیا (۱۹۹۱)، و برلین در آلمان (۱۹۹۲) آغاز به کار کردند. این مؤسسه در برلین زیر نام Behandlungszentrum für Folteropfer یا bzfo فعالیت می‌کند.
RCT در سال‌های (۱۳۷۲) ۱۹۹۳ و (۱۳۷۳) ۱۹۹۴ با همکاری مدرسه کتابداری دانمارک، سازمان پناهندگی دانمارک و سازمان حقوق بشر دانمارک دو سمینار بزرگ آموزشی در کپنهاگ برپا کرد که افرادی از ۳۱ کشور جهان در آن شرکت کردند. در سال‌های بعد نیز (RCT) در سطح گسترده‌ای در دانمارک و بسیاری از کشورهای دیگر اقدام به آموزش تکنیک و پرنسیپ‌های گردآوری و نگهداری این‌گونه اسناد کرد. هدف از این گردهمایی‌ها این بود که تجربه‌های به دست آمده در اختیار کتابداران، متخصصانِ رشته اطلاعات و مبارزان حقوق بشر که در این زمینه بی‌تجربه بودند، قرار گیرد.
رفته رفته مرکز اسناد (RCT) در همه جهان به رسمیت شناخته شد و از سال ۱۹۸۵ همکاری با “سیستم جهانی اطلاعات و اسناد حقوق بشر” (HURIDOC) را آغاز کرد که سه سال پیش از آن با هدف گسترش آگاهی در باره روش‌های ثبت، پخش و انتشار اسنادِ مربوط به زیر پا نهادن حقوق بشر، در ژنو پایه‌گذاری شده بود. HURIDOC برای ثبت چنین اسنادی استانداردهایی را مدوّن کرد که مورد استفاده مرکز اسناد (RCT) قرار گرفت. ما امروزه این مرکز را به نام دیگنیتی (به معنای ارزش و کرامت) می‌شناسیم.
بزرگترین و مهمترین مشخصه‌ی مرکز اسناد و کتابخانه دیگنیتی که درجهان بی همتاست، پایگاه اینترنتی آن است که اکنون شامل بیش از ۵۰٫۰۰۰ سند، گزارش، مقاله، کتاب، فیلم، عکس و ادبیات شنیداری در مورد شکنجه، پیامدهای شکنجه، درمان و توان‌بخشی قربانیان شکنجه است. این پایگاه برای کسانی که در زمینه‌های مربوط به شکنجه کار می‌کنند، ابزار بی نظیری است، چون تنها پایگاه اینترنتی جهان است که مطالب مربوط به شکنجه را در زمینه‌های گوناگون درمانی، روانی، اجتماعی، سیاسی و… به ثبت می‌رساند و در اختیار همگان می‌گذارد و همزمان مرجع‌ها، گزارش‌ها، اطلاعیه‌ها، مقاله‌های گاهنامه‌های کوچک، فیلم و موردهای شنیداری و غیره را که در جایی به ثبت نرسیده، به مخاطبان معرفی می‌کند.
کتابخانه و مرکز اسنادِ دیگنیتی از راه پایگاه اینترنتی خود دستیابی سریع به مطالب را برای همگان امکان‌پذیر ساخته و تا جایی که ممکن است مطالب علمی را به زبان انگلیسی زیر پوشش قرار می دهد. علاوه بر این، آنچه را در زمینه شکنجه و موضوعات جانبی آن تولید می‌شوند و مهم و عمده و قابل اعتماد هستند، بدون توجه به اینکه به چه زبانی هستند یا به چه کشوری مربوط می شوند و یا آنکه موازین علمی حرفه‌ای و دانشگاهی را رعایت کرده‌اند یا نه، به ثبت می‌رساند.
درهای این کتابخانه در کپنهاگ به روی همه باز است، اما برای آنکه کارکنانِ این مرکز بتوانند با آمادگی کامل پذیرای مراجعان باشند، بهتر است پیشاپیش به وسیله نامه، ایمیل، تلفن یا فاکس از آمدن شما باخبر شوند. خدمات مرکز اسناد به طور عمده رایگان است، اما برای کارهایی مانند کپی گرفتن از موردهایی با حجم بسیار زیاد از شما تقاضا خواهد شد تا مبلغی بابت هزینه‌های فنی بپردازید.
