کامیار بهرنگ- تهرانی‌ها در چند روز گذشته احتمالا با پلاکاردهایی که در آنها شعارهایی با پیام «درختان را قطع نکنیم» روبرو شده‌اند.
اما وقتی یکی از مبتکران این طرح شهرداری تهران باشد برای بسیاری تعجب برانگیز و حیرت‌آور می‌شود. نگاهی به کارنامه چند سال گذشته شهرداری تهران نشان می‌دهد این نهاد که می‌بایست پاسدار منابع طبیعی شهری باشد امروز به بزرگترین دشمن آن تبدیل شده است.
بر اساس گزارش‌های غیر رسمی در ۱۰ سال گذشته نزدیک به ۸ هزار هکتار از باغ‌ها و پارک‌های شهر تهران تخریب شده است. محمد حقانی، رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در مصاحبه با روزنامه شرق تاکید می‌کند که « در سال‌های اخیر از ۱۴هزارهکتار باغات تهران، پنج‌هزارهکتار کسر شده است که در صورت تداوم این موضوع، شهر تهران غیرقابل‌زندگی خواهد بود».
موضوع تخریب بی‌رویه فضای سبز شهری توسط شهرداری بارها از زبان خود مسئولان نیز بیان شده است. زمانی‌که شهرداری کمبود بودجه خود را با تغییر کاربری و فروش تراکم به برج‌سازان تامین می‌کند نمی‌توان باور داشت که حالا متهم ردیف اول تخریب پارک‌ها ناگهان دلسوز طبیعت شهر تهران شده باشد. به گفته محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران «در سال گذشته و بر اساس آمار، شهرداری ١٨هزار میلیارد تومان از فروش تراکم و تغییر کاربری کسب کرده است».
در سال ۸۲ (شورای شهر دوم و همزمان با شهرداری محمود احمدی‌نژاد) بر اساس مصوبه‌ای تنها اجازه ساخت و ساز در ۳۰ درصد باغات تهران داده شد. شهرداری می‌بایست ۷۰ درصد باقی‌مانده را از تخریب و ساخت و ساز حفظ کند اما در مقابل دریافت جریمه، اجازه تخریب باغات تهران را داده است.
فرناز میری، روزنامه‌نگار مقیم ایران در واکنش به شعاری که در ابتدای این گزارش به آن اشاره شد در توییتر خود نوشته است: «وقاحت شهرداری تا کجا؟! ما درخت قطع کردیم؟ ما همه باغ و فضای سبز تهران نابود کردیم برج و پاساژ بسازن؟! ما شبانه درخت‌های ولیعصر قطع کردیم؟»
البته این تنها واکنش کاربران فضای مجازی نبود اما مضمون کلی بیشتر آنها به همین شکل بود و اینقدر این موضوع ادامه پیدا کرد تا کار به روزنامه‌های چاپ تهران نیز کشید. روزنامه «ایران» در مطلبی با عنوان «تبلیغات محیطی شهرداری در نکوهش «قطع درختان» حاشیه‌ساز شد» به بخشی از حاشیه‌های این حرکت پرداخته است. فراخوان «شهر تازه» ظاهرا قصد داشت بخشی از مسئولیت‌های شهروندان نسبت به محیط زیست را به آنها یادآوری کند اما انتقادات و بی‌اعتمادی شهروندان نسبت به شهرداری به حدی است که سعید آرام، روزنامه‌نگار و تهیه کننده برنامه تلویزیونی «رادیکال ۷» به عنوان طراح حرکت «شهر تازه» در توییتر خود نوشت: «طراح این کمپین هستم، شهرداری فقط کمکمون کرد، ما محیط زیستیا با دست خالی شهرتازه رو ساختیم».
رحمت‌الله حافظی از نمایندگان اصول‌گرای شورای شهر تهران هم که در جریان افشای اسناد موسوم به «املاک نجومی» و فساد در شهرداری تهران بارها نام‌اش مطرح شد در صفحه توییتر خود به شدت شهرداری تهران را مورد انتقاد قرار داده و نوشته است: «بریده باد دست و قلم کسانی که با وجود مطالبات رهبری طی ده سال گذشته، در قطع درختان این شهر سهیم بوده‌اند و به مردم آدرس غلط می‌دهند».
