احمد مظفری٬ معاون قضایی رییس کل دادگستری استان تهران در امور زندانیان اعلام کرد: «زندانیانی که تا ۴ ماه از محکومیتشان مانده میتوانند با استفاده از قرارهای مندرج در متن ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری و حتی «قول شرف» در چارچوب قانون به مرخصی بروند».
وی خاطرنشان کرد: «در گذشته اگر فرد زندانی قصد رفتن به مرخصی را داشت باید قرار وثیقه یا کفالت از او گرفته میشد، اما اکنون با اصلاحی که صورت گرفته٬ مرتکبین جرایم سبک یا جرایم درجه ۷ و ۸ که مجازاتشان ۳ تا ۶ ماه زندان است، برای مرخصی رفتن میتوانند به جای قرار وثیقه و کفالت از سایر تامینهای در نظر گرفته شده در ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری استفاده کنند».
معاون رییس کل دادگستری استان تهران در امور زندانیان ادامه داد: «در خصوص اعسار نیز شیوه خاصی برای دادگاهها تعیین شده که اگر به آن عمل کنند، افراد کمتری به دلیل مسایلی همچون مهریه روانه زندان میشوند».
وی افزود: «بر اساس این شیوه فردی که مالی را دریافت یا پرداخت نکرده است مانند محکومان مهریه، اگر ادعای اعسار کند، ادعای او پذیرفته میشود».
اعسار از ریشه واژهی عربی «عُسر» است به معنای نیازمند بودن و تنگدستی. در مسایل فقهی جمهوری اسلامی٬ ناتوانی شخص از پرداخت حقوق و دیون خود٬ به دلیل عدم دارایی را «اعسار»می گویند. در محاکمه و دادرسی و دعاوی مربوط به مهریه و پرداخت آن ، کلمه اعسار زیاد مطرح می شود. همچنین در حال حاضر بحث اعسار در مسایل حقوقی و کیفری و خانواده در نظام جمهوری اسلامی٬ کاربرد زیادی پیدا کرده است.
در ایران٬ با توجه به ناتوانی مردان در پرداخت مهریه و افزایش تعداد چشمگیر زندانیان مهریه، قانونگذاران جمهوری اسلامی٬ طی سالهای اخیر تلاشهای مختلفی را برای محدود کردن صدور احکام زندان برای بدهکاران مهریه در نظر گرفتهاند که مسوولیت کیفری برای ١١٠ سکه طلا از جمله این اقدامات بود.
با این حال به گزارش خبرگزاری مهر در حال حاضر ۲ هزار و ۳۰۲ نفر به دلیل عدم پرداخت مهریه در زندانهای ایران زندانی هستند.
به گزارش سایت خبری فرارو٬ حسن فدایی، حقوقدان در نقد لایحه توسعه ششم مجلس و تغییرات در نحوه وصول مهریه گفت: «قبل از هرگونه نقدی باید روی اصل بحث مهریه تمرکز داشته باشیم. ریشه مهریه صداق و دوستی بوده است که مرد برای ازدواج یک هدیهای را به زن پرداخت میکند. بنا بر این اصل٬ مرد هم باید مهریه را در کمال خوشی و آرامش تقدیم کند».
وی ادامه داد: «اما متاسفانه این مصداق، نشانه دوستی و مهر٬ به سمت و سویی رفته که اکثرا از طریق مجاری دادگاه و با توسل به قوای قضایی این موضوع را پیگیری میکنند. این مشکل در شهرهای بزرگی چون تهران نمود بیشتری دارد».
همچنین مظفری با تاکید براینکه مرخصی رفتن میتواند به کاهش جمعیت زندان کمک کند، خاطرنشان کرد: «آمار زندانیان استان تهران طی ۶ ماه گذشته ۷ تا ۸ درصد کاهش داشته است».
این در حالیست که ماه گذشته٬ اصغر جهانگیری رئیس سازمان زندانها٬ ظرفیت زندانهای ایران را در حال حاضر ۸۵ هزار نفر اعلام کرد و گفت: «هم اکنون بیش از ۲۲۰ هزار نفر در زندانها محبوس هستند، که این تعداد نزدیک سه برابر ظرفیت استاندارد است و وضعیت قابل قبولی نیست».