مینو یگانه – برنامههای بنجل و غیر قابل تماشای تلویزیون جمهوری اسلامی باعث شده که در سالهای اخیر ایرانیها ساعتها از وقت خود را به تماشای سریالهای محصول کشور ترکیه اختصاص دهند.
اگر چه این سریالها غالباً در دوبی و آلمان به فارسی دوبله میشوند، اما خانوادههای ایرانی به خاطر علاقه به تماشای نسخه اصلی آنها، به آموختن زبان ترکی استانبولی در کلاسهای روزانه و شبانه سرگرم شدهاند.
چندی پیش هنگامی که هنوز ضرغامی رئیس صدا و سیمای جمهوری اسلامی بود، یکی از روزنامههای چاپ ایران نوشت خرم سلطان، همسر سلطان سلیمان پادشاه معروف عثمانی که یک هنرپیشه زیبای اهل ترکیه است، به تنهایی تلویزیون ضرغامی را بدون تماشاگر گذاشته است.
سریال «حریم سلطان» که زندگی شاهان عثمانی و ماجراهای عشقی، سیاسی، جنگی، رقابتها، حسادتها و تسویه حسابهای درون حرمسرا و مقامات دربار عثمانی را به تصویر میکشد، در ایران نیز تقریباً به اندازه خود ترکیه بیننده دارد.
سوای این سریال، سریالهای دیگری نیز که در ترکیه تهیه میشود بینندههای زیادی را در ایران و سراسر منطقه به خود جلب کرده است. چندی پیش تعدادی از بازیگران سریال «حریم سلطان» از جمله ایفاکننده نقش سلطان سلیمان و ابراهیم نخستوزیر او با پادشاه بحرین دیدار کردند. پادشاه از سازندگان و بازیگران این سریال به خاطر شناساندن سلاطین مسلمان عثمانی و خدمات آنها به اسلام اظهار خوشحالی کرد.
آنچه مسلم است اینکه تهیهکنندگان این سریالها و شبکههای تلویزیون ترکیه با استفاده از خلاء بزرگی که در نبود فیلمها و سریالهای باارزش و قابل دیدن فارسی، توانستهاند ساعات زیادی از اوقات فراغت ایرانیها را با تولیدات نمایشی خود پر کنند.
سریالهای تولید ترکیه در این مدت تاثیر عمیقی در زندگی خصوصی، اجتماعی و فرهنگی طبقات مختلف مردم ایران داشته است. مؤسسه آموزشی «یونس امره» در تهران از جمله سازمانهای فرهنگی است که کلاسهای آموزش زبان ترکی آن با استقبال فراوان خانمها، دختران و پسران جوان ایرانی روبرو شده است.
مؤسسه «یونس امره» از سال ۲۰۰۹ در ۳۶ کشور جهان از جمله ژاپن، روسیه، اردن، هلند آغاز به کار کرده و با مؤسسات فرهنگی و اجتماعی این کشورها همکاری میکند. این مؤسسه از سه سال پیش در ایران نیز دایر شد ولی سامیل اوچال رئیس این آموزشگاه که کمتر از یک ماه است به ایران آمده از این تعداد شاگرد شگفتزده شده است.
او به روزنامه صباح گفته است: «ما نمیتوانیم تمام تقاضاها را پاسخگو باشیم و تنها نیمی از حجم درخواستها برای فراگیری ترکی استانبولی را تامین کردهایم و دیگر متقاضیان را به سایر مؤسسات زبان معرفی میکنیم؛ اما این شاگردان با توجه به متد آموزشی ما که بر اساس روش مؤسسات اروپایی است، تمایل دارند به این آموزشگاه بیایند».
با اینکه ترکی آذری یکی از زبانهای رایج در ایران است، آذریزبانان لزوماً نمیتوانند به ترکی استانبولی بنویسند. به همین دلیل آنها نیز بخشی از گروهی را تشکیل میدهند که متقاضیان یادگیری ترکی استانبولی هستند. در هر صورت انگیزه اصلی برای یادگیری زبان ترکی استانبولی، جذابیت بی حد و حصر سریالهای محصول ترکیه برای مردم ایران است.
بنا به گفته مسئولان مؤسسه «یونس امره» ۸۰ درصد شاگردان کلاسهای زبان ترکی استانبولی، زنان ایرانی هستند و بسیاری از آنها خانهدارند که با هدف فهم این سریالها در این کلاسها ثبتنام کردهاند؛ برای نمونه یکی از این خانمها که ۵۵ سال سن دارد، پس از تماشای سریال «عشق ممنوع» تصمیم گرفته ترکی یاد بگیرد