کامیار بهرنگ- برای بسیاری از ایرانیان دسترسی بدون دردسر به اطلاعات تبدیل به یک رویا شده است.
پخش پارازیت به روی سیگنال‌های ماهواره‌ای با وجود تایید سرطان‌زا بودن آنها همچنان و با شدت ادامه دارد، اینترنت با فیلترهای سخت‌گیرانه به خانه‌های ایرانیان می‌رود و آنها را مجبور به استفاده از فیلترشکن‌های مختلف می‌کند، رسانه‌های آزاد در ایران یا سانسور می‌شوند یا به کلی امکان فعالیت ندارد و در این حال شوق ایرانیان برای رسیدن به اطلاعات آزاد موجب شده است از سد بسیاری از آنها عبور کنند.
در سال‌های گذشته فعالیت‌های متعددی جهت کمک برای رسیدن این اطلاعات به ایران انجام شده که پروژه «توشه» یکی از آخرین نمونه‌های آن است. «توشه» به شما این امکان را می‌دهد که با استفاده از سیگنال ماهواره‌ای به فایل‌های نوشتاری و ویدیو‌یی متعددی دسترسی داشته باشید و نگران نه پارازیت باشید و نه فیلترهای اینترنتی.
شما با اضافه کردن کانال «توشه» به رسیورهایی که امکان اتصال به USB دارند می‌توانید در زمان‌های مشخص بسته‌های اطلاعاتی این مجموعه را دریافت کنید.
روش کار با «توشه» در یک ویدیو به زبان ساده چنین توضیح داده می‌شود:
کیهان لندن برای آشنایی بیشتر با «توشه» مصاحبه‌ای با مهدی یحیی‌نژاد، بنیانگذار و مبتکر وبسایت معروف «بالاترین» و همچنین «توشه» انجام داده است. او دکترای خود را در رشته‌ی فیزیک از دانشگاه ام.آی.تی دریافت کرده و سال‌هاست که به کار پژوهش مشغول است.
– پس از سال‌ها تلاش برای جابجایی اطلاعات و اخبار و باز کردن راه‌های ساده‌تر برای رسیدن به آنها حالا به «توشه» رسیدیم. چه شد که به سراغ این بخش و این مدل از ارسال اطلاعات رفتید؟
– اول اینکه اتکای بسیار زیادی به اینترنت شده است و بیشترین محتوایی که تولید می‌شود در این فضا ارسال می‌شود. اما اینترنت چند ضعف دارد، یکی اینکه کل سیستم اینترنت در دست حکومت‌هاست به این معنی که هر لحظه هر حکومتی (صرفا اینجا فقط ایران منظورم نیست) که اراده کند می‌تواند بلافاصله دسترسی کاربران به اینترنت را قطع کند؛ این مساله در جایی مانند ایران راحت‌تر صورت می‌گیرد و نمونه آن را در زمان تظاهرات مردمی پس از انتخابات سال ۸۸ بارها شاهد بودیم. اتکای خیلی زیاد برای اطلاع‌رسانی از طریق اینترنت می‌تواند این ریسک را داشته باشد که در لحظات حساس با توقف روبرو شود. نکته دیگر اینکه این تصور وجود دارد که همه به اینترنت وصل هستند و از اینترنت پرسرعت استفاده می‌کنند و همان تجربه‌ای که ما در خارج از ایران داریم آنجا هم وجود دارد. اما این تصور با واقعیت فاصله زیادی دارد و در ایران بسیاری از شهروندان به اینترنت دسترسی ندارند و اگر هم دارند اینترنت با سرعت پایینی به دست آنها می‌رسد. تنها یک اقلیتی هستند که در شهرهای بزرگ با درآمد بالا یا در محیط‌های دانشگاهی امکان دسترسی اینترنت پرسرعت را دارند. این دو مساله بود که مرا به این فکر فرو برد که چگونه بخش کم درآمدتر جامعه که از این امکانات برخوردار نیستند بتوانند محتوای تولید شده در فضای اینترنت را دریافت کنند.
شما به تمام این مسائل موضوع سانسور در ایران را هم البته باید اضافه کنید؛ در واقع تعداد محدودی از کاربران می‌دانند چگونه به راحتی از وی.پی.ان. استفاده کنند و فیلتر‌ها را دور بزنند و به این شکل بسیاری از سایت‌های اینترنتی هم از دایره دسترسی کاربران خارج می‌شود.
اما سوی دیگر ماجرا گستره‌‌ی بسیار بالای رسیورهای ماهواره‌ای در خانه‌های ایرانیان است. همین موضوع باعث شد به فکر ارسال محتوای اینترنت از طریق سیگنال‌های ماهواره‌ای بیافتیم.
به این موضوع باید توجه داشت که برای قشر روشنفکر جامعه این مشکل بزرگی بود تا به مخاطب عام دسترسی داشته باشد و با آنها صحبت کند. «توشه» یکی از همین راه‌هاست تا محتوای تولید شده را به دست تعداد بسیار بیشتری از مردم برساند.
– همان طور که در مقدمه این مصاحبه هم اشاره شد شما به شکلی حتی مشکل پارازیت‌های ماهواره‌ای را هم دور زده‌اید. اما یک محدودیت در کار «توشه» جابجایی اطلاعات از رسیور به کامپیوتر است، آیا راه‌هایی برای حل این محدودیت هم در نظر دارید؟
– ما یک برنامه در موبایل ارائه کرده‌ایم که به کاربران اجازه می‌دهد اطلاعات دریافت شده به روی رسیورهای خودشان را مستقیم به موبایل‌های اندروید خود منتقل کنند. این کار نیاز داشتن به کامپیوتر را از میان بر می‌دارد و کار را بسیار آسان می‌کند. به این نکته هم باید توجه داشته باشیم که بسیاری از شهروندان در ایران یک موبایل هوشمند در دست دارند حتی اگر در خانه کامپیوتر نداشته باشند.