هدف مرکز اسناد و کتابخانه دیگنیتی این است که با گردآوری، کاتالوگ کردن و انتشار ادبیات و موردهای تصویری و دیگر منابع اطلاعاتی که درباره شکنجه، پیامدهای شکنجه، مداوا و توان‌بخشی قربانیان شکنجه موجود است، از هر کجای جهان و به هر شکل و زبانی که هستند، این ادبیات و اطلاعات را در اختیار متخصصان بهداشت، پژوهشگران، فعالان حقوق بشر، و همه کسانی که در جهان برای کمک به قربانیان شکنجه و یا جلوگیری از آن فعالیت می‌کنند، قرار دهد. پیگیری این هدف‌ها تنها در صورت پیوستن تلاش‌های کارکنان این مرکز به کمک و همکاری افراد و سازمان‌های جامعه‌ی جهانی علاقمندِ به موضوع امکان‌پذیر است. اگر شما یا سازمان شما مقاله، گزارش، جزوه یا اَشکال دیگری از منابع اطلاعاتی قابل اعتماد در رابطه با شکنجه نوشته یا تولید کرده است، می‌توانید مرکز اسناد و کتابخانه دیگنیتی را در جریان گذاشته و با فرستادن کپی یا لینک آن، به مبارزه علیه شکنجه یاری رسانید.
نشانی سایت و امکان تماس با مرکز اسناد و کتابخانه دیگنیتی:
http://www.reindex.org/RCT/rss/Portal.php
Documentation Centre and Library
DIGNITY- Danish institute against Torture
Bryggervangen 55
۲۱۰۰ København Ø
Denmark
Phone: +45 33 76 06 00
Fax:: +۴۵ ۳۳ ۷۶ ۰۵ ۰۰
[email protected]
دیگنیتی (انستیتوی ضد شکنجه دانمارک)
این کتابخانه، همان گونه که اشاره شد، زیر نظر دیگنیتی یا انستیتوی ضد شکنجه دانمارک Danish Institute) (Against Torture قرار دارد که یک انستیتوی خودگردان و بدون هرگونه وابستگی سیاسی است.
فعالیت‌های اصلی دیگنیتی توان‌بخشیِ جان‌به‌دربردگان از شکنجه، بررسی، گردآوری سند، پیشگیری از شکنجه و خشونت‌های سازمان‌یافته، همکاری در پروژه‌های جهانی و پژوهش در این زمینه هاست.
توان‌بخشی قربانیان شکنجه‌های جسمی و روانی که به دیگنیتی مراجعه می‌کنند، با همیاری تیمی متشکل از روانشناس، فیزیوتراپ و مشاور اجتماعی صورت می‌گیرد. در صورت لزوم، روانپزشک این مرکز نیز به یاری تیم می‌شتابد.
امیدواری دیگنیتی رسیدن به جهانی به دور از شکنجه و خشونت‌های سازمان‌یافته است. هدف اصلی دیگنیتی کمک به شکنجه‌شدگان برای کاستن تاثیرات شکنجه بر آنان، و نیز جلوگیری از شکنجه و خشونت‌های سازمان‌یافته است.
دیگنیتی در ۱۹۸۲ (۱۳۶۱) آغاز به کار نمود و از آن هنگام نقشی اساسی در مبارزه با شکنجه و خشونت‌های سازمان‌یافته داشته و در این سال‌ها توانسته است از یک مرکز درمان و توان‌بخشی برای جان‌به‌دربردگان از شکنجه فراتر رفته و به عضوی مؤثر در شبکه جهانی حقوق بشر در راستای جلوگیری از شکنجه و خشونت‌های سازمان‌یافته تبدیل شود.
نشانی سایت دیگنیتی:
https://www.dignityinstitute.org/
