چشم و خطراتی که این عضو حساس بدن را تهدید می‌کند از مشکلات و نگرانی‌های عمده افراد است.
سوزش، خارش، عفونت، از مواردی هستند که ممکن است بر اثر یک بی احتیاطی کوچک رخ داده و سلامتی و بینایی فرد را به مخاطره بیاندازد و حتی گاهی به نابینایی منجر شوند. از این رو به دلیل اینکه همیشه گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است، مشورت با متخصص و چشم‌پزشک در هنگام بروز مشکل در همان ابتدا می‌تواند مانع پیامدهای جبران‌ناپذیر شود.
دکتر محسن هاشم‌پور، جراح و متخصص چشم به برخی پرسش‌های خوانندگان در این زمینه پاسخ می‌دهد.
پرسش:
مشکلی که من با آن روبرو هستم آمدن اشک زیاد از چشمان‌ام است. وقتی صبح‌ها برای ورزش به پارک می‌روم اشک زیادی از چشم‌هایم می‌آید. گاهی اوقات هم وقتی سر کار هستم این‌طور می‌شوم. تعمیرکار اتومبیل هستم و در محیط باز کار می‌کنم.
پاسخ:
شایع‌ترین علت این مشکل می‌تواند حساسیت نسبت به نسیم و هوای پارکی باشد که در آن ورزش می‌کنید یا آلاینده‌هایی که با آن در تماس هستید. این حساسیت موقتی است اما برای اطمینان از این مساله بهتر است از چشمان‌تان بیشتر مراقبت کنید. توصیه می‌شود عینک آفتابی بزنید یا هنگام کار، عینک محافظ داشته باشید. اگر با وجود مراقبت از چشم‌ها مشکل همچنان ادامه پیدا کند به احتمال زیاد به تنگی کانال مجرای اشکی مبتلا شده‌اید که در این صورت باید حتما به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا معاینه و بررسی شده و با توجه به تشخیص چشم‌پزشک، درمان شوید.
پرسش:
پسری یک‌ونیم ساله دارم که چشم چپ‌اش انحراف دارد. به‌طوری که قرنیه چشم‌اش موقع نگاه کردن به چپ و راست از جای اصلی‌اش به گوشه‌ها می‌رود و این مساله به شدت مرا رنج می‌دهد. لطفا علت و راه درمان‌اش را توضیح دهید.
پاسخ:
مشکل فرزند شما انحراف چشم یا استرابیسم است که معمولا در ۴ درصد کودکان دیده می‌شود. یکی از علت‌های استرابیسم اختلال در عملکرد ماهیچه‌هایی است که مسئولیت کنترل حرکت‌های چشم را برعهده دارند اما عوامل دیگری مانند مشکلات مغزی، تومورهای مغزی، عیوب انکساری چشم، آب مروارید، صدمات چشمی و… هم می‌توانند در ایجاد استرابیسم دخالت داشته باشند. گاهی انحراف‌های چشم خطرناک هستند و باعث تنبلی چشم و کاهش بینایی کودک می‌شوند بنابراین باید سریع درمان شوند. درصدی از انحراف‌های چشم هم خطرناک نیستند و با رشد کودک بهبود پیدا می‌کنند اما تشخیص این ۲ حالت بر عهده چشم‌پزشک است و نباید به سادگی از کنار این مساله گذشت. هر چه زودتر فرزندتان را نزد چشم‌پزشک ببرید، مشکل‌اش زودتر تشخیص داده شده و تحت درمان قرار خواهد گرفت.
پرسش:
خواهش می‌کنم در مورد افتادگی پلک چشم در کودکان توضیح بدهید و علت آن را لطفا بگویید.
پاسخ:
افتادگی پلک در کودکان چند علت دارد که شایع‌ترین علت آن مادرزادی است. به این شکل که جنین هنگام بارداری یا زایمان به‌خصوص هنگام عبور از کانال زایمانی دچار آسیب‌هایی می‌شود که عصب پلک را فلج یا بی‌حس می‌کند. مهم‌ترین عواملی که می‌توانند این آسیب را وارد کنند عبارتند از: مصرف برخی داروها، استرس و اضطراب مادر، آسیب‌های فیزیکی مادر در دوران بارداری و… در صورتی که نوزادی دچار افتادگی پل باشد، والدین باید همان روزهای اول پس از تولد، فرزندشان را نزد متخصص چشم ببرند تا تحت معاینه قرار بگیرد زیرا گاهی افتادگی پلک به قدری شدید است که می‌تواند دید چشم را کم کند و در نهایت باعث تنبلی چشم شود. در این صورت درمان باید هرچه سریع‌تر شروع شود اما اگر افتادگی پلک خفیف باشد و تاثیری روی بینایی کودک نگذارد کار خاصی انجام نمی‌شود بلکه باید اجازه داد تا نوزاد بزرگ‌تر شود. ممکن است با رشد کودک بهبود حاصل شود و افتادگی پلک از بین برود اما در این مدت کودک باید تحت نظر چشم‌پزشک باقی بماند و در زمان‌هایی که پزشک تعیین می‌کند، معاینه شود.
نوع دیگر افتادگی پلک معمولا به‌دلیل ایجاد عارضه‌ای مانند تب و تشنج، ضربه به سر، ضربه به چشم و… ایجاد می‌شود که معمولا در همان دوران خردسالی رخ می‌دهد. به این نوع افتادگی پلک، تروماتیک یا ضربه‌ای یا حادثه‌ای می‌گویند. برای درمان افتادگی پلک تروماتیک، ابتدا باید دانست چه حادثه‌ای چنین مشکلی را به وجود آورده تا بر اساس علت، درمان مناسب انجام شود. مثلا برخی از نوزادان ممکن است با یک تب و تشنج دچار افتادگی پلک یا انحراف چشم شوند.
پرسش:
دختری هستم ۳۴ ساله که گاهی چشم چپ‌ام دچار پرش می‌شود. لطفا درباره علل پرش چشم و درمان آن توضیح دهید.
پاسخ:
پرش چشم، تیک وانقباض عضلانی پلک‌ها بسیار رایج هستند. این گرفتاری‌ها معمولا پلک پایین یک چشم را درگیر می‌کنند، اما امکان دارد که پلک بالایی نیز درگیر شود و اغلب آنها دائمی نیستند. البته ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشند. این موضوع به دلیل تحریک اعصاب عضلات چشم، تحریکات عصبی و روانی، استرس و اضطراب و یا حادثه‌ای که اعصاب شما را تحت تاثیر قرار داده پیش می‌آید و پس از رفع مشکل پیش آمده به خودی خود برطرف می‌شود.احتمالاً در جایی کار یا زندگی می‌کنید که منبع نور آنجا، شدید یا حاصل لامپ‌های سفید مهتابی است.کم‌خوابی یا عدم استراحت چشم را نیز می‌توان به نشانه های خستگی افزود. با کاهش میزان تابش نور یا افزودن لامپ‌های زرد معمولی (از جنس فنر یا سیم فلزی) و نیز استراحت، دور شدن از وسایل نوری ظاهرا یک‌نواخت اما دارای تشعشع (مثل مانیتورها)، کمپرس ناحیه چشم، استراحت و خواب به میزان لازم و مانند آن عضلات پلک آرامش قبل را بازیافته، پرش پلک نیز متوقف می‌شود.