از سوی دیگر به دنبال این هستیم که امکان ارسال بخشی از این اطلاعات به تلویزیون را هم فراهم کنیم یا اینکه کاربران بتوانند از طریق وای‌فای این اطلاعات را با تمام اعضای خانه به اشتراک بگذارند. اینها قدم‌های بعدی است که حتما به زودی در مورد آنها بیشتر خواهید شنید.
– محتوای «توشه» چگونه انتخاب می‌شود؟
– ما می‌خواهیم بیشتر به روی محتوای آموزشی تمرکز داشته باشیم که بتواند موضوعات جدیدی برای ارائه کردن به کاربران داشته باشد. از سوی دیگر این محتوا، تفریحی و جذاب هم باید باشد تا کاربران را به صورت روزانه به «توشه» بازگرداند و از آن استفاده کنند. کاری که می‌کنیم این است که با ده‌ها ناشر اینترنتی همکاری داریم که محتوای اینترنتی‌شان را از آنها دریافت و برای کاربران ارسال می‌کنیم. ما از لحاظ سیاسی بی‌طرف هستیم و همان طور که گفتم روی موضوعات آموزشی و فرهنگی تمرکز داریم. البته اخبار را از طریق منابع معتبر دریافت خواهیم کرد تا کاربرانی که به اینترنت دسترسی ندارند امکان مطالعه آنها را داشته باشند.
همچنین ما مرتب از کاربران خودمان نظرسنجی می‌کنیم تا با نیازها و نظرات آنها بیشتر آشنا شویم و در همین مدت کوتاه چندین نوبت این کار را انجام داده‌ایم.
– واکنش کاربران در همین مدت نسبت به کارکرد و محتوای ارائه شده از سوی «توشه» چه بود؟
– از آنجاکه ما با روشی کاملا جدید و متفاوت در حال ارسال اطلاعات و محتوا هستیم بخش زیادی از سوالات برای آموزش نحوه‌ی دریافت بود. در همین حال ما متوجه شدیم که قشرهای متنوعی امروز با «توشه» در ارتباط هستند و آنها نیز نیازهای متعدد و متفاوتی دارند. در همین مدت کوتاه ما شاهد علاقه بسیاری از کاربران بودیم که حتی موضوع توسعه‌ی «توشه» را پیگیری می‌کنند. ما حتی در مورد یک نوع خاصی از کشاورزی هم شده که محتوای اینترنتی ارسال کرده‌ایم؛ می‌خواهم بگویم که کاربران در این مدت درخواست‌هایی تا این حد متنوع را ارائه کرده و ما هم برای تهیه و ارسال آنها اقدام کرده‌ایم.
– با این حساب شما محتوای خاص هم ارسال می‌کنید؟
– نه، معمولا این درخواست‌هایی که به آن اشاره کردم را در سیاست‌گذاری‌های کلان خودمان اعمال می‌کنیم. این نیست که اگر کسی یک فایل خاص را بخواهد ما آن را ارسال کنیم اما با توجه به میزان درخواست‌های دریافتی متوجه نیازها می‌شویم و در درازمدت سیاست‌های خودمان را مطابقت می‌دهیم.
البته اگر یک محتوای خاص به راحتی در دسترس باشد احتمال دارد که این کار را هم انجام دهیم که آن را بفرستیم یا اینکه وبسایتی درخواست همکاری داشته باشد و ما بتوانیم تنوع مطالب را بالاتر ببریم.
– فایل‌ها به صورت دائم قابل دریافت هستند؟
– ما هر روز محتوای جدید داریم و بین ۲ تا ۸ گیگابایت مطلب ارسال می‌شود. در طول روز این ارسال چندین نوبت تکرار می‌شود و کاربر در هر نوبتی که به سیستم متصل شود می‌تواند در مدت نزدیک به ۱ تا ۲ ساعت، بستگی به حجم بسته ارسالی، آنها را دریافت کند.
از آنجا که ما هر روز محتوای جدید ارسال می‌کنیم اگر کاربری آنها را دریافت نکند شانس بسیار کمی برای دریافت مجدد خواهد داشت. اما کاری که ما برای رفع این مشکل انجام دادیم این است که یک روز در هفته را به بازنشر محتوای تولید شده اختصاص دادیم.
– امنیت فایل‌های ارسالی را چگونه تضمین می‌کنید؟
– «توشه» یک سیستم اختصاصی خودش دارد و این محتوا به شکل خاص در ویدیو‌های ارسالی جاگذاری می‌شوند و نکته اساسی این است که جز ما و آن شرکت ماهواره‌ای که خدمات را ارائه می‌دهد هیچ واسطه دیگری امکان دسترسی به این سیستم را ندارد. تا جایی که می‌دانیم هیچ راهی وجود ندارد که حکومتی بتواند محتوای ارسالی از طریق ماهواره را به شکل خاصی تغییر دهد. ما حتی محتوای ارسالی را با قفل‌ها و کدگذاری‌های خاص، مطمئن‌تر به دست کاربران می‌رسانیم.
*به زودی بخشی از مطالب کیهان لندن را نیز می‌توانید از طریق «توشه» دریافت کنید.
