فایل صوتی آیت‌الله منتظری درباره جنایت تابستان ۶۷ یک سند تاریخی است که می‌تواند مورد استناد هر دادگاه صالح داخلی و بین‌المللی قرار گیرد. این فایل، نفسی تازه در جنبش دادخواهی خانواده‌ها و بازماندگان کشته‌شدگان آن جنایت دمید.
نامه‌ی اعتراف و پوزش سعید مرتضوی، یکی از بدنام‌ترین چهره‌های سیاسی و قضایی رژیم ایران، با همه زیرکی که در آن به کار رفته است، بی‌تردید یکی از نتایج انتشار آن فایل صوتی و فشارهایی است که در این زمینه بر حکومت ایران می‌آید.
نامه‌ی دادخواهی «مادران پارک لاله ایران» که هفته گذشته در ۲۱ شهریور منتشر شد نیز یکی دیگر از نتایج فضایی است که التهاب و امید را در جامعه دامن می‌زند. این مادران در نامه خود علیه همه‌ی مسوولان حکومتی شریک در قتل عام سال ۶۸ اعلام جرم» می‌کنند. اعتراض‌های خاموش که زیر سایه‌ی سنگین سرکوب همواره وجود داشته، صدایی رسا می‌یابد، از سال ۶۷ فراتر می‌رود و از یک سو به سال ۵۷ و از سوی دیگر به سال ۸۸ و همین روزها می‌رسد. در تمام این سال‌ها، جنایت از سیاست فراتر رفته و قربانیان نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی را نیز فرا گرفت.
«مادران پارک لاله» در نامه خود به اساسنامه دادگاه بین‌المللی نورنبرگ استناد می‌کنند و قتل‌عام زندانیان سیاسی سال ۶۷ را «جنایت علیه بشریت» و «نسل‌کشی» می‌نامند. این مادران به تلاش‌های خود استناد می‌کنند که به هر دری زدند تا صدای دادخواهی خود را به گوش داخل و خارج برسانند. آنها اینک سندی در دست دارند که نمی‌توان با اعتراف و پوزش امثال سعید مرتضوی از زیر بار مسوولیت آن شانه خالی کرد. گورهای بی‌نام و نشان و مزارهایی که بارها با خاک یکسان شدند تا نشانی از آنها باقی نماند، هویت پیدا می‌کنند.
پای تمام سردمدارانی که در برابر انتشار این فایل صوتی موضع گرفتند و از جنایت دفاع کردند، امثال مصطفی پورمحمدی و صادق لاریجانی، علی اکبر رفسنجانی، محسن رضایی، مجید انصاری، علی فلاحیان، حسن خمینی، احمد خاتمی، و همه آن کسانی که یا به توجیه پرداختند مانند ابراهیم یزدی، تاج‌زاده، علی مطهری، یا سکوت کردند مانند علی خامنه‌ای، محمد خاتمی و حسن روحانی، نه فقط در کشتار دو سال ۶۷ و ۸۸ بلکه در تمام اعدام‌ها و سرکوب‌های تقریبا چهار دهه گیر است. بار این مسوولیت سنگین تاریخی را نمی‌توان با یک نامه به شانه‌های مهره‌ی سوخته‌ای چون سعید مرتضوی منتقل کرد.
دادخواهان اعدام و سرکوب و فلاکت اقتصاد و محیط زیست در کشور، مادران و بازماندگانِ همه‌ی لاله‌های ایران هستند.
