باوجود اینکه مسوولان موزه بزرگ برلین برگزاری این نمایشگاه را در ژانویه ۲۰۱۷ محتمل دانسته بودند و این موزه حتی برای دومین بار آگهی پیش‌فروش بلیت آن را در سایت خود قرار داده بود، ولی روز سه‌شنبه ۲۷ دسامبر هرمان پارتسینگر رئیس «بنیاد میراث فرهنگی پروس» لغو قطعی این نمایشگاه را اعلام کرد.
به امانت گرفتن گزیده‌ای از گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر تهران که ظاهرا به یک مشکل سیاسی و کلاف سر در گم بین مخالفان و موافقان این مراوده‌ی فرهنگی تبدیل شده بود، سرانجام طرف آلمانی را که به قوانین و تبادلات هنری و فرهنگی روز آشناست، وادار به لغو قرارداد کرد.
سایت «بنیاد فرهنگی پروس» اعلام کرد که این نمایشگاه چنانکه برنامه‌ریزی و وعده داده شده بود، برگزار نخواهد شد و قرارداد بین ایران و آلمان در این زمینه فسخ شده است.
به گزارش خبرگزاری آلمان، هرمان پارتسینگر مدیر «بنیاد فرهنگی پروس» گفته است که ایران حتی هنوز مجوزهای ارسال این آثار را صادر نکرده است.
این قرارداد پرحاشیه که با مخالفت جمعی از اعضای انجمن هنرمندان نقاش و واکنش‌هایی از سوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی همراه بود، پس از روی کار آمدن وزیر جدید وزارت ارشاد اسلامی سیدرضا صالحی امیری، به حالت تعلیق در آمد.
وزیر ارشاد تاکید کرده بود که جوانب این قرارداد باید به تصویب و توافق هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی برسد و تنها در این صورت است که گنجینه مجوز خروج از ایران را خواهد داشت. اما تا کنون با وجود تضمین دولت آلمان نسبت به ایمنی این آثار و باز گرداندن آنها به ایران، حتی در صورت شکایت قضایی درباره مالکیت آنها از سوی اشخاص، مقامات مسوول جمهوری اسلامی از جمله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ اقدامی انجام ندادند. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی پیشینه‌ی تدارک این نمایشگاه به گزارش کیهان لندن مراجعه کنید.
اشپیگل آنلاین به نقل از خبرگزاری آلمان نوشته است این نمایشگاه قرار بود به یکی از رویدادهای هنری برلین در زمینه‌ی مبادلات فرهنگی تبدیل شود ولی از همان وقتی که معلوم شد مدیر موزه‌ی هنرهای زیبای تهران تمایل به نازی‌ها دارد، موضوع با مشکل مواجه شد.
قبلا اعلام شده بود که یک مقام هنری موزه و یک مقام فرهنگی وزارت امور خارجه آلمان در ماه دسامبر به تهران می‌روند تا اجرای قرارداد را پیگیری کنند. از همین رو هنوز این امید وجود داشت که نمایشگاه در ماه ژانویه آغاز به کار کند. اما ظاهرا این سفر نیز هیچ تأثیر و دستاوردی نداشت و هرمان پارتسینگر در وبسایت «بنیاد فرهنگی پروس» با ابراز تأسف از فسخ این قرارداد اعلام کرد که ناگزیر به اجرای این تصمیم بوده زیرا چنین تأخیری برای موزه ملی برلین اصلا قابل قبول نیست.
البته مقامات آلمانی دلیل روشنی برای اینکه چرا ایران به تعهدات خود پایبند نمانده عنوان نکردند ولی همچنان بر ادامه همکاری فرهنگی با ایران تاکید دارند؛ رئیس «بنیاد میراث فرهنگی پروس» این نهاد هنری را متعهد به گفتگوی فرهنگی دانست.
نمایشگاه گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر تهران باید چهارم دسامبر ۲۰۱۶ در «گالری نقاشی» وابسته به موزه برلین برپا می‌شد. یک مجموعه‌ی هنری که بخشی از آن از جمله تابلویی که اندی وارهول از شهبانو فرح پهلوی کشیده بود در انقلاب سال ۵۷ با چاقو تکه تکه شد و از بین رفت و بخش مهمی از آن سال‌ها در زیرزمین از چشم‌ها پنهان ماند. گفته می‌شود برخی از تابلوهای این موزه فروخته و نسخه‌های جعلی و تقلبی به جای آنها گذاشته شده است. تابلوهایی که به سفارش شهبانو فرح خریداری شده بود و با ارزش مادی و معنوی عظیم، جزو ثروت ملی کشور به شمار می‌رود. هرمان پارتسینگر که برای برگزاری این نمایشگاه بسیار تلاش کرد، حضور این تابلوها در تهران را به «جزیره‌ای از هنر غرب در خاورمیانه» تشبیه کرده است.
بر اساس یک توافق همکاری که فرانک والتر اشتاین‌مایر وزیر امور خارجه آلمان در آن نقش مهمی بازی کرد، قرار شد ۶۰ اثر کمتر دیده شده از ایالات متحده آمریکا، اروپا و ایران که متعلق به موزه هنرهای معاصر تهران هستند برای اولین بار ایران را ترک کنند و در برلین و سپس در رُم به نمایش در بیایند.
تابستان امسال اولین شک و تردیدها درباره‌ی امکان نمایش این گنجینه آغاز شد؛ مجید ملانوروزی مدیر موزه هنرهای معاصر و یکی از امضاکنندگان توافق‌نامه ایران و آلمان، از کسانی بود که در مسابقات کاریکاتور درباره هولوکاست به برندگان جایزه اهدا می‌کرد. تصویر یک صلیب شکسته، علامت اساس، بر صحنه‌ی مراسم پایانی این مسابقات که در رد و تمسخر فاجعه‌ی هولوکاست برگزار شده بود، آلمانی‌ها را به شدت نگران کرد. آن هم در حالی که ملانوروزی برای مراسم بازگشایی نمایشگاه به برلین دعوت شده بود. هارتسینگر مدیر «بنیاد میراث فرهنگی پروس» در نامه‌ای به او اعلام کرد: «این خط قرمز ماست و نباید از آن تخطی کرد.» برخی از مقامات آلمان پس از این ماجرا، پای خود را اصلا از نمایشگاه بیرون کشیدند.
در نهایت با مداخله وزیر امور خارجه آلمان، علی مرادخانی برای گفتگوهای دوجانبه جایگزین ملانوروزی شد. ولی از قرار معلوم مشکل اصلی در جای دیگری بود و اجازه‌ی ارسال آثار به برلین صادر نشد و مسوولان ایرانی حاضر نشدند به قراردادی که بسته بودند پایبند بمانند.
اکنون آلمان پس از آنکه همه‌ی توان و امکانات‌اش را برای برگزاری این نمایشگاه به کار گرفت، به این نتیجه رسیده است که از این قرارداد، نمایشگاهی در نمی‌آید و نمی‌توان امکانات موزه‌ی برلین را معطل بی‌برنامگی و اختلافات درونی مقامات ایران کرد. پارتسینگر مدیر «بنیاد میراث فرهنگی پروس» که نهاد مسوول برگزاری این نمایشگاه بود، سرانجام اعلام کرد: «متاسفانه ما باید دیگر این تصمیم را می‌گرفتیم. در هر صورت بنیاد پروس متعهد به تبادل فرهنگی از جمله با ایران است، و این گفتگوها و مبادلات در چارچوب مقررات ادامه خواهد داشت.»
