کامیار بهرنگ- در روزهای گذشته موضوع تخلفات در شورای شهر و شهرداری تهران برای بار دیگر مطرح شده است. در چند ماه گذشته علیرضا دبیر، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران با اشاره به اینکه «حجم تخلفات در شهرداری تهران به قدری بالاست که نمی‌توان در مقابل آن سکوت کرد و شهردار تهران باید پاسخگوی وضع موجود باشد» اضافه کرده بود: «اگر این حجم تخلفات را می‌دانستم به قالیباف برای شهردارشدن در این دوره رای نمی‌دادم».
با اینکه خود دبیر بارها تاکید کرده بود «به دنبال هیچ امتیازی از شهرداری نیستم و زمان نشان می‌دهد که من با شهرداری بسته‌ام یا نبسته‌ام» اما بیشتر انتقادات و اسناد ارائه شده از سوی او متوجه محمدباقر قالیباف بود. به همین دلیل و با توجه به جناح بندی‌های سیاسی در آن دوران توجه خاصی به این موضوع نشد تا اینکه «معماری نیوز» با تیتر «وقتی ویژه‌خواری در شهرداری اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد» سری اول اسامی دریافت کننده امتیازهای بزرگ در شهرداری تهران را منتشر کرد. بنا به آنچه منتشر شده است لیست کامل افراد شامل «۱۰۰ شخص حقوقی و ۱۵۰ شخص حقیقی است که در بین آنها نام ۷۲ نفر از مدیران ارشد شهرداری نیز به چشم می‌خورد». معماری نیوز تاوان این افشاگری را فعلا با توقیف خود پرداخته است بدون اینکه هیچ یک از این افراد یا جناح‌های رقیب تا کنون واکنشی نسبت به توقیف این وبسایت نشان داده باشند.
انتشار این اسامی بدون حاشیه نماند و در آستانه انتخابات سالیانه هیات رئیسه شورای شهر تهران (که روز سه شنبه برگزار شد) اختلافاتی را به وجود آورد.
یکی از منابع مطلع در شورای شهر تهران و خبرنگار مقیم ایران که به دلایل مشخص امنیتی نام او برای کیهان لندن محفوظ خواهد ماند، انتشار این اسامی را «حاصل سکوت نهادهایی دانست که ماه‌ها پیش لیست کامل این تخلف‌ها را دیافت کرده بودند». این در حالیست که به صورت مشخص رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران در مصاحبه با ایسنا گفته بود: «گزارش انحرافات مجموعه شهرداری تهران را چند ماه قبل به سازمان بازرسی کل کشور ارسال کرده‌ام».
این منبع مطلع که با کیهان لندن مصاحبه کرد، بخشی از انتشار ناگهانی این اسناد را به منظور تحت تاثیر قرار دادن نتیجه انتخابات هیات رئیسه دانست و تاکید نمود: «با اینکه چمران در روزهای گذشته همواره خود را از این گزارش جدا دانسته و حتی از سلطانی [مدیر سایت معماری نیوز] شکایت کرده اما بسیاری بر این باور بودند اگر او رئیس شورا نمی‌شد تعداد بیشتری از این‌گونه اسناد علیه جناح مقابل منتشر می‌شد. به این موضوع باید توجه داشته باشیم که اسناد موجود توسط یکی از اصولگرایان در اختیار معماری نیوز قرار گرفته است اما به تعبیری آنها دست پیش را گرفته‌اند که پس نیافتند».
او همچنین به سابقه این اسناد اشاره می‌کند که «در ابتدای سال جاری گزارشی برای قاضی سراج [رئیس سازمان بازرسی کل کشور] نوشته شده که رونوشتی از آن برای بیت رهبری نیز ارسال شد. بر اساس گزارش سازمان بازرسی می‌بایست بسیاری از نام‌های موجود در این گزارش بنا به حجم تخلفات با حکم سریع انفصال از خدمت، دادگاهی شوند که در آن دوران با مخالفت بیت رهبری و نهادهای بالادستی روبرو می‌شود تا اینکه این اسم‌ها در سایت‌ها علنی شد».
