[گزارش] [گفتگو] [هنر]
کیهان آنلاین – ۲۸ بهمن ۹۳ – پرویز صیاد نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که کارنامه هنری‌اش سرشار از آثار برجسته طنز و جدی است این بار به عنوان هنرمندی آموزگار و مسئول دست به گرد هم آوردن جوانان با استعداد زده و امکان حضور شماری از دختران و پسران علاقمند به نمایش و بازیگری را که یا به تازگی از ایران به آمریکا آمده و یا در این کشور بزرگ شده‌اند، بر روی صحنه فراهم آورده است.
نمایشنامه کمدی درام و نیمه‌موزیکال “مستاجر” نوشته صیاد و به کارگردانی خود وی که سال‌ها قبل در ایران اجرا شده بود، در چهارمین و آخرین اجرایش در تئاتر کوچک “مورگن ویکسن” سانتامونیکا، میزبان گروهی از نویسندگان و هنرمندان تئاتر و سینمای ایران نیز بود.
پرویز صیاد در گفتگوی کوتاهی با همکار کیهان انلاین (لندن) در آمریکا توضیح داد که “اندیشه اجرای نمایش مستاجردر مجلسی پیش آمد که متن آن را برای علاقمندان تئاتر “روخوانی” کردیم. در پایان وقتی از حاضران سوال شد ایا با اجرای این نمایش بر صحنه موافق‌اند، همه یک صدا پاسخ مثبت دادند.
صیاد سپس با اشاره به دشواری‌های به صحنه بردن برنامه‌های تئاتر یادآور شد: نمایش‌هائی با هزینه سنگین و بازیگران متعدد نه تنها با امکانات تئاتر در خارج از ایران سازگار نیست حتی در انگلستان هم که مهد تئاتر است، بدون کمک‌های دولتی یا حمایت سازمان‌های فرهنگی به سادگی میسر نیست.
و آنگاه افزود: همین نمایش مستاجر اگر در زمان خود در ایران از حمایت وزارت فرهنگ و هنرسابق و هنرمندانی که در استخدام آن سازمان بودند برخوردار نمی‌بود چه بسا هرگز در ایران نیز به صحنه نمی‌رفت.
صیاد ادامه داد: اجرای نمایش‌هائی با بیش از بیست بازیگر، گروه تدارکات و هزینه سنگین دکور، و محل اجرا، تنها زمانی در ایران میسر بود که نه فیلمی به زبان فارسی دوبله می‌شد، نه تلویزیونی آغاز به کار کرده بود. در خارج از کشور نیز سوای محدودیت های ویژه مهاجرت ،عواملی موثر در کم و کیف فعالیت ما ایرانی‌ها هست که غالبا در اختیارمان نیست.
به عقیده صیاد کالیفرنیا که مرکز بیشترین ایرانی مهاجراست، زمانی تئاتر ایرانی خواهان فراوان داشت. گاه هم‌زمان چند نمایش ایرانی اینجا و آنجا به صحنه برده می‌شد اما شگفت آنکه افزایش جمعیت ایرانی در این ایالت بر فعالیت‌های فرهنگی از جمله شمار تماشاگران تئاتر نتیجه معکوس داشت! برخی این رابطه معکوس را به کوتاهی کارورزان یا دست در کاران تئاتر نسبت می‌دهند که چندان بی ربط هم نیست. ما اهالی تئاتر به جای مقاومت و کوشش در کشاندن تماشاگر در مسیر تئاتر با معنی، خود به دنبال خواست نازل اکثریت به تفریح و سرگرمی سبک کشانده شدیم. تسلیم میل جامعه به فراموشکاری شدیم. مقولات اجتماعی را که خمیرمایه تئاتراست بدل کردیم به کمدی‌های خانوادگی و مشاجرات زن و شوهری. با این همه در رکود تئاتر کوتاهی و قصور ما تعیین کننده و عامل اصلی نیست. افزایش شبکه‌های ماهواره‌ای، فراگیر شدن کامپیوترخصوصی و شبکه‌های اینترنتی را اضافه کنید به اعتیاد ما ایرانی‌ها به سریال‌های فارسی شده ترکی، آن وقت می‌رسیم به دلایل کسادی فروش بلیت تئاتر.
پرویز صیاد آنگاه توضیح داد: نخستین دستاورد نمایش‌نامه‌خوانی رایگان- که خیلی زود به آن رسیدیم- پیدایش استعدادهای تازه و نیروی جوان بود که نمونه‌هایی را در نمایش مستاجر دیدید. به هر حال، راه چاره را درست یا غلط ،ما در نمایش‌نامه‌خوانی رایگان دیدیم. به مصداق “در دل دوست به هر حیله رهی بایدکرد…” بر آن شدیم تا ضمن ادای دِین به علاقمندانی که از تئاتر انتظاری ورای تفریح و سرگرمی سبک دارند، فراخوانی بدهیم به تماشاگران گریزپای گمشده که سوسوی چراغ تئاتر موکول به بازگشت آنها و نفس گرم آنهاست…
نمایشنامه “مستاجر” که نزدیک به ۲۰ دختر و پسر جوان را به صحنه برد و صیاد نیز مانند آلفرد هیچکاک در فیلم‌هایش، نقش کوچکی در آخر نمایش به عهده گرفت، به گفته خودش برگرفته از خاطره دوران کودکی اوست. می‌گوید: پیش از این که به صورت نمایشنامه در آید، اوایل سال‌های دهه ۴۰ در قالب داستان کوتاه و با عنوان “اتحادیه” در هفته نامه «فردوسی» چاپ شده بود و طنز تلخی که در «مستاجر» هست گوشه چشمی دارد به دستجات و گروه‌های سیاسی-اجتماعی آن دوران که چون قارچ از چپ و راست می‌روئیدند و بیش از آنکه برآمده از خواست و نیاز تاریخی جامعه‌شان باشند، استوار بر پایه تمایلات شخصی و جاه‌طلبانه موسس یا موسسان‌شان بودند. یک عطش فردی یا حتی گروهی که بانمایندگی رهبر یا رهبران‌شان درپارلمان، پذیرش پست و مقامی در یک سازمان دولتی، یا سود کلانی از یک معامله سیاسی- اقتصادی، فرو می‌نشست.
«مستاجر» اولین بار در دی ماه سال ۱۳۴۵ در تئاتر «بیست و پنج شهریور» تهران به صحنه رفت و پس از آن به تدریج در مراکز استان و شهرهای بزرگ از جمله مشهد، شیراز، اصفهان، آبادان، اهواز و برخی شهرهای دیگر ایران اجرا شد.
بازیگران جوان و با استعدادی که نام‌شان برای اولین بار در اجرای نمایش «مستاجر» در لس آنجلس مطرح می‌شود، به غیر از پرویز صیاد که نقش بسیار کوتاهی داشت، و سوای داریوش ایران‌نژاد که نقش “پدر” را در نمایش «مستاجر» به عهده داشت و تجارب فراوانی در کار بازیگری دارد، و همین طور نینا نایبی چهره مطرح تئاتر امروز خارج از کشور که نقش مادر را بسیار خوب بازی کرد، عبارت بودند از:
سمیرا پورحسن، امیر طبیبیان، عرفان ملکوتی، امین عمید، فرید نیکفام، پرهام اسدی، علی عزیزیان، هومن طبیبیان، پویا نائینی، محمد رجویان، رضا تبریزی، حسن شجاعی.
شهره قاسمی منشی صحنه، سارا طبیبیان دستیار صحنه، مریم سجادی گریمور، مژگان نظریان گرافیست و کیمیا سامی مدیر صحنه این تئاتر بودند.