حافظی هفته گذشته همچنین از فروش پارک توسط شهرداری منطقه ۶ خبر داده و نوشته بود: «شهرداری منطقه ۶ زمینی با کاربری فضای سبز را به تعاونی یکی از نهادها فروخته. اگر کاربری فضای سبز داشته با کدام مجوز فروخته شده؟» او همچنین در جلسه ۷ آذر این شورا با اشاره به همین موضوع پرسیده بود: «اگر این زمین کاربری فضای سبز داشته با کدام مجوز واگذار و فروخته شده است؟ اگر این رویه ادامه داشته باشد امکان دارد در آینده شاهد فروش بوستان های دیگر شهر همچون جمشیدیه، ملت و لاله نیز باشیم. اگر این زمین کاربری فضای سبز ندارد، توضیح داده شود که چرا با کاربری فضای سبز قیمت‌گذاری شده است؟»
یکی از خبرنگارانی که در شورای شهر حضور دارد و به دلایل امنیتی نخواست نام او در گزارش کیهان لندن منتشر شود، گفت که نهاد مورد اشاره‌ی حافظی، «تعاونی مسکن قوه قضائیه» است.
اما این تمام ماجرا نیست؛ برخی کاربران رسانه‌های اجتماعی این اقدام شهرداری تهران در آستانه انتخابات ریاست جمهوری را نوعی تبلیغ برای سردار قالیباف ارزیابی کرده‌اند. کاربری در همین زمینه با تغییر شعار کمپین نوشته است: «شوآف انتخاباتی را قطع کنیم». یاشار سلطانی، سردبیر معماری‌نیوز که چندی پیش از زندان آزاد شده نیز با همین مضمون از این کمیپن انتقاد کرده و نوشته است: «طبیعت قربانی تفریحات یا قربانی انتخابات؟»
این گزارش نه تنها قصد ندارد به نقد کمیپن «شهر تازه» بپردازد بلکه باید هر حرکت شهروندمحور برای حفظ محیط زیست را تشویق و تقویت کرد اما وقتی پای شهرداری تهران به میان می‌آید مصداق آن است که متهم در جایگاه مدعی قرار گیرد. بر اساس برآورد کارشناسان مستقل، برای اصلاح ساختار زیست محیطی شهر تهران اگر روند تخریبی همین امروز متوقف شود نزدیک به ۳ دهه زمان لازم است. این در حالیست که برخی دیگر به «مرگ شهری تهران» باور دارند.
به هر روی جدا از تمام بی‌مسئولیتی‌های شهرداری تهران و دیگر نهادهایی که برای سود خود به جان محیط زیست افتاده‌اند باید گفت هر کدام از شهروندان در حد خود وظیفه دارند تا از زیست‌بوم خود و دیگران محافظت کنند. بی‌مسئولیتی نهادهای مسوول در کنار بی‌توجهی شهروندان، فاجعه‌ای به وجود آورده که امروز در تهران همه شاهد آن هستیم. قطع درختان خیابان ولیعصر (پهلوی سابق) یا تخریب بخشی از بوستان چیتگر اگر با اعتراضی جدی روبرو می‌شد، اگر به جای اعمال جریمه میلیونی برای شهروندی که یک درخت را تخریب کرده بود، برج‌سازان را از ادامه کار منع می‌کردند، و اگرهای بسیار دیگری که هر کدام از آنها اگر اتفاق می‌افتاد امروز شهرداری می‌توانست مدعی همراهی کمپینی برای حفاظت از طبیعت شهری تهران شود و اتفاقا روزنامه‌نگاران نیز در کنار آن صدای «قطع درختان را قطع کنیم» به گوش شهروندان می‌رساندند. اما پیشینه و عملکرد شهرداری تهران، جایی برای خوش‌بینی نسبت به تبلیغات آن باقی نمی‌گذارد.