بنا به گفته منبع مطلع کیهان لندن از شورای شهر و شهرداری تهران، یکی از مهمترین محورهای گزارش اخیر فسادهای موجود متوجه برادران تشکری از چهره‌های نزدیک به شهردار تهران است. سید جعفر تشکری که چندی پیش پس از بالا گرفتن موضوع تخلف‌ها و رانت‌های «معاونت حمل‌ونقل و ترافیک» به معاونت دیگری در شهرداری تهران منتقل شد، گفته بود: «حدود ٢۴ سال است که قالیباف فرمانده مستقیم و من سرباز او هستم».
آنچه مشخص است اسناد منتشر شده در این نوبت نه تنها جناح‌بندی سیاسی ندارد و پای همه را به میان کشیده بلکه برای اولین بار بخشی از مافیای درون شهرداری و حامیان آن در شورای شهر را به صورت علنی افشا کرده است. بی دلیل نیست که یاشار سلطانی، سردبیر سایت معماری‌نیوز حالا با شکایت چمران و قالیباف برای ادای توضیحات به دادگاه فراخوانده شده است. سلطانی خود می‌گوید تمام این اسناد گزارش‌های غیرمحرمانه سازمان بازرسی کل کشور است که «مخفی» نگاه داشته شده است.
برای بررسی این فسادها و تخریبی که به شهر تهران وارد می‌شود با پرفسور مسعود اسماعیلو، استاد معماری و شهرسازی دانشگاه ونیز گفتگو کردیم. او در ابتدای این مصاحبه با تاکید بر این مساله که «شورای شهر و شهرداری تهران در واقع صلاحیت این را ندارند که در مورد این‌گونه مسائل شهری تصمیم بگیرند و چنین نهادهایی باید در خدمت طرح ترسیمی شهر باشند» اضافه کرد: «باید در نظر داشت که شهرسازی یک سیاست دارد یعنی انتخابی که توسط نهادهای مربوط به شهرسازی صورت می‌گیرد، بر اساس نیازهای یک شهر باید باشد. از سوی دیگر، شهر تنها آنچه بیرون زمین بوده و دیده می‌شود نیست بلکه بخشی از این شهر در واقع زیر زمین واقع شده. شبکه‌های برق، گاز، آب، تلفن، فاضلاب، فاصله‌های امنیتی، جنس لایه‌های زمینی و حرکت لایه‌های زمینی هم شامل سیاست‌های شهرسازی‌ست. با شناخت این موارد است که تصمیم بر تعیین میزان تراکم انجام می‌شود و نه اینکه یک سری سیاست‌های حتی خوب، مانند ساخت انبوه خانه برای افراد بی‌بضاعت در پیش گرفته شود. شما نمی‌توانید بدون حضور تمام آن موارد یک شهرسازی اصولی را اجرا کنید بخصوص در شهری مانند تهران که واقعا نمی‌توان اسم آن را شهر گذاشت! در تهران تمام این شبکه‌هایی که به آنها اشاره کردم روی اسلوب ساخته نشده است».
از مسعود اسماعیلو نظرش را در مورد کارتونی که نشان می‌دهد عده‌ای بالای سر تهران نشسته و می‌خواهند آن را با چاقو تقسیم کنند پرسیدم. او این کارتون را نشانه کسانی می‌داند که «به خودشان اجازه می‌دهند تا وارد حیطه‌ای شوند که تخصصی در آن ندارند. در تهران هم متاسفانه شهردار که فردی بی‌سواد در این زمینه است نباید اجازه داشته باشد که در این مسائل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری کند. من اینجا تمایل ندارم مساله را سیاسی کنم اما سیاست یک شهر طبق مسائل ارگانیک شهری و رابطه‌های میان ساختمان‌ها و اصولی از این دست تعیین می‌شود و نه زد و بندهای گروهی و فامیلی».
