احمد رأفت – این اولین بار نیست که نام یک ایرانی یا ایرانیتبار در فهرست «صد فکرپرداز جهانی» نشریه آمریکایی «فارین پالیسی» دیده میشود.
در سالهای گذشته علاوه بر شماری از شخصیتهای سیاسی مانند زهرا رهنورد، مهدی کروبی، علیاکبر صالحی و حسن روحانی، افرادی چون شیرین عبادی و عبدالکریم سروش، یا اصغر فرهادی و مریم میرزاخانی نیز در این فهرست قرار گرفته بودند. اگرچه با نگاهی به این نامها یک نکته معلوم میشود که دقیقا مشخص نیست بر پایه کدام معیارها نشریه «فارین پالیسی» این یکصد نفر را انتخاب میکند ولی به هر حال قرار گرفتن در میان این صد نفر، خود جنبهی خبری پیدا میکند. رسما و معمولا اما کسانی در این فهرست قرار داده میشوند که فکرهایی برای بهبود زندگی و اوضاع جهان عرضه کرده باشند، یا در یک سال گذشته فعالیتهای قابل توجهی برای این بهبود انجام داده باشند.
البته همه ساله برخی از نامهایی که در این فهرست قرار داده میشود به بحثهای داغی نیز دامن میزند و گاهی جنجال میآفریند. از نامهای جنجالی و بحثبرانگیز میتوان به نام رجب طیب اردوغان یا حجتالاسلام حسن روحانی در سالهای گذشته اشاره کرد. البته این اعتراضها به دو بخش سیاستمداران و تصمیمگیرندگان خلاصه میشود و در بخشهای دیگر چون هنر، نوآوری و یا فعالیتهای اجتماعی در کمتر موردی اختلاف نظر دیده میشود.
مورهشین الهیاری
نام مورهشین الهیاری که در دالاس زندگی میکند، سال گذشته بر سر زبانها افتاد. مورهشین هنرمند دیجیتال است و در سال ۲۰۱۵ میلادی پس از آنکه داعشیها دست به تخریب آثار بسیار مهم باستانی در سوریه و عراق زده و مجسمههایی را که به عنوان میراث جهانی ثبت شده بودند از بین بردند، اقدام به بازسازی مجازی آنها با استفاده از فناوری سهبعدی کرد. این بازسازی و چاپ آنها با چاپگرهای سهبعدی اجازه خواهد داد که آیندگان هم بتوانند با این آثار آشنا شوند. در سال ۲۰۱۵ از مورهشین الهیاری در دوسالانه هنر فلورانس در ایتالیا به خاطر بازسازی مجسمههای موزه موصل تقدیر به عمل آمد. چاپگر سه بعدی که این هنرمند ایرانیتبار از آن استفاده میکند قادر است آثار هنری از دست رفته را در ابعاد واقعی و با تمام جزئیات با استفاده از صمغ گیاهی بازسازی کند.
مورهشین الهیاری که در سال ۲۰۰۷ میلادی ایران را ترک کرد، در حال حاضر در دانشگاه تگزاس در شهر دالاس رشته هنر و تکنولوژی تدریس میکند. این هنرمند ایرانیتبار تا کنون تحقیقات بسیاری در رابطه با انیمیشن سهبعدی انجام داده و چیدمانهای چند رسانهای و پرفرمانسآرتهای او در کشورهای مختلف بهنمایش درآمدهاند و جوایزی را نیز برای او به ارمغان آوردهاند.
امین صالحی خوجین
امین صالحی خوجین، پژوهشگر دانشگاه ایلینویز در شیکاگو است که در زمینه سوخت تحقیق میکند. این دانشمند ایرانیتبار اخیرا موفق به کشف راه جدید و مقرون به صرفهای برای تبدیل دیاکسید کربن به یک عنصر پیشساخت برای بنزین و سوختهای دیگر شده است.
قرار دادن او در این فهرست صد نفره البته در رابطه با پژوهش دیگری است. در این پژوهش ادعا میشود که میتوان تنها با یک ساعت نور و گرمای خورشیدی که بر زمین میتابد نیاز انرژی یک سال تمام اهالی کره زمین را تامین کرد. البته این تئوری امین صالح خوجین و همکاراناش در دانشگاه ایلینویز هنوز در مرحله تئوری است و احتمالا باید سالها برای عملی شدن آن به انتظار نشست.
آرش درمبخش
آرش درمبخش تنها چند سال پیش همراه با دو تن از دوستاناش شبها به فروشگاههای بزرگ مواد غذایی میرفتند و خوراکیهایی را که به دلیل پایان تاریخ مصرف دور انداخته میشدند ولی هنوز قابل استفاده بودند جمعآوری کرده و بین نیازمندان پخش میکردند.
پس از گذشت کمی بیش از یکسال این حرکت آرش و دوستاناش به جنبشی تبدیل شد و به تمام فرانسه گسترش یافت. حاصل این فعالیتها، قانونی است که در ابتدای تابستان گذشته در فرانسه به تصویب پارلمان رسید. بر مبنای این قانون، صاحبان فروشگاههای مواد غذایی با مساحتی بیش از ۴۰۰ متر مربع موظف هستند مواد غذاییای را که تاریخ مصرف آنها رو به پایان است و یا به پایان رسیده، در اختیار سازمانها و یا گروههایی قرار دهند که به نوبه خود باید آنها را بین افراد نیازمند پخش کنند. عدم اجرای این قانون از سوی سوپرمارکتها دو سال زندان و ۷۵ هزار یورو جریمه دارد.
آرش درمبخش، فارغالتحصیل رشته حقوق و جرمشناسی، که عضو شورای شهر کوربووا در حومه پاریس و از فعالین حزب محافظهکار «جمهوریخواهان» فرانسه نیز هست، تجربه خود را به صورت کتابی با عنوان «منشور علیه ضایعات غذایی» روانه کتابفروشیها کرده است. آرش این روزها در ایالات متحده است و در مورد این طرح با تیم مشاوران رئیس جمهوری منتخب، دونالد ترامپ، و اعضای کنگره دیدارهایی داشته است. آماری که درمبخش در کتاباش در رابطه با مواد غذایی که روزانه در جهان دور انداخته میشود، ارائه میدهد، آن هم در حالی که شمار گرسنگان به میلیونها تن در سراسر جهان میرسد، شوکآور است: تنها در اروپا سالانه ۸۹ میلیون تن مواد غذایی دور ریخته میشود.