در کنار تمام این موضوعات، مساله فروش و تخریب بخشی از پارک‌های تهران نیز این روزها خبرساز بود، مسعود اسماعیلو در این مورد به کیهان لندن می‌گوید: «شما وقتی در هر بخشی از شهر شروع به ساخت و ساز می‌کنید (حتی اگر این روند بر اساس تمام اصول شهرسازی و توسط متخصصان باشد) مساله‌ای به نام “کاهش ضریب تخریبی شهر” مطرح می‌شود. وقتی انسان ساخت و ساز می‌کنند شما بخشی از طبیعت را به هر شکلی تخریب می‌کنید و باید این ضریب به کمترین میزان ممکن برسد. تقسیم تراکم، یکی از راه‌های کاهش این ضریب است تا کمترین فضای ایده‌آل زندگی شهروندان مورد تخریب قرار گیرد. حالا شما نگاه کنید: در تهران پارک‌هایی را که به مثابه شُش انسان برای یک شهر حیاتی است، خراب و شروع به ساخت و ساز کرده‌اند. این موضوع را باید در کنار شهر بیماری مانند تهران بررسی کرد که مشکلات بسیاری دارد و به این شکل تمام زندگی شهروندان و حتی حیوانات و محیط زیست پایتخت را در برابر خطری جدی قرار می‌دهد».
در مقدمه این گزارش خواندیم که بخشی از فساد مطرح شده در شهرداری و شورای شهر تهران، رابطه‌های فامیلی و گروهی برای به دست گرفتن پروژه‌های عمرانی است. پروژه‌هایی که به صورت غیرکارشناسی تا امروز جان برخی از شهروندان را گرفته و موجب خسارت‌های زیاد مادی و معنوی شده است. از مسعود اسماعیلو پیرامون میزان این خسارت‌ها و راه جبران آن پرسیدم. او تاکید می‌کند که «یک شهر بزرگ بدون شهروندان معنی ندارد به این تعبیر معنی شهر را شهروندانی که در آن زندگی سالمی دارند تعریف می‌کنند. اگر ما با تخریب‌هایی که به شهر تهران وارد می‌کنیم، و بخشی از آنها را شما مطرح کردید، باید درست مانند بدن یک انسان به آن نگاه کنیم. بعضی از این زخم‌ها و بیماری‌ها درمان‌ناپذیر هستند و در شهر تهران هم برخی تخریب‌ها را نمی‌شود به کلی ترمیم کرد و تنها می‌شود درصدی از تخریب آنها را کاهش داد. این موضوع هم نیازمند یک سیاست قاطع و کارشناسی است که متاسفانه مسائلی در ایران وجود دارد که امکان اجرای این سیاست‌ها را ناممکن می‌کند و روز به روز تهران به مرگ شهری خود نزدیک‌تر می‌شود».
آنچه امروز در تهران بیش از همه چیز مورد سوال شهروندان قرار دارد باندهای مافیایی هستند که به جان شهر افتاده‌اند. دکتر مسعود اسماعیلو نیز به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «شهرداری تهران با فروش تراکم و تصمیم‌های غیرکارشناسی توسط باندهای مافیایی در ساخت و ساز شهر تهران، با جان شهروندان بازی می‌کند. در اینجا توان پول و میزان نفوذ است که صحبت می‌کند و بلندی یک برج را مشخص می‌کند نه طرح‌ها کارشناسی و نیازهای شهری.
در تهران باندهایی به سرکردگی قالیباف و چمران شکل گرفته است که متاسفانه باید برخی چهره‌های ورزشی را نیز به آنها اضافه کرد. برادران خادم که زمانی در شورای شهر تهران هم حضور داشتند و حالا حسین رضازاده، علیرضا دبیر، هادی ساعی و از سوی دیگر مرتضی طلایی که زمانی رئیس کل پلیس بود. علی دایی هم با اینکه در شورای شهر تهران نیست اما از او به اسم آقای برج میلاد نام برده می‌شود. اما مهمتر از همه حسین طائب یعنی دست راست مجتبی خامنه‌ای و مسئول اطلاعات سپاه است. طائب که رئیس کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است در اولین اقدام پس از افشاگری‌های اخیر، سایت معماری نیوز را فیلتر و از دسترس خارج کرد. این مافیا برای پول‌سازی بیشتر شروع به ساخت و سازهای غیرکارشناسی کرده که مدارک تخریب آنها را می‌توان در نوبتی دیگر به صورت مفصل مطرح کرد. این گروه‌های مافیایی به راحتی تهران را تاراج کرده‌اند».
